26.12.2012 Views

Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan<br />

ArOñ. � Begira arrapatzen baaut / Martintxo gezurretan, / gogoango dek betiko / mokor ezur orretan.<br />

"Espaldas". BorrB 16.<br />

- MOKOR-GILTZA. "Mokór-kiltzia, el hueso redondo saliente del pernil. Mokórgiltzaak" Iz ArOñ.<br />

- MOKOR-MAILU (L, BN ap. A; -kh- Dv). "Mazo que se usa para pulverizar terrones en los campos" A.<br />

- MOKOR-MOKORRA. a) "Para decir 'está del todo borracho', se dice ordi mokor mokorra dago" Mdg 155. b)<br />

"Espantado del frío he estado recogidico en un abrigo, otzak lotsatruk egonaz mokor mokorra beroki batian"<br />

Mdg 155.<br />

- MOKOR-ONDO. "Tronco gordo que se destina al fuego" Izt.<br />

- MOKOR-HOTS. (?). � Kaleak beetzat arkosko-ordez giza-buruak eukazan ta alangoxe buru bat yota artu<br />

eban mokorrotsak iratzarri eban. A Latsibi 146.<br />

- MOKORPE. (Con suf. local de decl., en sing.). Trasero. � Mokorpetik oratu ta iasota eukala [umea]. A Ezale<br />

1897, 27b.<br />

- MOKOR-ZABAL. De anchas caderas. � Emakume mokor zabal arek. Erkiag BatB 199.<br />

- ONDO-MOKOR. "Le ha contado al zutano todo el secreto al por menor [...] kontatu zaun sandiari ixiltarzun<br />

guziua ondo mokor" Mdg 155. "Ondo-mokor (R-vid), por menudo" A. � Ondo-mokor dana yalgi. Zait Sof 111.<br />

mokor. v. mokol.<br />

mokorda. v. mokordo.<br />

mokordo (gral.; Lcc, SP, Lar, Añ, Dv, H; -kh- Urt III 368, Dv, H). Ref.: A; Mdg 155; EI 171; Iz ArOñ; Etxba<br />

Eib; Elexp Berg. � "Mierda", "cagajón" Lcc. "Cagada" Lar. "Excremento" Añ. � Ordun egingo dute / mokordo<br />

lodia. JanEd I 100. Mokordoarekin jausten denetz ala ez [arrain-hexurra]. JE Med 71. Mokordo polit, Buztineko.<br />

"Defecación escasa los de Buztiñea (que comen frugalmente)". Or Eus 61. Zakur... mokordo bat, kuriosa! Lf<br />

Murtuts 17. Urtean, berrogoi-ta-hamar mila xixarik ekar ditzazkete lur-axalerat hemezortzi tona mokordoongailu.<br />

GAlm 1959, 18. Mokordo bati zathi ttiki bat khendu zotz baten puntaz. Osk Kurl 160. Mokordo baltz<br />

aundia. Erkiag BatB 101. [Zizarien] mokordoak arras onkailu aberatsak dira. Herr 27-6-1968, 5. v. tbn. Iraola<br />

37. � (gral.). Ref.: A; Mdg 155. Despreciable, insignificante; pequeño. "Se usa como epíteto de desprecio" A.<br />

"A un hombre corto y recio se dice para desprecio de su estatura [...] da mokordo bat, kupa tapoin bat" Mdg 155.<br />

"Haur mokordoa, oha hemendik, sale gosse [...]" Lh. � Pilota bat bezala goititzen zuelarik [zaldiak] zakur<br />

mokordoa. JE Bur 20. Tita mokordo bitxi batzuekin. JE GH 1934, 117. Sargu mokordo batzuek eta eskallu apur<br />

batzuek artzeko. SM Zirik 36. Zaldi mokordo bat altzau ezin-da. Ib. 88. � "Es una injuria, parecida a kakazu"<br />

Ond Bac. � mokorda. (Con marca de género). � Mokorda zar bat! Apaol 47.<br />

- KAKA-MOKORDO. v. kaka.<br />

mokordura (H (+ -kh-)). � "1. sorte d'engourdissement causé par le froid, aux mains, aux doigts, qui en<br />

empêche l'usage libre; 2. engourdissement dans quelque partie du corps provenant de toute autre cause.<br />

Mokordura bat eman darot eskuetan hotzak, [...]. Hartu dutan ukhaldiaz geroz, besoan gelditu zaut mokhordura<br />

bat, [...]" H.<br />

mokorka. "(V-ger-ple-arr-oroz-m), a culadas" A.<br />

mokorkada. � Golpe de caderas. � Igaroten dira [jolas, dantza ta fandanguetan] ugari esku eskutute, txitximur,<br />

mokorkada, jesto ta begirakune amorezko, geijeenez lujurijaz betiak. JJMg BasEsc 132s. � (V). "Culada, golpe<br />

dado con el trasero" A. "Mokórkaa bat, golpe dado con la trasera" Iz ArOñ.<br />

mokorkan. � Buscando mendrugos. � Negian borthaz bortha mokhorkan [bohamiak]. GH 1931, 44.<br />

mokorkatu (R-vid ap. A). �1. Reunir. "Amontonar" A. � Faiten drela biltan edo mokorkatan karga pezatiuak.<br />

Hual Mt 23, 4. Olluak mokorkatu tion bikala bere txitxaxkuak magalen pean. Ib. 23, 37 (Samper, Echn biltzen).<br />

�2. (Dv (-kh-) � A). "Diviser, se diviser" Dv. �3. (Dv (-kh-) � A). Hacerse terrones. �4. Arreglar, poner en<br />

condiciones. "Cuando una oveja pare en el monte y repliega [= 'arregla'] el caloyo sin la ayuda del pastor, se<br />

dice: ardiak ñor bage axuria mokorkatu du" Mdg 155. �5. "(Sal), arreglarse. Mokhorkatu nun lan korrek<br />

egitera, me he arreglado para hacer esos trabajos" A. �6. "(V), dar culadas" A.<br />

mokorkeria (H; -kh- Dv � A, H). � "Action de bourru, de brutal" Dv. "Langage, manière rude, brusque,<br />

revêche. Utz kitzu mokorkeria gaitzesgarri hoiek" H. � Eta amaizunaren mokhorkeriak Jainkoari ofritzen<br />

zituen. Egunaria 1854 (ap. DRA). Nere mokhorkeriak jasan behartu zitzaizkon. Prop 1900, 143.<br />

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten<br />

mende.<br />

536

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!