Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
mokokeria. "Auferre cavillam, mokokeriak [...] largatu, mokokerietarik, [...] mokokatzetik gelditzea" Urt III
166.
mokoko. "(V-och, arc.), bofetada" A. "Emoten boat mokoko at, bolkakarka botakoat (G-azp)" Inza EsZarr 169.
mokol (V-ger-arrig-och ap. A). �1. (Adj.). "Cosa floja, sin consistencia, hueca" A. � Baña partiduetan geiegiko
pozak / Izan oi dira barruz mokol, arro utsak. AB Olerk 96. �2. (V-ger-arr-oroz-gip), mokolo (V-arr), mokor
(V-oroz). Ref.: A (mokol, mokolo, mokor); Iz ArOñ. (Sust.). "Cáscara de nuez, de castaña, de huevo" A.
"Perfolla, envoltorio de la mazorca del maíz" Ib. "Mokor, erizo de la castaña" Ib. "Mokol, mokóla, grano de
castaña que no ha formado más que la pelleja" Iz ArOñ. �3. mokor. (Sust.). "Épi de maïs égrené" H. �4.
mokolo. (Sust.). Cebo para atunes. "Emen malutea, Arratien mokoloa ta kapatxa bere esaten iako atunek
koixuteko amu-ertzean ipinten dan karnateari" A BGuzur 131. v. 2 kapatxa. �5. (Sust). "Arto-mokol, borona de
corteza gruesa y prominente" A.
� Etim. Para su relación con akal, oskol..., v. FHV 272.
mokolin. "Picuda, nariguda (h[ablando] de la mujer). Ori da neska mokoliña!" Gketx Loiola.
1 mokolo. "(G-to), chocolate (voc. puer.)" A.
2 mokolo (V-gip). Ref.: Garate 2. a Cont RIEV 1933, 100; Elexp Berg. � "Bobo, insustancial. Ixilik egon ari
mokoluoi alakuoi. [...] Inguruko herrietako batzuek bergararrei mokoluak deitu ohi diete" Elex Berg.
mokolo. v. mokol.
mokoloi. v. mokoilo.
mokolot, molokot (V-m ap. A), morkolot (V-arr ap. A). � Quiebra, fracaso. "Quiebra, bancarrota en un
negocio, atascarse en un trabajo, etc." A. v. bankarrot.
- MOKOLOT EGIN (Zam Man 129), MOLOKOT E. Quebrar; fracasar. � Nik uste dot eldu dala molokot
egiteko ordua. A Ezale 1897, 314b. Monja, praille ta apaizgaiei begiratzen badiegu, gerra ondoren ikusiko
ditugu amaika gazte gerra aurreko asmoak utzita, mokolot eginda, esatez mingarria bada ere. Sorarrain Lili 36.
mokones. v. mokanes.
mokoplaust. "(V-ger), torpe. Es palabra familiar" A.
mokor (V-gip, AN, L-ain, BN, S; -kh- VocBN, Gèze, Dv). Ref.: A; Iz ArOñ. I (Sust.). � Tr. La forma mukur se
documenta sobre todo con el significado de 'tronco, leño'. �1. Terrón; bloque, pedazo. "Extrait de rochers ayant
la forme ronde ou presque ronde" VocBN. "Lur mokhor, motte de terre. Azukre mokhor, boule de sucre. Harri
mokhor, bloc de pierre" Dv. � Irauli ondoan, eta mokhorra jo aitzinean, ezarri ongarria. Dv Lab 144. Xut dago,
xapelari so: mokor gorri bat / ez othe den bonbona. Ox 182. Zukre mokorrak maite zituen itsuki. Zub 111.
Hainbertze eta halako lur-mokorrek lotsa bat sortzen dautzute barnean. JE Ber 52. Horma-mokorren hausteak.
Ib. 70. Landu gabeko arri-mokorrez egiña. JMB ELG 87. Ezpaitira mazo-ukaldiz zeetu-errezak mokor oek, bein
eguzkitara legortu ezkero. TAg Uzt 265. Kristal-mokorra. Or QA 202. Saltzen dira mineralki bat edo bertze, edo
denak badituzten erhautsak eta mokorrak (pierre à lécher). Gatxitegi Laborantza 142. Atxurrakin sokil
mokorrak autsi. Ibiñ Virgil 71. Ibaiek izotz mokorrak daramazkitenean. Ib. 76. Azkurea balitz ere [emaztea],
mokorra litake. Egunaria 13-10-1971 (ap. DRA). Ikatz mokor baten bertutea. Lf CEEN 1973, 131. v. tbn.
StPierre 22. Barb Sup 84. � (L, BN-baig, Sal, S ap. A; H). Restos de pan. "Mendrugo" A. Cf. SP: "Ogi mokorra,
grigne de pain, aunque es posible que su fuente sea el ej. de Oihenart. � Ahalge-gabeak bitu epher erreak; zer
ahalgorrak? ogi-mokorrak. "Restes". O Pr 9. Zokoetarat igorri ogi mokor idortuen biltzeko. Zerb Azk 45. Aur
koiek beti daukie ogi exportara mokorrez beterik. ZMoso 58. � Eta aragi arroa biziro erakarri zun bera aragimokor
etzalako. "Carneo corpore ipse non esset". Or Aitork 299. � Lingote. � Urre mokor bat. Ol Ios 7, 21 (Dv
erregela, Ker aga, BiblE puska).
�2. (V, G-goi-to-bet; Lar, H, Zam Voc), mukur (V-oroz). Ref.: A (mokor, mukur); Iz ArOñ; Etxba Eib; Elexp
Berg. Ancas, grupa; cadera; trasero. "Rabadilla", "ovispillo, rabadilla de las aves" Lar. "Alhorre, enfermedad en
los niños recién nacidos, aurren, seintxoen olla-begiak, mokorreko miña" Ib. "Ollo mokorra gizentsu bada ere,
batzuetan kirats da" H. "Nalga" A. "Los huesos posteriores desde la cintura hasta los muslos" Iz ArOñ.
"Mokorrian zelaiñia, la señal (pintura de las ovejas) sobre las patas traseras" Ib. "Mokorrakin jo dot lurra eta
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
534