Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
Gaur ikusi dozuben modu-moduan dago. Kk Ab II 99. v. tbn. SM Zirik 82. Alzola Atalak 56.
B) (V-arr, G-azp, AN-gip). Ref.: Gte Erd 160, 30. (Precedido de sintagma vbal. con suf. -t(z)eko). Como para; de
modo que. Cf. ESATEKO MODUAN. � Ez dira alkar ikusten, beintzat berba egiteko moduban. Mg CO 78.
Gauzaren bat egin nai balu [...] gurasoa agitz aserra erazotzeko moduan. Gco II 14. Jarri ditzatela berpertatik
aginde oek bear dan bide zuzen egokian irozotzeko moduan. Izt C 140. Esan zuan ingurukuak aditzeko moduan.
Bv AsL 86. Iñok entzuteko moduan. A BeinB 72. Erromerira joateko moduan beltzez janzita. Moc Damu 5.
Ezkozubez arrapau gauza andirik emoteko moduan. Kk Ab I 62. Alimentua ekarri diyot, / artzeko moduan bada.
Tx B II 135. Irri dagite lêrtzeko moduan. Or Eus 53. Berritsuek beren izkera belarri-zulotik sartzeko moduan
itzegiten bazuten ere. Anab Poli 71. Iñok ez igartzeko moduan. SM Zirik 103. Aitagurea esaten badezu nik
entzuteko moduan. And AUzta 100. Noizbait ibili banaiz zu naigabetzeko moduan. Xa Odol 80. "Atseginez
irakurtzeko moduan" eskeini nahi zizkizuten itzultzaileek. MEIG III 101. v. tbn. It Fab 202. Aran SIgn 216. Xe
366. Noe 32. EusJok II 61. Sor AKaik 117. Apaol 61. Ldi IL 83. Ill Testim 14. Altuna 79. Alzola Atalak 137.
Berron Kijote 149.
C) Como (en los mismos contextos que bezala). � Urtero moduan. SM Zirik 103. Beste askotan moduan. Ib. 24.
Bere andriari be, andra guztieri moduan. Ib. 24s.
- MODU BATERA EDO BESTERA (AN-gip ap. Gte Erd 124). De cualquier modo, de todas formas.
- MODU DONGAKO. Indecente, desvergonzado. � Zeinbat danza modu dongako? Mg CO 131.
- MODU EMAN. Dar forma, formar. � Bada, iauna, zure eskuok egin baninduen eta modu emon deusteen. Cap
(ed. 1893) 154s.
- MODUETAN. v. MODUTAN.
- MODU-EZTI. "Modestia" Izt. Cf. Lar, que deriva modestia de modu y ezti. � Modu-ezti andiarekin pozkida
betean joan ziran Jauregira Ministro ta andizkiak Errege Jaunari bere esku biguñ indartsuan muñ egitera. Izt C
365.
- MODU GABE. v. modugabe.
- MODU GABEKO. Inmoderado. � Nuharroinsko baitut maiz apetitoa / eta yan-xaharra modu gabekoa. Gy
158. � (Persona) inmoderada. � Barubari, ta orazinoiari jarraituten badeutsa, modu bagekotzat [dauka
deungiak]. fB Ic II 224.
- MODU GAITZEAN. Terriblemente. � Bion artean amiltegi sakon bat egon zen, modu gaitzean bata
besteagandik separatu zuena. Arti Ipuin 76.
- MODU GAIZTOAN. De mala manera, con malos modos. � Aren kontra modu gaistoan biurtzen zan andreak.
Cb Eg III 374.
- MODU GAIZTOKO. Inmoderado. � Kodizia eta deseo iustizien kontrakoak edo modu gestokoak.
"Desordenadas". Cap 53. � Indecente. � Danza donga edo modu gaistokuak. Mg CO 133.
- MODUKO. � Tr. Documentado exclusivamente en la tradición meridional. (v. supra ejs. del tipo onzi moduko
baten). a) (Precedido de rel.). Tal como. � Bere noblezeari toketan jakazan modukoak. Urqz 26. Berak uste
eban modukua ez dalako. fB Ic III 371. Dantza beste lekutan / ez dan modukoa. Echag 170. Izendatu dedan
moduko billeraetan. Izt C 239. Zegozkien moduko oia ta eguneroko jakirik maneatuena. Aran SIgn 78. Nik bein
ez bein ezautu eztodan modukoak. A BeinB 57. Euren burua gordetako euki oi daruen moduko oial sendo zati
bategaz. Kk Ab II 32. Zaran modukua. SM Zirik 50. v. tbn. JJMg BasEsc 141. Astar II 82. Añ EL 2 19. Bv AsL
163. Bilbao IpuiB 8.
b) (V-arr-gip, G-azp, AN-gip). Ref.: Gketx Loiola (samartu); Gte Erd 61. (Precedido de sintagma con suf. -
t(z)eko). Como para. � Etzeukan Obispu Jaunak Franziskori emateko moduko elizarik. Bv AsL 79. Gogoratzeko
modukoa altzan! Ill Testim 5. Daukon aogoxoz edonor zirikatzeko modukoa [bei-atzazal egosia]. Or Tormes 81.
Guziak arriturik uzteko moduko erantzunak. Ir YKBiz 198n. Arkaitzak eurak be ikaratuteko moduko orru
izugarri bat. Bilbao IpuiB 53. Iñor mintzeko moduko itzik / oso gutxitan esana. Basarri 29. Eguzki-erraiñuari
berari itzal-egiteko modukoak [urre-ariak]. Berron Kijote 179. Ez ziren [...] askoren buru-bihotzak asebetetzeko
modukoak izan. MEIG VI 76. v. tbn. Tx B I 224. Anab Poli 72. SM Zirik 107. Arti Ipuin 59. And AUzta 79. Vill
Jaink 114. Erkiag BatB 100. Alzola Atalak 123. Uzt Sas 159.
- MODU ON (Añ, Izt 74r). a) Modestia, recato. � Eskatzen ere da begietako lotutasun edo modu ona. Mg CC
229. Modestia, moduzkotasuna edo modu ona. Añ LoraS 174. Bear danean ixiltasuna, eta hitz egin bear danean
modu ona edukitzeko. Gco II 87. Egon beti modu onagaz Eleixan. Ur MarIl 92. Elizan beste iñon ez bezelako
modu on eta begiramentua. Arr May 109. Onerazpen, itzal eta modu onagaz [komulgetara joan]. Itz Azald 159.
v. tbn. CatLlo 84. Legaz 52. � Cortesía, educación. � Ez zeuntsan modu onagaz, arpegi onagaz berba egiten?
Astar II 28. Erantzun bide zion / modu onarekin. It Fab 25. Umiaren abegi samur, edertasun ta modu onak
euken Dominika konort baga legez. Ur MarIl 116. b) Moderación, decencia. � Zoaz [danzara] ta ibilli zaite
modu onarekin. Mg CC 145. Jan eta edanean fin ona, neurri ona eta modu ona gorde eragiten diguna. Gco II
57. Aziak diranean [umeak], atelekatu bear dira modu onarekin, eta denbora egokian. AA II 78s. Zeuben artian
olgeetia ta alegreetia modu onagaz. fB Olg 24.
- MODU ONEAN. a) Cortésmente, educadamente; con buenas palabras. � Esaten eutsala modu onean. EgiaK
88. Jarten da berba egiten modu onian. Mg CO 50. Itzegiñ zion anima onek modu onean. AA II 193. Modu
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
521