Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
eingot" Elexp Berg. "Ointxe alamoduzko mutil bat topatzen bajonat ezkondu ta kitto" Ib.
c) De algún tipo. � Bular ta bizkar gaiñekoak kendu zizkion, zauriren bat ote zuan ikusteko; baiña ez zion odolik
edo alamoduzko aztarnarik ikusi. "Sangre ni señal alguna". Berron Kijote 68.
- BEHAR DEN MODUAN. v. behar izan.
- BERE MODUAN. a) A su manera; en cierto modo. � Bere moduan Bizkaia / bigunago ezta bapere. BBizk 20.
Bada gurarija bere moduban amai bagakua da. fB Ic II 265. Bardin, bere moduban, esan biar da gizonezkuak
gaitik. JJMg BasEsc 104. Eta bere moduan Diego Montesen irudiaren erraiñu-distirak amesez ezarten zituan,
bere asmamen zoranga gaztean. Erkiag BatB 19. b) Por su cuenta, por sus propios medios. � Afizionátu ta usátu
lanoietara trabajátzeko bere móduan bizitzeko, ta izatekó emastéki protxúskoa. LE Prog 118. Emongo deutsagu
ofizijo bat, ta bere moduban bizi dedilla. JJMg BasEsc 213. c) Moderadamente. � Egingo dodaz al daidazan
limosnak, baña bere moduan; au da, eztot eurekaz emongo biderik iñori alperrak urteteko. Añ LoraS 162.
Ezkonduai dagoten kastidadea bere moduan ederra da, ta ezkonduak gordetzen badue garbitasun osoa [...], da
guztiz ederra. AA III 393. Jaten ondo eta edaten bere moduan emanik alaitu ta pizkorturik txit. Izt C 249.
- BIZI-MODU. v. bizimodu.
- DEN MODUAN DELA. Sea como sea, en cualquier caso. v. DEN LEGEZ DELA (s.v. legez). � Dan
moduban dala, erdi formau ta prinzipijo bat baño ez euki arren gorputzak, [...] batiatu biar da. JJMg BasEsc 21.
Ez, geijenian, errazoia agertuteko ta zuzenduteko. Ez bada, dan moduban dala, auzija irabazteko. fB Ic II 167.
Erosten dabenari biar leukian baño gitxijago emoten deutsanak, dan moduban dala, pekatu mortala egiten dau.
Astar II 165s. Projimuari bere ondasunetan, dan moduan dala, kalte egiten deutsanak. CatLlo 46.
- DEN MODUKOA DELA. Sea como sea. � Nai nasaija izan ta nai zintzua izan, nai alperra izan, nai
burugina izan, dan modukua dala, bat egin zinian zeure lagunagaz? Bada agaz bizi biarko dozu. fB Ic III 372.
- EDOZEIN MODUTAN (ERE) (DELA). De cualquier modo, de todas formas. � Edozein modutan dala Ironzo
izengañekoak adierazten du argi eta garbi. Izt C 499. Edozein modutan be aurrerakada aundiren bat ein dok
eure karguan. SM Zirik 32. Edozein modutan ere, jaiotzea nik eztiot iñori eskatu. Vill Jaink 167. Penagarria
edozein modutan bere. Erkiag BatB 41.
- EDOZEIN MODUZ (B ap. Gte Erd 124). De todas formas, de cualquier modo.
- ESATEKO MODUAN. v. esan.
- MODUA(K) HARTU. Intentar, hacer esfuerzos por. � Gurari onegaz abijetan da bazter onen jaube egiteko
modubak arzen. Astar II V. Arzen dau moduba aurkitu dedin lagunen batzukaz. Ib. 145. Ze modu artu dozu
zeugandik kenzeko? Ib. 115.
- MODUA EDUKI. Guardar la moderación. � --Ze ofizio dauko prudenziak? --Extremu bien artean modua
edugitea. Cap 78.
- MODUA(K) EGIN. Intentar, hacer esfuerzos por. � Beren buruak bizirik gordetzeko modua egin zuten. Lard
114. Mantxa gaiztuak garbitutzeko / egiñ ditugu modubak. Ud 147 (v. tbn. 128). Ezkontza ori galerazitzeko
moduba egiñ dezan. Moc Damu 23. Urte osua pasatzen duena moduak ezin egiñik paperetan azaltzeko. Iraola
126. Egingo diagu bakarrik bialtzeko modua. Ill Testim 24. Beintzat modua egiña dute / etxe ori saltzekua. Uzt
Sas 39. v. tbn. Arr GB 44. Xe 355. Sor AuOst 64 (Bar 106 moduak e.). Bv AsL 195. JanEd II 84. Salav 18.
Berron Kijote 187. � Berriz ikusitzeko / egingo det modu. Bil 48.
- MODUA EGINARAZI. Hacer posible, poner los medios para. � Etxera zediñ modua egiñerazi zuten.
'Dispusieron'. Aran SIgn 9.
- MODUAGAZ. Moderadamente. v. MODUZ. � Moduagaz trabajuetan tristezea edugitea. Cap 74.
- MODUA IPINI. Moderar. � Modua ifini atrebimentuai eta bildurrai. "Moderar". Cap 78.
- MODUAK EMAN. Presentarse la ocasión. � Bertso berriak jartzera noa / ala moduak emanik. Noe 28.
- MODUAN. � Tr. Propio de la tradición meridional (al Norte sólo hallamos algún ej. en Xalbador). A)
(Precedido de rel.). a) De modo que. � Esaten da ulertu din moduan. Cap 146. Geien geien kuartillo ta erdi
ardoak igaroko etzaituan moduan. Mg CC 149. Gastu alper erabageak gatik obligaziozko limosnak ezin egin
dituan moduan jarten danean. Gco II 58s. Ez dakie [dotriña] beren umeai ongi erakutsi degiezakeen moduan.
AA III 590. Garbitzen da ura edan ditekean moduan. It Dial 38 (Ur -n bestian, Dv e Ip -n bezala). Erakutsi zien
[...] ezin ukatu zezaketen moduan. Lard 527. Zigortua izan bedi ori bere, guziok ikusi dagikeen moduan. Or
Tormes 111. v. tbn. Izt C 215. b) (V-gip ap. Etxba Eib; Lar, Añ). Según, tal como, como. "Según, con verbos"
Lar y Añ. "Según viene ésto, [...] au datorren eraz, moduan" Añ. � Orain zaoza / gumuta dezun lekuan, /
zuelakoak / egon doazen moduan. Lazarraga 1199v. Sinisten dezula [...] Eleiza ama Santuak sinisten agintzen
dituan moduan (1686). TAV 3.2.13. Misterio gozosoetan dagoan moduan. Urqz 76. Munduak bearbada sekulan
ikusi eztuen moduan. Cb Just 61s. Denborak eta premiak eskatzen duen moduan. Gco II 64. Dagokion moduan.
Izt C 240s. Erakutsi zien moduan egiten. Lard 85. Ta neurritu bear dot / dakidan moduan. Azc PB 339. Orrek
merezi zuben moduan / bukatu degu batalla. Tx B I 242 (III 19 moruan). Opiziala aruntz eta onuntz zebillen,
barren artan ibilli zitekean moduan. Anab Poli 63. Bizimodua zerutan dago / ikusten degun moduan. Basarri
133. Oitura zan moduan. SM Zirik 12. Ez agertu ziren moduan. MIH 289. v. tbn. Iraz 51. Zuzaeta 47. CatB 51.
CatLlo 59. It Fab 259. Xe 231. Ud 85. Arrantz 91. EusJok II 21. Bv AsL 28. AB AmaE 285. A BGuzur 139. Enb
62. Txill Let 55. Bilbao IpuiB 24. Vill Jaink 81. Salav 76. Alzola Atalak 90. � (Con reduplicación intensiva). �
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
520