Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
- HAIN MODUTAN (Añ (V)). De tal manera. "(De) forma que, [...] ain modutan ze" Añ. � --Ze modutan
beardoguz sinistu? --Ain modutan zein fede au bagarik iñor ez iustu izan ez salbadu leitean. Cap 26. Ain
modutan zein da batek irabaziko baleu era onetako induljenzia [...] igongo leuke artez Zerura. CrIc 165. Lekurik
geijeenetan predikeetan da lujurija; ain modutan ze, gaurko egunian zeregiñ andi bat etxian daukanak, aurrez
atera daike kontubak. JJMg BasEsc 105. Bada ain modutan dago zabaldurik birauak ezartia, ze ezteutse inok
sinistuten. Astar II 65. Ain modutan ondu zan eze, len pekatu guztiz andijak ezeretzat eukazanak, begiratuten
eban ardura andijagaz gauzarik txikijenetan. Ur MarIl 79s. Egiten dabena da argitu, limau eta leundu ain
modutan eze, zeruko irakatsiyaren atxiñako siniste areek artuten daude fedeko sendotasuna. Ur BulaAl 27
(BulaG 529 alako moduan non). Eta bularra jagi jagirik ipiñi eta / ain modutan, ze bilatzen deutsa kinkin meea /
zeñek bertantxe itxiko eban erdibiturik / enkantuna izan ezpaleu biserea. AB AmaE 452s.
- HALAKO MODUAN. a) (En oraciones consecutivas). De tal manera que. � Halako moduan non guziak
baitaude hostian, eta guziak kalitzean. CatLuz 36. Diztiatutzen zuten / guztiz urrutitik, / alako moduan non / ez
nezake esan / gure ollar ori zer / kolorezkoa zan. It Fab 70. Alako moduan aberastu zan, non auzoak aren ona
ezin eramanaz, asi ziran esetsi edo persegitzen. Lard 31. Gaiztakeria ere berekin zeramaten, alako moduan, non,
gizona sortua eta egiña Jainkoari damutu zitzaion. Ib. 7. Egiten ditu alegiñak limatu eta leuntzeko alako
moduan, non, zeruko erakutsiaren anziñako siniste fedeko aiek artzen dute ziertotasuna. Ur BulaG 529 (BulaAl
27 ain modutan eze). Itxitzen ziran portaleak ere, alako moduan eze, ezin sartu eta irten zitekenan erritik. Zab
Gabon 99. Itxura bazuan, / alako moduan, / zer pozez nenguan / erositakuan. Noe 54. Alako moduan arkitzen da
nekatua ezik ez dezake aldean pauso bat eman, bada bere aztalak koloka dauzkaki. Otag EE 1882c, 536. Alako
moduan ugaritu ziran emailliak eze [...] bukatu zituan [...] lan guztiyak. Bv AsL 53s.
b) De gran manera, mucho. � Ainbeste desafiyo / aditu onduan, / Pilatos bildurtu zan / alako moduan. Xe 356.
c) De la misma manera. � Nik sinisten det Jesus dagoela / altueneko graduan, / ta Ezkioko kontuak ere / kasik
alako moduan. Tx B II 120. Da etxeko ganaduan / ere alako moduan: / jelatutako arbi pixka bat / dute itxute
onduan. Uzt Sas 89.
- HALAKO MODUKO. Igual, del mismo modo. � Pobriak pasa biar / ditu egun latzak, / alako modukuak /
askotan arratsak. Uzt Sas 275.
- HALAKO MODUTAN. a) (Con oraciones consecutivas). De tal manera que. � Euki biar da alako era edo
modutan nun baldin ostia santuba Abadiaren eskubetatik jausiko balitz, jausi deitian zapi gaiñera. CrIc 141.
b) De gran manera, mucho. � Nire bular au isiotzen deust / Berak alako modutan, / Adimentu au argitasunez /
Ainbesteraño betetan. AB AmaE 118.
c) De esta manera. � Guzurra zelan artzen erraz dan geienez, / Bizkorrak errendua oi dabena legez; / Txomin
bere bertatik zepoan jausi zan, / Uste uste bagarik alako modutan. AB AmaE 244.
- HALAKO MODUZ (Añ). (Con oraciones consecutivas). De tal manera que. "(De tal) manera que, [...] alako
moduz non" Añ. � Alako moduz ikaratu zuen [...], ezen esan zion edertuaz: pensamentu nai izan edo konsentitu
bat izan zan, ez geiago. Mg CC 134. Alako moduz aserratzen da bekatu mortal baten kontra, non dadukan
prestatuta [...] Infernuko sua. Ib. 146. Alako moduz ezik, [...] edozeñek begiratu batean esan leike bi erriak bat
dirala. Izt C 113. Argitu zizten biotzak, alako moduz eze, ikusten zuten bestiaren kontzientzia. Bv AsL 78.
Zabiltzate munduan alako moduz eze, zuek ikusten zaituztenak ta zuen itza aditzen dutenak, geldi ditezen biotzukituta.
Ib. 166.
- HALA MODU. Cf. HALA MODUAN. � Bertan dator, Don Kijotek zaldun-armak artzeko izan zuan alamodu
parragarria. "La graciosa manera". Berron Kijote 49.
- HALA MODUAN. a) De cualquier modo. � Errespuesta emango'iot / orain gizonari, / apenas dagon bertan /
eskas eta larri, / ez da ala moduan / jolasean ari. Tx B 217.
b) (En correlación con nola). Del mismo modo. � Nola bildotx bat eman lezaken / arranuban atzaparrak, / ala
moduban kendu ziguten / agintzak eta indarrak. Auspoa 146, 38 (ap. ELok 421).
- HALA MODUZ. a) (Introduciendo oraciones concesivas). De tal modo que. � Eta arturik [bota] eskuetan,
baldin aitona luze egon bazan, etzan laburrago egon illoba, ala moduz eze, pikea bai, bañan beste gauzarik
etzan gelditu. Zab Gabon 67.
b) De cualquier manera, incorrectamente. � Eta, gazteluko nagusia koldar aundi ta sasi-zaldun zala, era ontan
ala-moduz uzten bait-zituan zaldun ibiltariak. Berron Kijote 54.
c) A ojo. "Alamoduz esan du (G-azp-goi)" Gte Erd 144.
- HALA MODUZKO (V-gip ap. Elexp Berg). a) "Deficiente. Orduko labadorak pe alamoduzkuak zittuan da"
Elexp Berg. "Barrandero zebillen, baiña itxuria alamoduzkua zan da bota ein zeben" Ib. � Kejaturikan ikusten
ditut / iñoiz asko baserritar, / iru edo lau ala-moruzkok / artu dutelako alkar. Auspoa 86-87, 140. Gaurko
munduak baidarabilzki / ala moduzko naspillak, / ta gurasuak beren etxetan / eztaude oso trankillak. Uzt Noiz
101. Iñoiz iritxi izan gerade / ala moduzko kasuan, / beñere asarre izatekotan / pranko motibo bazuan. Uzt Sas
279.
� Eta, lurrean ardi-larru batzuk zabalduaz, ala-moduzko maaia paratu bait-zuten azkar-azkar. "Su rústica
mesa". Berron Kijote 123.
b) "Adecuado. Txamarra baten premiñan nago. Donostiara juaten naizenian alamoduzkoik ikusten bot, erosi
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
519