Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
"(¿De qué) manera?, [...] ze modutan?" Añ. "(¿De cuántas) maneras?, [...] zeinbat modutara, modutan?" Ib.
"Aretxek dauke bartzak iltxeko modu" Etxabu Ond 104. "Jente gutxi bizi da zure moduan" Elexp Berg. "Zu etza
lengo modukoa (AN-gip) [...] zu ez zara beste egunetako modukoa (V-arr)" Gte Erd 57. "Lapurren moduen (Varr),
lapurrak bezala (G-azp, AN-gip)" Ib. 15 (cf. infra MODUAN (C)). Cf. bizimodu, EGIN-MODU, ETOR-
MODU, IBIL-MODU, etc. v. era, molde.
� Egun askotan nik egin nagon / modu askotan erregua. Lazarraga 1193v. Modu onetan / oi ta berba jaginik.
Ib. (B) 1200v. Esan dit semeak erraz egin daitekela Erregeren maiestateak nai badu, Endaiako partera. Dioie;
zer moduz, nere fedea, nik eztakit. (c. 1597). FLV 1993, 464. Zerbait modu izanen ezpaitzen biletatxo bat parte
orretarat pasatzeko. Ib. 455. Begiratu behar dela ia aiphatu modua. EZ Man II 46. Etxi euskun exenplua eta
modu bizi izaiteko. Cap (ed. 1893), 150. Nola egiten dezu krutzearen señalea bigarren modura? OA 13. Erran
zazu berze modu bates. El 32. Errezetako modu bat. Urqz 7. Esak mutil, modu orretan zek arabil? Acto 292.
Iñolako moduz ezin sosegatu zan. Cb Eg II 191. Modu onetan / ez digu ez ukatuko / deusere ezertan. GavS 16.
Modu gontára dibertitzen ta bedeikatzen dá lána. LE Prog 100. Bere moduko lagunekin. Mg CC 148. Pekatu
egiteko moduaren aldetik. Gco II 15. Au da era ta modurik errazena guztientzat. AA III 327. Euki eban onek
moduba gau illun baten sartuteko. JJMg BasEsc 179. Baserriko modura bizi badira. Astar II 247. Beste modu
batera / baliya zaitez ta. Bil 102. Modu berean ni bere nator / arbola onen azpira. AB AmaE 87. Bide askuan
ebakitakuak [leizeak], miragarrizko moduan. Bv AsL 148. Ganbelu anaiak ez dirala edozeiñ modutako gizonak.
Urruz Urz 19. Zenbat modutakoa da fedea? Itz Azald 14. Bernardatxo preso artzeko modurik etzela. Goñi 66.
Nere moduko alproja bat. Ill Testim 8. Ibilli-ta-ibilli, azkenerako lengo moduan. Kk Ab I 115. Ezin diteke beste
moduz izan. Etxde JJ 137. Asko moduzko burukoekin zijoazenak. Anab Aprika 18. Beste denen modura ikusten
duzue auzi hau. Vill Jaink 87. Gabontzak beste modutan aituten dau bizi-modua. Erkiag BatB 154. Ameriketako
artzaien moduan. Salav 29. Saldu zuanaren moduko biotza zuan erosi zuanak ere. Ib. 17. Bi moduz egin ditake.
Lf in Casve SGrazi 13. Bere burua modu artan tratatua ikusi zuanean. Berron Kijote 180. Hori ez dela
mintzatzeko modu hutsa. MIH 321.
� (Tras sust., en casos locales de decl.). A modo de. "Sacramentalmente, [...] sakramentu modura" Lar. � Tr.
Exclusivamente meridional. � Gorde zitubala kutxa onzi moduko baten. Mg PAb 185. Uste baga legez, eta
deskuido moduban. Astar II 112. Ta argiak izar modura [lorak]. AB AmaE 121 (v. tbn. 298). Kaballero moduko
bat. Sor Bar 90. Markes moduan etorri. Tx B 129. Illarte jarraitzeko anaia moduan. Enb 32. Kristau fidel
moduan. SMitx Aranz 120. Sala moduko egon-leku batera. Etxde JJ 121. Kuartel modura jarria. Salav 77.
Odola bazihoan / iturri moduan (V-arr). Balad 226. Parabola moduko berriketaldi honek. MEIG VI 126. v. tbn.
Aran SIgn 87. Ud 85. Azc PB 105. AzpPr 117. Iraola 64. SM Zirik 35. And AUzta 84. Alzola Atalak 123. Uzt
LEG II 338. � (Con instr.). � Borroka bidez eskura zituen irabazkinak bake moduz parti zitzakeen. MEIG IX
28. � "Ola moduzko zurrumurruak daude (G-azp, AN-gip)" Gte Erd 205.
� (Como segundo miembro de comp., tras sust.). Clase de, tipo de; especie de. � Tr. Exclusivamente
meridional. � Bat irabazi, bi galdu, au bere bizitza modu. RS 103. Zein iuramentu modu egin daroen. Cap 93.
Beste onelako itzegite moduak. OA 148. Eritasunez edo beste gaitz moduren batez. Mb IArg I 231. Martirio
modu gogorrak. Cb Just 41. Ona emen iru euskaldun modu, pranzesa, kiputza ta bizkaitarra. Mg PAb 173.
Burlazko erruki modu bategaz. JJMg BasEsc 177. Dantza-modu guztiyak. Echag 87. Edozein lan-modu egiteko.
Lard 82. Lau izketa-modu edo dialekto. Aran SIgn 200. Ze gizon modu da Urlia iauna? Azc PB 363. Esperantomodu
bat asmatua dik. Ldi IL 17. Ara emen galdera-modua! NEtx LBB 146. Zer gizon modu dugu balenziarra?
MIH 151. v. tbn. DurPl 93. fB Ic III 261. Astar II 160. CatLlo 55. Aran SIgn 59. Bv AsL 62. Arr May 175. Goñi
82. EusJok II 145. Enb 171. And AUzta 102. Osk Kurl 30. Vill Jaink 11. Erkiag BatB 29.
� Modal(es). Cf. MODU ON, MODU TXAR, MODUZ. v. manera. � Bere hitz-egite ta modu polit eta
Jangoikoak ematen zion graziarekin. Mb IArg I 263. Bear etzan moduren bat errekardariari erakutsi, ta biak
aserratu ziran. Cb EBO 41. Bere itzetan eta moduetan nazkagarria bada. AA II 78.
� Módua dá abisátzea bera nióri adiarazigabe berén edo berze norbaiten medios. 'Lo correcto es'. LE Prog 108.
� Delicadeza. Cf. MODUZ. � Mimik modu haiñitzekiñ / hedaturik patta surat. "D'une manière délicate". Gy
120.
� Modo (mayor o menor) de una melodía. � Melodiaren edo doñuaren moduari edo erari bagagozkio. Lek
SClar 110.
�2. (V-ger, G-azp, AN-larr). Ref.: A; Gketx Loiola; Asp ANaf. Posibilidad, medio (material, económico).
"Modua daukanak jan daiala oiloa; modurik eztaukanak, artoa (V-ger)" A. "Modua euki bear ortarako" Gketx
Loiola. "Modurik ez izan, no tener medios para algo" Asp ANaf. � Eztaukazulako bestiak lezko modurik ezin
aurreratu dozu berak beste. Astar II 167. Miserabliak sokorritzeko / orrek baditu moduak. Tx B II 140. Ikastaroa
eten bear, aitak modurik etzulako. Or Aitork 40. Ez izanikan ere aberats modurik. Xa Odol 148. Ni pozez nago
hatzemanik gaur / alabarentzat modua. Xa EzinB 137. � "Modu handia du, handirasunez dabilla" SP.
II (Usado como posposición, precedido de posesivo anafórico). �1. Por sí mismo. � Esan liteke beren modu
altxatzen dirala [etxiak]. Iraola 83.
�2. (Decir) para sí. � Nik orduan pentsatzen nuan nere modu esanez: --Ementxen zegok etxe askotan gertatu
izan oi dana! Salav 74. Nere modu esaten nuan: --Au ere ez dek ba! Ib. 85.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
518