Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
mizkinkiro. "Mezquinamente" Lar.
mizkino. �1. "(V), mezquino" A. � Jangoikoa ere arrazio da porta daien txurrago direneki ain eskas ta
mezkino berareki (72). LE-Ir (s.v. txur). Txur ta mezkino Jangoikoareki (134). Ib. (s.v. txur). �2. mixkino (Vgip),
miskino (AN-larr), mezkino (AN-larr). Ref.: Inza RIEV 1928, 153; Iz ArOñ (mixkiñ). "Mezkiñoa, vicioso
para comer (AN-larr). Miskiñoa, melindroso (AN-larr)" Inza RIEV 1928, 153. "Mixkiñua, mixkíño, melindroso
en comer" Iz ArOñ (s.v. mixkiñ).
mizkintasun. "Mezquindad, roñosidad. Bere mizkintasunak galdu dau, lagun onenak urrintziagaz" Etxba Eib.
mizko. v. mizto.
mizmira, -miru. v. 1 mizpira.
mizmizean. "Mizmizean (G-to), mizmizetan (G-to), mizmizka (G-bet), juego que consiste en pegarse los
muchachos con la pelota" A.
mizmizetan, mizmizka. v. mizmizean.
mizpera, -per(r)u. v. 1 mizpira.
mizpiau (S). Ref.: Alth Bot 22; A. � "Sello de Salomón (bot.)" A.
mizpil. v. 2 mizpira.
mizpila, -pilu. v. 1 mizpira.
mizpildu. "(AN-gip), atarazar las castañas para evitar su explosión al asarlas" A.
1 mizpira (V-och-gip, G-to-bet, AN-gip-ulz-egüés-arce, L, BN, Ae, Sal, S, mizpire AN-olza, B; SP (mis-), Lar,
Añ (G), Lecl, Arch VocGr, VocBN, Gèze, Lcq 82, Dv, H, Arzdi Plant1), mizmira (V-och, G-azp-goi-to-bet),
mizpila (-illa V-m-gip; Añ (V)), mizpera (V-gip (mis-), R-uzt), mismira (V-och), mixpira (S), mizmiru (V-arr),
mizperu (V-arr-oroz, R; mis- Arzdi Plant1), mizpiru (B), mizpilu (L-sar), mizpola (AN-ilzarb), mizperru (Vple),
mismiru (Zam Voc), mespilu (Lcc), mesmeru (V). Ref.: Bon-Ond 150; VocPir 677; A (mesmeru, mismira,
mizmira, mizpilla, mizpira, mizpera); A Ronc 382; Urkia EEs 1930, 46; Lrq (mixpira); EI 383; Iz Ulz (mispíre),
ArOñ (míspera); Etxba Eib (mispilla); Izeta BHizt (mizpire); Elexp Berg (mizpilla). � Níspero (árbol y fruto).
"Mizpira, agora gabe uzkira (Sal), el níspero sin llegar a la boca está... digerido" A. Cf. VocNav s.v. mizpola y
mizpora. Cf. tbn. Gárate 6. a Cont BAP 1949, 361: "Mizpildi, era una placita de Vergara cuya traducción
castellana es Nespral". � Tr. La forma mizpira es la única documentada en la tradición septentrional y es
empleada tbn. por Iztueta (junto a mispira y mispera), Iraola, Orixe y Munita (64); se encuentra tbn. en la
versión guipuzcoana de una canción de cuna que recogen Azkue, Aguirre y N. Etxaniz (esa misma canción tiene
las variantes vizcaínas mizpila y mezmeru, la baztanesa mizpiru y la labortana mizpillu). Labayen emplea la
forma mixpira. La variante vizcaína más general es mispila; hay mesmeru en Zavala y mismiru en E.M. Azcue.
� Mizpira meaqua (1284). Arzam 343. Poblo en mesperuça (1475). Ib. 344. � Sagarrak bere eziran falta,
mispil ustelak abondo. Acto 219. Katu eremutarrak / ez du nai belarrik, / ez aran, ez mispilla, / ez baso-sagarrik.
Mg in VMg 110 (Zav Fab RIEV 1907, 537 mesmeru). Agertu ziran maira aritz aleak, intxaurrak, uurrak,
mispillak, txermenak, aranak. VMg 11. Zure aitak esan dit, nere maite polita / mispirak dazkatzula usteltzen
jarrita. Izt Po 118 (118 mispera; C 137 mizpira). Ah, zer makhila dudana, / mizpira finik-finena! Arb Igand 44.
Millekotak ta priskuak / datoz batera bitzuak / moskatel-matsa / mismiru latza, / sagar madari ta ikoak. Azc PB
288 (in Ur PoBasc 227 mispilla). Txinako mizpirak. Iraola 128. Txalopin txalo, txalo ta txalo. Katutxoa mizpila
ganean dago (V-ger). A CPV 249 (250 mizpira (G-bet) y en Ag G 77 y NEtx LBB 317; mezmeru (V-arr) A CPV
250; mizpillu (L-sar) y mizpiru (B) en el cancionero de ADonostia n.º 982 y 984). Aitarenganik ikasia harek ere
bere mizpira adarraren zirurikatzen. Barb Sup 181. Makhil geitzat haltzari nagusi mizpira. Ox 124. Otsalizar
eta mizpira minkatzak, agotzak ontzen ditu. Or Mi 122. Udazkenean... mixpirak besterik ez, ta aiek ustelak. Lab
EEguna 68. v. tbn. Hb Esk 218. JE Bur 145. Lf Murtuts 8. Mizpilla: Alt EEs 1917, 44.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
510