Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
ugariak... 'Myrte'. Or Mi 19. Saratsak mimenak ugari, zumarrak ostoak, mirtuak zigor sendoak, zuandorra berriz
gudurako onena. Ibiñ Virgil 91. Melibeu-ri gilloriak (mirtuak) zaitzen dagola, saldoko akerrak iges egiten dio.
Ib. 51. Laharren ordez / zipresak haziko dira, / asunen ordez mirtoak. BiblE Is 55, 13 (Ol mirtoa, Ker mirtoak;
Dv, Ur arraiana).
- MIRTOZKO. (Adnom.). � Mirtozko koroiagaz / eta larrosakaz / bekoki ta burua / apainduta daukaz. Azc PB
300.
mirtxilote. v. mitxeleta.
1 miru (gral.; Lcc, Volt 95, SP, Urt IV 366, Ht VocGr 313, Lar, Añ, Izt C 199, Arch VocGr, VocBN, Dv, H,
Arzdi Aves 161, Zam Voc, MItziar Txoriak 27), miro. Ref.: Bon-Ond 144; VocPir 438; A; Altuna Euzk 1931,
649; Iz Ulz, ArOñ; Etxba Eib; CEEN 1970, 326; SM EiPaj; Elexp Berg. � Milano. "Gavilán" Añ. "Miruak
erreta legez dago (V-ger), está como quemado por el milano, quiere decir muy apurado" A. "Miru kerizpea
dago, eguzkia atera ta sartu (ostartean) dabillenean esaten da" Ayerb EEs 1914, 161. "Mirua legez argal-argal
(V-ple), muy flaco como el milano" A EY III 247. v. tbn. Lar Cor 41. � Anhitzetan hazteintu osoki oilloak bere
xito guztiak, mirua oldartu gabez. Ax 350 (V 232). Miruari joan oi zaitza aize gañean ordu osoak. Mb JBDev 8.
Mirua uso, ta otsoa ardi edo bildots biurtzea zer da milagrorik andiena baizik? Cb Eg III 373. Txitxak eztü
zaldiren lotsarik, bena miroaren edo esparberaren. Egiat 223. Mirua eta roxinoleta (tít.). Gy 230. Mirua eta
saia eta beren motakoak. Dv Lev 11, 14 (Ur, Ker, Bibl, BiblE mirua; Ol unaina). Ezin gorde zituan [txito] denak
bere eguen azpian, eta inguruan zebiltzen miruak aiek arrepatzeko. Bv AsL 177. Txepetx jaio ta miru nai daben
gizonak. AB AmaE 242. Oilanda bat iruntzi / nai daben mirua! Azc PB 137. Industriako arranoak, bankoetako
saiak, [...] politikako miruak, zer aztaparrak dituzten orok, zer bekokia eta zer hegalak! JE Ber 92s. Saiak eta
miruak, barriz, okela ustela non, beti igarri. Otx 39. Miru ta miru pelate; or dik, or dik alkate (G?). A EY III 67.
Miru askok dizute luzatzen erpea. SMitx Aranz 211. Mendi gaiñik-gain miruak egan, / kukuak kuku basoan.
BEnb NereA 40. Gure oiloak segurik, mirua ikusten balute bezala, ihes egiten dute. Larz Senper 72. Txio, txio,
mirua, / jan bear dit txitua. NEtx LBB 302. v. tbn. Mg PAb 180. VMg 4. Añ MisE 137. Zav Fab RIEV 1907, 94.
Izt C 403. Arzac EE 1882c, 91. A BeinB 55. Ag G 211. Kk Ab I 87. ADonostia Itzald II 17. Barb Sup 108. Ox
113. Jaukol Biozk 31. Enb 122. Etcham 204. Y 1933, 426. TAg Uzt 52. Lf Murtuts 51. Bilbao IpuiB 53. Gand
Elorri 62. Izeta DirG 43. Inza NaEsZarr 1922 (AN-ulz).
- MIRU BELTZ. "Milan noir" Dass-Eliss GH 1923, 378. "Miru beltz, milvus migrans" MItziar Txoriak 27.
- MIRU TXIKI. "Gavilan?" Elexp Berg.
- MIRU ZURI (V-gip). Ref.: Iz ArOñ (mirusuri); Elexp Berg. "Milan royal" Dass-Eliss GH 1923, 378.
"Mirúsuri, aparece aquí por abril, señala la primavera. Alimoche (Neophron percenopterus)" Iz ArOñ. � Urthe
buru batetik bertzerat ez da hemendik urruntzen miru zuria. Dass-Eliss GH 1923, 378.
� Etim. De lat. milu(u)s.
2 miru. � "(G-goi), muérdago (bot.)" A. v. mihura. � Utsaren urrenak gera gure diruak diru; / euskaldun
eskualdeak omen gerade iru: / batzuen ustez ordea, kolkoa bete miru, / edo gurean parririz il zanezko labiru.
Zait BGold 15 (de interpr. no segura).
3 (miru). "Miru (Salvatierra). Madero prismático para apisonar e igualar el suelo en las eras" Baraib RIEV 1907,
361.
miru-arrain (Hb ap. Lh), miruarrai (Lar). �1. "Milano, pescado" Lar. �2. miruarrai (V-ger ap. A), miruarrin.
"Miruarrina, millano [sic]" Izt C 206. "Milano pardo (ave)" A.
miruarrin. v. miru-arrain.
miruazi. "Semilla de anís (miruazie) (G-goi)" Arin AEF 1960, 77.
miru-belar. v. MILU-BELAR (s.v. 1 milu).
miru-buztan (V, G-to ap. A; Dv). �1. "Cola de milano" A. �2. (V-gip, G-goi-to), miru-buxtan, mirabuzten
(G-nav), miru-puxten (B). Ref.: A; AEF 1955, 141; Iz Als (mirabuztena), ArOñ; Izeta BHizt2 (miru-puxten). "La
señal que se hace a las ovejas quitando un pedazo en la punta de la oreja y dejándola en forma de horquilla como
la cola del milano" Iz Als. � [Ardiak] seinalea dute eskuineko beharrian miru buxtan eta gibel oxka. Herr 17-
12-1959, 3. Bada hatxemana eta altxatua ardi bat bere bildotsarekin, bi beharriak miru-buxtan. Herr 4-8-1960,
3. �3. "(V-ger), vertiente pequeña, trasera de muchos tejados" A. �4. Haiengandik hartzen du usarioko lan-
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
489