Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
aditzearekin gauza bat hoin espantitzekoa? Jaur SJosepe 18 (ap. Dv).
miresle (Lar, Dv � A). � Admirador. "Admirateur, que s'étonne de tout" Dv. � Bizkitartean badu bethi
miresle, kasik irakurle bezenbat miresle. Herr 27-8-1959, 4. Ni baino miresle zintzoagorik ez du Oñatibiak. MIH
222. Ez naiz gauza Txillidaz artista den aldetik mintzatzeko: arlo horretan, ez naiz miresle ixil bat baizik. MEIG
VIII 57.
mirespen. � Admiración. � [Ezkonberriei] beitik gora begiratzen nien orduan, goitik beera gaur. Aienganako
mirespena zan ura, mirespen asaldatzallea alegia; kupida gaur arratsaldekoa. Txill Let 81s. Gutxiespena
mirespen bihurtu balitz ere. MEIG IV 129.
mireste (Lar). � Admiración. v. mirespen. � Ikhus nezan emaztea sainduén odolaz eta Iesusen martiroén
odolaz horditua eta hura ikhusirik mireste handiz mirets nezan. Lç Apoc 17, 6. Ondo begira zaiezu Jesukristo añ
humillatua ikusita, San Juanen arritze eta miresteari. Arr Orac 211.
mirestu. v. miretsi.
miretsaldi. "(L, BN, S), moment d'étonnement, d'admiration" Lh.
miretsarazi (L-ain ap. A; Lar, Dv), miretserazo (Lar). �1. Hacer admirar. "Admirar a otro" Lar. "Causar
asombro" A. � [Konfesione jeneralak] miretsaraziten derauku Iainkoaren miserikordia. SP Phil 25 (He 24
admira arazten). Aita Gurea bere ikasleai erakutsiaz, Kananea miretsaraziaz, Samaritana konbertituaz,
Magdalenari barkatuaz. Otag EE 1884a, 313. Eros-ek [...] mirets-arazten dauku gorputzen ederra. Lf in Zait
Plat XIX. �2. (Dv � A). "Garizumak miretsarazten dio sabelari, le carême fait pâtir le ventre" Dv. "Hacer
sufrir" A.
miretsi (L, BN-ciz-lab, S; SP, Urt I 197, Dv, H). Ref.: A; Lh; Gte Erd 222. �1. Admirar. "Danek miretsi dituzte
lan horiek (BN-ciz), haren talentua miresten zuen (BN-lab), orok miretsi düte familia horren batarzüna (S)" Gte
Erd 222. � Tr. Documentado en textos septentrionales y en Arana, Otaegui, Orixe, S. Mitxelena, Txillardegi,
Villasante e Ibiñagabeitia (Virgil 33). En DFrec hay 9 ejs.
� Zure ezagutzea eztutenek ere ezin asko mirets baitezakete zure berthutea. "Admirer". Lç Dedic * 5v. Jendeak
zituen haren / hitz ederrak miretsi. EZ Noel 90. Hirur gauza ohi tugu / arrosetan miretsi. EZ Eliç 398. Badira
bertzeak [bizitzeak] lehen miretsi behar direnak imitatu baino. SP Phil 148 (He 150 miresteko aria gehiago
ematen dutenak). Mirets dezagun haren justiziaren garraztasuna. Jaur 374. Zer duzue / bada horren baithan
miretsten hoiñbertze? "Qu'admirez-vous?". Gy 125. Armada guziak miresten du haren borthiztasuna guduan.
Laph 5. Orretan guzian ez da errez beregan zer geiena miretsi: [...]. Aran SIgn 10. Miretsi dut heien fede bizia.
Prop 229 (ap. Dv). Guhauk baino gehiago orobat auzoek miresten duten eskuara ederraz. JE Bur 174. Mundu
guziak miretsiko du / zure egikizun garaia. SMitx Aranz 13. Miresten zaituzte eta maite. Mde Pr 109. Umeak
bezela miresten dira munduko gauza arrontenak. Txill Let 112. Olerki epikoan Homero miresten dut baitipat.
Vill Jaink 41. Zure mintzaldi xoragarriak / zonbat ditugun miretsi. Xa EzinB 43. Bertatik ezagutu gabe maite eta
miresten zutenek. MIH 46. Maite zituen gizon haiek Muxikak, baita miresten ere. MEIG III 86. v. tbn. MarIl 32.
Arb Igand 147. Zerb IxtS 57. Lf in Zait Plat XIII.
� (Part. en función de adj.). � Kantika bozkariozko bat, [...] bere Meza miretsien ondotik errepikatzen duena.
Lander RIEV 1912, 553. Mundu guzian olerkaririk miretsiena ta maitatuena 19garren gizaldian. Or Mi IV. �
Misterioso. � Iparraldeko baso miretsietan. "Misteriosas". Otag EE 1882c 414s.
�2. (Volt 76, Ht VocGr 429, Dv, H). (Aux trans.). Admirarse, asombrarse, extrañarse (de). "Surprendre,
miretstea. Le monde sera surpris, munduak miretsiko du" Ht VocGr. � Tr. Usado por autores septentrionales
desde Leizarraga, al Sur hallamos algún ej. en la versión de Añibarro de Gueroco Guero. Aparece a menudo con
una oración completiva; con un sintagma nominal en caso instrumental como complemento lo encontramos en
Axular, y con -t(z)eaz en Duvoisin (frente a -t(z)ea habitual en otros autores).
� Populua zegoen Zakariasen begira, eta miresten zuen nola hark hanbat beranzen zuen tenplean. Lç Lc 1, 21
(BiblE harriturik). Ethor zitezen haren diszipuluak eta mirets zezaten nola emazte batekin minzo zen. Lç Io 4, 27.
Miretsiko duzue agian, nik [...] euskaraz eskiribatzeko ausartziaren hartzea. Mat IX. Eztezala nihork mirets
baldin nahastekatuki minzo ezpanaiz. Harb e) 2v. Eta hanbat urtheren buruan eztakion ahantz Iainkoari bekhatu
hura, nork eztu miretsiko? Ax 140 (V 92). Badakit anhitzek miretsiko duela eta edirenen arrotz [...] ni lan huni
lotzea. Ib. 16 (V 7). Erregek xoil miretsi zuen hunetzaz. Ib. 410 (V 267). Halako suertez non Esaias profetak
hain iautzapen handiaz miretsirik, galdegiten baitio Luzifer berari: [...] Nola erori zinen, Luzifer? Ib. 140 (V
92). Bada xinhaurriaren gobernuaz [...], nork zer erranen du? Nork eztu miretsiko, eta gogoeta eginen? Ib. 36
(V 22; Añ GGero 25 nork eztau miretsiko). Ezta beraz zer miretsi, baldin eskuara gelditu bada
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 484
mende.