Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
curiosidad" A. � Egingo dizkitzula ongi ez dirudien mirapilliak, gaztañak ta sagarrak ateratzeko aitzakiakin.
AA III 554. Nork esango zuen [...] bere mirapilliak ainbeste kalte eta gaitz ekarri bear zituela? Lard 45 (v. tbn.
44).
mirari (V, G, L; Lar, Añ, Dv (G), H (V, G), Zam Voc), miraari (V-gip). Ref.: A; Lh; Iz ArOñ (miráari). �1.
Maravilla, prodigio; milagro. "Admiración", "maravilla", "milagro", "portento" Lar y Añ. "Miráari bat, cosa
maravillosa" Iz ArOñ. � Tr. Documentado en autores meridionales a partir de mediados del s. XVIII, y en
Xalbador. Hay miraari en fray Bartolomé (Ic I app. 13), J.J. Moguel y Añibarro (en éste junto a mirari). Según
el editor hay mirari en el Urteco de Lizarraga de Elcano. En DFrec hay 24 ejs. de mirari, meridionales. � Isabel
zeure lenkusinia / dago mirariz beterik. Urqz 79. Zer miraria! / Ama izanik, donzella / bait da garbia. GavS 12.
Esan zuen ona zala [argi ura] eta ez besterik. Au miraria! Ona baizik ez? Lar SAgust 12. Munduak ikusi duen
mirari andi edo marabilla guztizkoetatik bat. Cb EBO 29. Bere debotoakin mirari andiak egiten zituen. Cb Just
127s. Mirari andiyak egiten zitubanian [San Ramonek]. Zuzaeta 59. Mirari, ekusteko ta milagro andiak egin
zituan Jainkoak israeldarren bidezko joate onetan. Ub 25. Au da, Jangoikoak egin dituen mirari guzien artean
andiena. Mg CC 194. Ez dabe mugarik Jesusen mirariak. Añ LoraS 74. Alabeetako miraari guztien egillia.
JJMg BasEsc 86. Nai leukiala, Jaungoikuak mirari edo milagro bategaz osatu dagijan. Astar II 18. Errosario
santuan sartuten direan miraariak. Añ EL 2 228 (EL 1 214 mirariak). Jerusaleneronz bazijoan, esan diran mirari
eta onelako beste asko bidean egiñaz. Lard 391. Zelan gertau da mirari au? Echta Jos 360. Iruditxo onek mirari
bat egin zuen. A Ardi 78s. Arek gura eban San Antoniok egunero mirariyak egitia. Kk Ab II 144. Ezaupide edo
mirarien bat ikusi nai genuke. Ir YKBiz 165. Mirari orren parte eman zuten. Gand Eusk 1956, 215. Mirariaren
miraria! Bilbao IpuiB 218. Nire arima eztago mirari baten zain. Arti MaldanB 204. Ez ninduen mirari batek /
salbatu. Azurm HitzB 50. Umeek ere dakiten kondaira, [...] ez aatik Maomaren mirariak baiño egiagoa. Berron
Kijote 67. Gau hartako ekaitz, lur-ikara eta mirariek, adiskide, emazte eta eskalariaren esanek berbera
adierazten diote. MIH 314. Inork mesede eta miraririk eskatuko ez dion erlikia bezala. In MEIG VI 45.
v. tbn. AA III 494. Gco I 428. fB Ic I app. 25. MSIgn 343. Izt C 164. Ur MarIl 92. Aran SIgn 93. Zab Gabon
102. EE 1884b, 116. AB AmaE 129. Bv AsL 83. Arr May 152. Urruz Urz 27. Azc PB 42. Ag Kr 206. Zam RIEV
1907, 424. ArgiDL 160. Enb 210. Alz Ram 87. Eguzk GizAuz 137. SMitx Aranz 223. Etxde AlosT 102. Mde Pr
342. Or Aitork 421. Gand Elorri 108. Vill Jaink 175. Gazt MusIx 170. Ibiñ Virgil 118. Lek SClar 121. NEtx LBB
378. Xa EzinB 77. Uzt Sas 307.
�2. Admirable, maravilloso (?). � Misterio miraria, / egun zaiku kontatzen, / bi naturaleza dira, / elkargana
iuntatzen. Hm 109.
- EZ DA MIRARI. No es de extrañar. v. EZ DA MIRAKULU. � Alan, neure kristinaubak, ezta mirari
Jaungoikua ain aserraturik egotia. Astar II 66. Orra or zer dan oñastarrija; ez da bada mirari egitia oi dituzan
triskantzak. Ur Dial 118 (It mirari; Dv ez da beraz harritzeko, Ip ezta ordian izitzeko). Ez da mirari entzun
neutsuzan berba andiak / neure burutik oraindik ezin kendutea. AB AmaE 136. Bazkalarteko deitu ditute / artara
zazpi segari, / Mikel Eleder aietan danik / asmatzen ez da mirari. "No es milagro adivinar". Or Eus 297. � Ez da
mirari izateko gure biotz ain argal eta erkinak euki ez dagiela pekatuaren usteltasunik Jaungoikoaren Semearen
aragi eta odolagaz gozoturik dagozanean. Itz Azald 158. � --Sakristaua bere lo ete dago ba, kanpairik ez
joteko? --Ez dozu ori bapere mirari. Ezkonbarria da-ta... Erkiag BatB 10. � (Det. y en pasado). � Etzan miraria
Anjelek, bere alabeak ereiten zituan lorak buruan ikutu eutsenean [...] malko lodi batzuk igortzitea. Ag Kr 222.
- MIRARI-IRUDI. Falso milagro. v. MILAGRO-ANTZ. � Deabruarekin bat eginda, mirari-irudiak edo
milagro-antzak egiten zituztenak. Lard 68.
- MIRARIZ (Lar, Añ, Hb ap. Lh). Milagrosamente, por milagro. � Jainkoa zitxekala mirariz. CatBurg 18.
Jangoikoak izakiz ganera edo sobrenaturalmente eta mirariz obraetan ebala. Cb CatV 26. Mirariz edo milagroz
agertu zan mundura. Zuzaeta 60. Eta nola jaio zen mirariz edo mirakulloz? Legaz 16. Milla aldiz luzatu eutsan
galtzairua ta, / mirariz legez etzan geratu amaitua. AB AmaE 453. Bere beraren izate ostiya konsagraduan
mirariz agertu eta ikusten zana. Itz Azald 166. Gure janari / Jaungoikozkua, / egin ziñana mirariz. Enb 105. Ez
da bidezko Jaungoikoa tentatzea onen legez-kanpoko gauza bati ekiñaz; ezin bait-diteke onik atera, mirariz ez
bada. Berron Kijote 216s. Gurasorik gabe, mirariz jaioa balitz bezala. MIH 293. v. tbn. CrIc 22. Aran SIgn 41.
Zab Gabon 100. Echta Jos 304. Inza Azalp 53. Or Mi 148. Mde Po 63. NEtx LBB 276.
- MIRARIZKO (H (V, G)). a) Admirable, milagroso. � Mirarizko obra au Espiritu Santuak legez, aiteak eta
semeak egin ez eben? Cb CatV 70. Mirarizko Jangoikoaren semia. Zuzaeta 58. Konbersio edo biurrera
mirarizko au. Mg CC 196. Teresaren egite santubak ta mirarizkuak. fB Ic II 298. Zorzi egun osoko kordegabetze
mirarizkoa. Aran SIgn 29. Mirarizko gaitasunaz zaindu ebala Josetxok Eladi olatupean. Echta Jos 260.
Pozarren gengozala une atan bertan / mirarizko iturri eztitsu aretan. Enb 32. Bi ordu luze jarrai zioten / izar
mirarizkoari. SMitx Aranz 60. Ez dut hemen hebreueraren mirarizko berpizkundeaz hitz egin nahi. Mde Pr 246.
v. tbn. Astar II 266. Lard 527. Ir YKBiz 88n. NEtx Antz 56. � Iruñen / erakutsi zenduan / mirarizko moduan, /
indarra. MSIgn 344. Ekusirik zeruan, / mirarizko moduan, / gure jauna tronuan. Ib. 355. b) Encantado. �
Orixen da, jauna, aako mirarizko mairua, dudarik gabe. Berron Kijote 187 (v. tbn. 204). Agian dana mirarizkoa
izango da bai, bart-arratseko mamuak bezela. "Todo debe ser encantamento". Ib. 200.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
480