Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
zauzkatelarik. Prop 1906, 25. [Hartza] han zagolarik kexu / jarri zaizko miran / eta zonbait pirola / sartu haren
tripan. Etcham 232. Izialdura nausi, / zain oro ikaran, / baleki-bal'hartzari / emaiten da miran. / Banp!
Hartzaren burua / balaz hor da joa. Ib. 147. �2. Muestra, señal (?). � Elizetan seinale yenden agortea / hek dire
mira onak, nola den fedea. Hb Esk 200. �3. Intención, mira, aspiración. � Examina zitzu obra onak; ea zer
modutan, nola zer fiña eta miraikin egin dituzun (Zugarramurdi, 1875). ETZ 308. Txit mira aundi ta ezkutuak
zeuzkan Jaungoikoak Franziskogan. Bv AsL 30.
miraari. v. mirari.
miraari. v. mirari.
mirabe (V-gip, G; Lar, Mg Nom (G), Añ (G, AN), Dv (V, G), H (G)), midabe. Ref.: A; Iz ArOñ; Elexp Berg. �
Criado, sirviente. v. morroi (2), 1 nerabe (2). � Tr. Documentado, ya desde RS, en la tradición meridional. Sg.
DRA hay un ej. de midabe en una canción popular guipuzcoana (cf. tbn. midabetza s.v. mirabetza). En DFrec
hay 12 ejs. de mirabe, meridionales. � Txiologako mirabeak gau txaburra ta egun luzeak. RS 487. Etxeko
mirabe edo neskatxa gazte batek Monikaren aurkeria onen berri bazekien. Cb Eg III 365. Eztút yá meréxi / hume
deinazázun; / nola mirábe ni / bat artunazázu. LE Kop 82. Leialak izan bear due mirabeak eta serbitzariak. Gco
II 203. Gurasoak, ez etxean artu mirabe eta langille mingañ zikiña duanik. AA II 145. Jakob bere seme, illoba,
mirabe, abere eta gauza guziakin Ejiptoronz abiatu zan. Lard 60. Eta izan zituen ardiak eta idiak eta astoak eta
mirabeak eta astaemeak eta gameluak. Ur Gen 12, 16 (Urt, Dv muthilak eta neskatoak, Ker morroi ta neskame,
Bibl esklabo, neskato, BiblE neskame-morroiak). Ai zer mirabe piña izan bear duben neskatx orrek! Moc Damu
14. Fiña izandu zera munduban legia / fortuna gabe jaio ziñan midabia (G). Canc. pop. (ap. DRA). Ona emen
Jaunaren mirabea; zuk diñozunez egin bekit. Pi Imit IV 17, 2 (Ol mirabe; Ch, Mst, Ip, Leon neskato). Nausia
urrikaldu zan mirabe artaz eta lokabe utzi zuen. Ir YKBiz 258. Erabil dezagun beti euskera Yainkoaren, egiaren
ta egiazko yakintzaren mirabe. Ldi IL 55. Ez dezu zuaitza baño mirabe langille obe ta merkeagorik. Munita 141.
Agirrenean mirabe dagon Kattalin adiskide aundia det. Etxde AlosT 75 (v. tbn. mirabe egon en Ir YKBiz 132n y
Erkiag BatB 150). Mirabeak jauregiko beste alderdian bizi ziren. Mde Pr 184. Berrogeitaka urtetan emengo
mirabe nauk, eta edozein bezin etxeko. NEtx Antz 20. Ona emen zure mirabea, egin bedi nigan Zuk nai dezuna
(Lc 1, 38). MAtx Gazt 106 (Ol, IBk, BiblE, Ker, KIkV 113, KIkG 83, ArgiDL 17 e Ir YKBiz 8 mirabe; Oteiza,
Brunet serbitzari, Dv, Leon neskato, Arriand neskame). Maitasunak egin nau / ni zure mirabe. NEtx LBB 360.
Bota egizu mirabea ta onen semea. Ker Gal 4, 30 (BiblE mirabe; Lç, He, TB neskato, Dv sehi). Ez da hizkuntza
bere buruaren jabe, besteren mirabe baizik. MIH 84. Lanean ari behar zuena etengabe, mirabe, zerbitzari edo
morroi baten antzera. MEIG I 225.
v. tbn. Lar Fueros 8. Mg CC 151. VMg 30. Echag 185. CartAnd 395. Bil 163. Aran SIgn 78. Xe 273. PE 91.
Otag EE 1884b, 51. AB AmaE 68. Iraola 71. A EEs 1916, 109. Alz Bern 69. Ill Testim 29. Garit Usand 61. Inza
Azalp 130. Tx B 114. Balad 222. TAg GaGo 40. EA OlBe 111. Zait Sof 42. JAIraz Bizia 62. Or Aitork 213. Txill
Let 135. BEnb NereA 241. Ibiñ Virgil 36. Lab SuEm 168. Uzt Sas 240.
� "Mirabe, chica guapa (G-azp)" Garate 5. a Cont RIEV 1935, 351.
- MIRABE EGIN. Servir. � Idatzia zegok: Zure Yainko Yaunari gur-egiozu ta ari bakarrik mirabe-egiozu (Mt
4, 10). Ir YKBiz 48 (Dv zerbitzaturen). Giza-Semea ere ezta etorri besteak berari mirabe-egin dezaioten;
mirabe-egitera ta bere bizia guzion eros-saritan ematera etorri da. Ib. 364. Zein da aundiago, maiera eseria
dagoena ala mirabe-egiten (serbitzen) duena? Ib. 436.
- MIRABE-MORROI. (Pl.). Sirvientes. � Maindire batzuen ostean zeukaten beren lantegia (sukaldea) ta jakimeta,
ur-upel ta baxerategia egun artako mirabe-morroiak. A Ardi 61. Urkietako mirabe-morroiak pozturik. Ib.
63.
� Etim. Para la posibilidad de que esté formado por el posesivo intensivo de 1. a persona (neure, nere...) y (h)abe,
con n- > m- por asimilación, v. FHV 82 n. 19.
mirabekide. � Consiervo. � Mirabea atera zanean, eun denario zor zizkion mirabe-kide bat arkitu zuen (Mt 18,
28). "Conservis suis". Ir YKBiz 258 (He, TB, Dv, Leon sehi lagun, Ip mithil lagün, Echn mutil lagun, Ur, Ker
morroi-lagun, Samper, Hual lagun, BiblE zerbitzulagun). Ez al uen bada ik ere ire mirabe-kideaz urrikaldu
bear. Ib. 259.
mirabekintza. "Servicio, estado del sirviente (G, AN)" Añ.
mirabetasun. � "Condition de domestique" H. � Izan bear due leialak eren mirabetasuneko edo serbitzeko
urtea edo denpora kontuz osatzen edo kunplitzen. Gco II 203. Nork egingo ditu etxeko lanak? Nork egingo du
mirabetasuna besteak lanik egin ez dezaten? EEs 1918, 156.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
473