Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
� (Aux. trans. bipersonal). Hablar (una lengua). � Egizu farre / gaizki mintzatzen badut / lotzarik bage. Gamiz
203. Aspaldiko gure mintzaia, oraino ere miliun bat herritarrek gutartean mintzatzen duguna. Arb Igand 35.
Eskuara dezagun ikhas, mintza, irakur, osoki ezagut. Ib.20. Hiruek, bai amak, bai alabek, mintzatzen dute
eskuara. JE Ber 38. Egiazko azkaindarrek behar lukete [...] Chourio, Lapeire eta Hiribarren batzuen euskara
mintzatu. Zerb Azk 31. Heien nagusigo politikoarekin batera itzali ziren mintzatzen zituzten ipar-germanarazko
hizkelkiak. Mde Pr 208. Ez ziteken izen goiti hori Sadan emanen, ez balitz Sadan ezkuara mintzatu. Ardoy SFran
71. � (Impers.). � Kornubiera mintzatu izan den azkenengo egunetaraino. Mde Pr 250.
� Horren gainian ere badut zer mintza. ChantP 92.
� (Aux. trans. tripersonal). � Abe Maria edo Salbea erraten duzunean nori mintzatzen diozu? Añ CatAN 33.
Agertu zen ardura bere Apostoluei eta bertze dizipuluei, mintzatzen ziotelarik. CatJauf 62. Danak zerbait
mintzatzen ziotela etzuan ba uste? Ag G 335. Zer mintzaira mintzatzen ote zion? Ardoy SFran 136. Al baldin
bada itxuraz / nai nizuke mintza. Uzt Auspoa 43, 112.
� "Mintza, se usa en el juego del mus como fórmula para cambiar de juego e indicar que 'no hay mus', mintza
'habla'" A. "Mintza (AN-5vill, B, BN-arb) [...] (musean, mus kentzen denean)" Gte Erd 192. "Nor da
mintzatzen? Nor da mintzo? (BN-arb), ni al naiz botatzen orain? (AN-gip)" Ib. 192.
�2. (Aux. trans.). Decir. � Behin ere hekien aitzinean hitzik mintzatu gabe. ES 384. Zuk itz-erdi bat mintza
orduko, / bai pozik beteko ere. SMitx Aranz 62. Itz bakar ori mintza orduko / kantari jartzen gaituzu. Ib. 192.
�3. (Aux. trans. bipersonal). Hablar con. � Tr. Documentado en textos septentrionales. � Katixa, behar dizugu
/ Jaun erretora mintzatu. AstLas 46. Maitia nahi zütüt segreki mintzatü. Etch 72. Parlamentako yaun bat zuen
axkidea, / maiz hura mintzatzeko bazuen bidea. Hb Esk 101. Mintzatzen dute zapataina eta erosi nahi diote bere
tokia. Hb Egia 18. Karga horren pean jarri baino lehen kofesora nahi dut mintzatu. Laph 184. San Sermeinek
horrela mintzatu zuen haurra, Nanterreko familiarik errumesenekoa zen. Jnn SBi 69. Zerura zitakek igan, / ene
ama mintza dezan? Ox 43. Poliza nahi du eriak buruz buru mintzatu. Larz Senper 116. Aitak nahi omen gaitu
mintzatu. Ib. 132. Erran gabe doha aita doloratuak bere jainkoaizuna mintzatu zuela. Ardoy SFran 211. Mañex
etxalde hortaz nahikatu zen, mintzatu zuen jabea [...]. Lf ELit 256. Desiratzen ginuke zure mintzatzia. Balad
117.
- EZ DA ZER MINTZATURIK. No hay de qué hablar. � Baiña bitartean, anarteraiño, ezta zer mintzaturik. Ax
51s (V 33). Anarteraiño, ezta lekhurik, ezta zer mintzaturik. Ib. 194 (V 130). Griñei jarraitu gakizkien, eta ortaz
landara emen ezta zer mintzaturik. Vill Jaink 165.
- EZIN MINTZATUZKO. "Qu'on ne peut entretenir, inabordable" Dv.
- MINTZA BITARTE. Tiempo en que se habla. � Luzexko egin arren, guziok ixilik entzun diogu. Azken-aldera,
txalo anitz; mintza-bitartean, bat ere ez. Ldi IL 25.
- MINTZA ETA MINTZA. Hablar sin parar. � Yardun ta yardun, mintza ta mintza, ekin ta ekin berritsukerian.
Ldi IL 77. Egindako burrukaz mintza ta mintza, Puerto Lapizeko bideari jarraitu zioten. Berron Kijote 94.
- MINTZATU-NAHI. "Désireux de parler. Mintzatu-nahia ixilik egon behar izan da, il a dû garder le silence
avec bonne envie de parler" Dv.
mintzatzaile (Urt IV 91 (-ille), Lecl (-nz-), H), mintzatzale (T-L), mintzazale (S ap. Lrq), mintzazaile. �1. (El)
que habla (bien, mal, etc.); orador. "Mintzatzaile atsegingarria, un parleur agréable. Alkhitik mintzatzaile ederra"
H. "Conférencier", "parleur", "orateur" T-L. v. hiztun. � Airera minzazale izanen zarete. Lç 1 Cor 14, 9. Baduk
anhitz ranjea ezin daitenik eta banoki minzazalerik. Lç Tit 1, 10 (He elhe berri erraille, TB elhekariak, Dv elhe
huts erraleak, Ol, BiblE berritsu, Ker barritsu). Bere bihotz izituak / zerozten animatu, / eta mintzatzaille eder /
zituen errendatu. EZ Noel 118. Ikhusten duzunean ezen presuna bat dela erasle handi, minzatzaille, aha-zabal,
hitz mitzti, elha berriti eta salhati, eztiozu halakoari sekereturik fidatzen. Ax 538 (V 346). Hunelako thonuak
[goregiak] ez diho plazer egiten aditzailleari eta agertzen du mintzatzaillea bere buruaz hainitz hartua eta
urguillutsua dela. He Gudu 147. 1538an Erruman predikatzen zuen Agustin Piemontekoak, mintzazaile eder
bezala Italia guzian aiphatuak. Laph 175. Gizon argitienek eta mintzazale ederrenek. Ip Hil VI. Denek beharria
atxiki ginakon mintzazale berriari. JE Bur 95. Solas horri datxikola --gaitza baitzen ere mintzatzalea-- bortz egia
jali zituen phedeikariak. Barb Sup 5. Meza nausian eskuarazko prediku bat egiten du mintzatzaile berexi batek.
Zub 78. Baionako eliza batean, apez gazte bat --mintzazaile hauta! Mendisko Otoizale 43, 10 (ap. DRA). Nola
Aaron hire anaia mintzatzaile ederra baita, askiko duk hirekin hartzea. Zerb IxtS 34. Hastean gure
mintzatzaleak erran dauku noizkoak diren eskual izkirio zaharrenak. Othoizlari 1960, 269. Eskuaraz eta erdaraz
idazle eta mintzatzale xoragarria zelarik. Ardoy SFran 22. v. tbn. HU Zez 99. Ducq 241 (ap. DRA). Mintzazale:
In Michel LPB 297. Prop 1887, 259. Mintzazaile: Herr 24-3-1960, 3. �2. "Parleur, qui parle beaucoup, bavard.
Mintzatzaile bat da, c'est un parleur, une parleuse" H. �3. + mintzazale. Hablante (de una lengua). � Azkaingo
herria ere, eskuara-mintzazale garbienen herria, gordetzen zaiku bere haran gixenean. JE Ber 99. Ulster: 12000
mintzatzaile edo hor inguru, Donegal-Co izeneko bazterrean. Mde Pr 239. Dorothy Pentraeth zeritzaion
emakume bat izan omen da azkenengo mintzatzailea. Ib. 256. Jaiotzatiko mintzatzaileak. Ib. 238. Azkaine,
euskara mintzatzaile ederren herria! Zerb Azk 31.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
464