Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
Phil 289.
mintzatoki (Urt V 267). � Locutorio. v. mintzategi. � Ama Eskolastika mintzatokian sartu zen bezain laster.
"Parloir". Birjin 49.
mintzatu (G-to, AN, L, B, BN, Ae, S, R; Urt I 159, Ht VocGr 313, Lar, VocS 139, Añ (AN), Izt 58r, VocBN,
Gèze, Dv, VocB; -nz- Volt 14, SP, Aq 393, Lecl, Arch VocGr), mintzetu (AN-ulz-olza). Ref.: A (mintzatu,
minzatu); Lrq; Iz Ulz (mintzétu); Echaide Nav 260-261; Gte Erd 36, 222; EAEL 268. �1. (Aux. intrans. uni- y
bipersonal). Hablar. "Parlar" Lar y Añ. "Orar" Lar. "Conversar" Añ. "Mintze zaitte uskéraz" Iz Ulz. v. HITZ
EGIN. � Tr. De uso general en los dialectos septentrionales. En Chourio, Haraneder y Goyhetche (25
miñtzatzen, 294 mintzatzea) hay ejs. con y sin palatalización. En la tradición meridional es usual entre los
navarros ya desde Beriayn, y es empleado por autores occidentales desde finales del s. XIX. Hay participio
mintza en Beovide (AsL 185), Lauaxeta, Labaien, Lizardi, Etxaide (JJ 82) y Basarri (los dos últimos junto a
mintzatu). En Orixe parece haber más bien mintza izan: Ala mintza da beintzat, auzoko Mañazi. "Así lo propala"
(Eus 285). Etsaiari begira, onela da mintza. "Habla" (Ib. 147). Cf. tbn. los empleos de Larreguy: Ikhusten duzu
nola mintza den (I 360), y S. Mitxelena: Ordurarteko euskal-fedea / mintza zan aien ezpañez: [...] (Aranz 61).
En DFrec hay 437 ejs. de mintzatu, 45 de ellos septentrionales. � Sekretuki behar dizit harekila minzatu. E 161.
Permeti iezadak minza nakión populuari. Lç Act 21, 39. Etorri da gizon bat nere semeareki minzatzera. (c.
1597). FLV 1993, 458. Noaie Iaungoikoareki minzatzera. Ber Trat 32v. Kofesatzea da Iainkoarekin mintzatzea.
Ax 546 (V 350). Beha lehenik, minza azkenik. O Pr 79. Esku altxatzen tudanak, / mintzatzen zaitzun mihia. Gç
67. Lehenbizirik mintzatuko naiz ene sort-lekhuaz. ES 155. Mintza ahal nakikeo? Urt Gram 527. Ago ixillik, ez
akidala mintza gehiago. Ch III 6, 4 (I 1, 3 miñzatzea). Orazio ontan noreki minzatzen gara? El 42. Ez zaitezela
behiñere miñtza ez zure buruaz, ez zure ahaideez, ez zuk egiñikako gauzez. He Gudu 147 (mintza zaite en la
misma pág.). Guk nori bere jait-hitzkunzan minzatzen ta hitz egiten baligute bezain ongi aditzea. Mb IArg I 356.
Bazakiagu Jainkoa Moysi mintzatu izan zaiola. Lg II 179. Ez zaitezela behinere nihortaz gaizki minza. Mih 65.
Bein minzatu zé Eba ta galdu zue mundua. LE Prog 122 (Doc 114 mintzatu). Allo Denisa, hi ere / minza adi
aitzina. Xarlem 241. Ahalaz ez mintza bertzeren hutsez. Dh 75. Hola zen haxeria minzatu. Arch Fab 207. Egun
erleez mintzatu gogo natzaizu. Dv Dial 10 (Ip mintzatü; It itz egin, Ur berba egingo). Oraikoan mintz[at]uko
natzaitzu lanari lotzeko moldeaz. Dv Lab 24. Ordu da mintza gaiten Budaz. Hb Egia 60. Aitagoria erraiten
tzunian noreki mintzatu zra? CatR 33 (CatSal 33 mintzatzen, CatAe 33 mintzo zira). Baña alperrik mintzatu egiñ
an zan orrelan. AB AmaE 444. Ederki mintzatu zare. Arb Igand 152. Mintzatu den baino ardurago egon da
ixilik. HU Aurp 70. Zuketzaz mintzatan gra. Mdg 147. Aite guria erraten duzuleik norekiñ mintzetzen zara?
CatUlz 22. Sudurrez mintzatzen zaleak ditugu. A Ardi 12n. Ixilik egon ala mintza, zer egin ez zakiela. Barb Sup
7. Pranko altutik mintzatutzen zan / ona zeukan eztarriya. Tx B I 99. Orretzaz ere mintzako gera. Lab EEguna
64 (v. tbn. SuEm 209). Zuka zoroki mintza zitzaidan, zaldun arrotza bainintzan. Ldi BB 148. Ni ezpainaiz nere
baitatik mintzatu. Ir YKBiz 429. Beste aldia ikuturik / olan mintza zan otsoko: [...]. "Así habló". Laux AB 58.
Horrela mintzatu zena zen Oihanburuko Matilda. Lf Murtuts 108. Halako urgulu bat erakusten zuen bere
mintzatzeko maneran. JEtchep 87. Gazte maiteak or mintza ziran / egundoko errespetoz. Basarri 112 (51
mintzatu gaitean). Ez giñan askoz geiago mintzatu. Anab Aprika 12. Gureak ja egin du, gaiten garbi mintza. Xa
Odol 179. Egia erran, ez da nehor mintzatzen pastoralan; denak breset-ka kantatzen dira. Lf in Casve SGrazi
13. Ongi ta zuzen mintzatu aiz. Berron Kijote 118. Gezurretan mintzatzeaz gainera, ezin-sendatuzko ezjakintzat
dauka bere burua. MIH 224. Hizkuntza bera ezin mintza daiteke, hizkuntza hori darabilten hiztunak mintzatzen
dira. MEIG IV 54.
v. tbn. (Sólo para textos occidentales): Aran SIgn 44. Ud 77. Sor AKaik 110. Zab Gabon 39. Otag EE 1882c,
476. Urruz Urz 32. AzpPr 81. Goñi 81. Ag G 194. ArgiDL 27. Enb 180. EusJok 22. JMB ELG 87. TAg Uzt 36.
Zait Sof 57. Or Poem 546. Etxde AlosT 62. JAIraz Bizia 55. Txill Let 75. Erkiag Arran 127. Arti MaldanB 210.
Osk Kurl 206. Vill Jaink 87. MAtx Gazt 77. BEnb NereA 194. Ibiñ Virgil 54. Uzt LEG II 238.
� Zer billatzen dú edo zergátik mintzatzen dú onéki? LE Io 4, 27.
� (Part. en función de adj.). � Egungo egunean izkribuen bidez eta ez bestela igerriko baitiogu, hor nonbait,
nolakoa zen orduko hizkuntza mintzatua, hangoa edo hemengoa. In MEIG VI 26.
� (Con sujeto no humano). � Tronpeta da minzaturen mundu guzietarik. E 61. Itsasoa minza zaite / dakizun
aheriaz. Hm 94. Haiñ eztiki izatu zen / haren bihotza mintzatu. Gç 71. [Dizipuluak] ixil balitez ere, harriak
mintza litezke oraino hek baino gorago. Lg II 221. Gure nausi dibinoak egin dituen guziez mintza litezkeien
liburuak. Ib. 150. Ikhusiren du eskuara erdara bezain ongi mintza daitekela edozoin gauza handi eta
goratikakoez. Arb Igand 12. Mendi hoik mintza balite, zer erasiak! Ox 29. Zuen Aitaren Atsa mintzatuko da
zuengan. Ir YKBiz 198. Mintza bitez zenbakiak, numeroak. Ldi IL 117. Euren biotzak eztira mintza onezkero
aurrai dagokienez, gaxte ameskor eta ustetsuai dagokienez baizik. Etxde JJ 214. Mintza bitez, bestela, nere
sorbaldak. Berron Kijote 187. � Konziliorik gabe, Eliza mintza daiteke eta mintzatu izan da. Hb Egia 115.
Gaztelaniaz mintzatzen den kultur munduan partaide diren euskaldunentzat. MEIG VII 183. � (Aux. trans.). �
Bakoitzaren ibillerak eta izaerak itzak bañan garbigo mintzatzen dute. JAIraz Bizia 97.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 463
mende.