Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
mintzaire). Hunen aldean frantsesa / zaie mintzaira hitsa. Etcham 51. Ene herriko baserritarren ondoan,
mintzaiari doazkon trebetasunetan, anitz ikastekotan nizala. Zub 93 (50 mintzaira). Bego latiña, / bego mintzai
oro ixil, / Jinkoarekin / kuku neregan nadin bil. Or Poem 515. Bertako biztanleak Biarno-mintzaira geiago
egiten dute. Etxde JJ 204n. Zure mintzairak urbillekotzat salatzen zaitu. Ib. 160. Gogoz eta mintzairaz ingles
bihurturik. Mde Pr 252 (224 mintzara). Malaisiano mintzairaren ikasten. Ardoy SFran 188 (163 mintzairerat).
Arbasoen mintzaire zaharraren lekuko. Lf ELit 111 (v. tbn. Lf in Zait Plat XIV mintzaire). Nihaurek ere nik
konprenitzen ditut bi mintzaira arrotz. Xa Odol 28. [Egiazko gipuzkera] ez da Gipuzkoa osoan egiten, bi
bazterretako mintzairak bestelakoak direlako. MIH 385. Harri dezake norbait agian Tovar-ek, eta bestek,
euskara mintzaira horien artean sartzeak. MEIG VIII 86.
v. tbn. Lap 5 (V 5). Prop 1904, 103 (ap. DRA). A Ardi 66. Lab Y 1933, 253. Ldi IL 92. Iratz 148 (11 mintzaire).
Zerb IxtS 15. Txill Let 25. Othoizlari 1957, 113. JEtchep 115. Larz Iru 92. Izeta DirG 100. Vill Jaink 22. Lasa
Poem 96. Mattin 118.
�2. (L, B), mintzaia (BN-arb, S; SP, que cita a Ax), mintzaire (L, BN-baig, S; H (BN)). Ref.: A (mintzaira); Gte
Erd 199. Modo de hablar. "Herriko mintzaia du (BN-arb, S)" Gte Erd 199. � Biz zuen hitzkuntza, solhasa eta
mintzaia: ez, ez, bai, bai. Ax 252 (V 169). Beraz, eskuararen mintzaira behar da izan ez luzegia, ez laburregia,
ez mehegia, ez lodiegia. ES 135. Ciceronek ere mintzairan edo mintzatzeko manera xoillean ezagutzen zituen
kopla edo bertsu latinezkoak, zein ziren erromarrenak eta zein jende arrotzenak. Ib. 135. Orai artean gortheko
mintzairea zuen, orai jende xehearen mintzairea. Laph 37. Berdin trebe zela miletan nekeago den minzaira
batean... ixilik daudenen minzairan. Ardoy SFran 22. Mintzaira du gozo, / alegera oso, / pozaren gehiegia /
nunahitik dario. Azurm HitzB 46.
- MINTZAIRA-JAKINTZA. Lingüística. � Mintzaira jakintzarako daukan garrantziaz bestalde,
atzerritarrentzat ere badu erakarmen berezi bat. Mde Pr 263.
- MINTZAIRA-JAKITUN, M.-JAKINTZARI. Lingüista. � Jenner-en esku-liburuan kornubiera ikasirik
benetako mintzaira-jakituna den aldetik, lan garrantzizkoak argitara eman ditu hizkuntza eta folklorearen
gainean. Mde Pr 259. Hizkuntzalariek, mintzaira jakintzariek ezagutzen dituzte orain Faraonen mintzaira
hotsak. Ib. 345.
mintzairo (Dv, que cita REusk 1878, 5), mintzaio (Lar, Añ (AN), H). �1. Lengua, idioma. "Habla" Lar, Añ. v.
mintzaira. � Euskarazko Elkargoaren asmoak dire, gordetzea, galtzera utzi gabe, eta edatzea aldaiteken
guzian euskarazko mintzairoa. REusk 1878, 5 (ap. DRA). �2. mintzairu. Voz, grito. � Beartsuren batenak dira
mintzairuok, dudarikan gabe. "Estas voces". Berron Kijote 57. Onela itzegin zien Don Kijotek mintzairu
zorrotzean eta tankera arroan. Ib. 63.
mintzaiterle. � "Lingüista, filólogo" Eusk 1919-20 (II), 95 (donde figura como neol. de Broussain). � Arau bi
ba-dire ludi guziko mintzaiterleen (lingüistas, filólogos) artean. Broussain Eusk 1919-20 (II), 31 (v. tbn. 32).
mintzaje (S; Gèze, Dv (S), H (BN, S)), mintzaie (BN; Ht VocGr 378 (-nz-), VocBN � vEys), mintzaraje,
mintzaraie (S; Dv ). Ref.: A (mintzai, mintzaraie); Gte Erd 154. � Lengua, habla; modo de hablar.
"Horrek ze mintzaje du? (S), zoin mintzajetan (S)" Gte Erd 154. v. mintzaira. � Tr. Documentado en autores
suletinos, en la traducción labortana de 1828 del Nuevo Testamento (mintzaie) y en la bajo-navarra de A.
Salaberry (mintzaye). Mintzaraje es la variante que aparece en los dos primeros testimonios. � Hitz horik zoin
minzarajez erran behar dira? Bp I 61. Zure minzarajetik üdüri dizü / nuble edo errege alhaba ziren. Xarlem
1085. Mintzatu ziren hainitz mintzaiez eta profetisatu zuten. TB Act 19, 6 (Lç lengoajez, He lengoaiez, Dv
mintzaiaz , Ol izkera, BibilE hizketa). Franzes minzajia ikhas ahal dezeten aisago. Arch Fab 11. Zu ere
yende horietarik zira, ezik zure mintzayiak berak ezagutarazten zitu. SalabBN Mt 26, 73 (Echn mintzaira).
Mintzajerik klarenaz eta thermañürik xahienez. CatS VI. Hartakoz deithürik da mintzaje orotan Andere Dona
Maria. Ip Hil 29. Gúe Larrája hegíko mintzáje zaharín. Lrq Larraja RIEV 1931, 233. Gure egiazko mintzajia,
uskara. Mde Pr 51. Etxek hor lur-mintzajiak, / ützüliko deio herriak / garra badü bihotzian. Casve SGrazi 76.
mintzaketa. � (Con ines.). Hablando. "Parlote" T-L. � Bazkal ondoan oren bat eman zuten mintzaketan. Birjin
137. Zenbait manestarren liburu latin ederrean irakurri zitulako, ta egun oro mintzaketan iardun oi zulako. "Se
estaba ejercitando todos los días en hablar". Or Aitork 110.
mintzakor. �1. Charlatán, hablador. v. berritsu. � Baitakite gizonaren flakotasuna gaizkira eroria, minzakorra
eta hitzetan erorkorra dela. SP Imit I 4, 1 (Ch zeiñ errexki minzatzen den, Ol erausketan labangarrixea). �2.
Expresivo. � Zure animako xamurtasuna, eztitasuna, azaldu didate argiro zure begi mintzakorrak. Alz Txib
106.
mintzalari (Urt II 303, T-L). � Orador. "Parleur" T-L. � Mintzalariak, bereak eta bost irauli ondoren, pozik
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
460