Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
bat. Gatxitegi Laborantza 169. Ator, ator: badi(ag)u aza, illarra ta pittar mingorra (AN-5vill). Inza NaEsZarr
1730. v. tbn. Alz Ram 106. Larrak EG 1959, 235. � (Lar, H). "(Fácil y dispuesto a ponerse) agrio" Lar. � (Ref. a
la tierra). � Lurra izan ditake minkor, ez fleitean, aldarte gaixtoan. Gatxitegi Laborantza 28. �2. (Lar).
Enfermizo, débil. "(Ser blando de) carona, sentikorra, saminkorra, minkorra izatea" Lar. � Bere bizitza
guztiyan beti izan zan miñkor ta maxkal. Bv AsL 112. �3. "Qui est d'humeur, de caractère, de relations aigres,
déplaisants. Gizon minkhor, gozagaitza, homme de caractère aigre, de commerce désagréable" H. � Hetarik bat
osoki ona zen eta Jainkotiarra, bertzea, aldiz, ahal bezalako jende minkhor gaizgarri bat. Arb Igand 104.
Ezagutu dugu girixtino mokhor minkor bat, arrazoin frango bitxiak zauzkana, laneko akiduraz. Lf Herr 15-9-
1955, 4. �4. (-kh- L-ain, BN, S ap. A � VocBN). "Inquieto. Gizon minkhor txar bat da (L), es un hombrecillo
inquieto" A. �5. (R ap. A), mingor (Vc ap. A). "Descontentadizo" A. �6. mingor (V-ple-arr, L; Hb ap. Lh).
Ref.: A; Lh. "Dolorido con dolor sordo" A.
minkordura (-kh- L, BN, S ap. Lh; -kh- Dv � A). � "Acidez" A. � Gisuak du gehienik hausten lurraren
minkordura. Gatxitegi Laborantza 28. Minkordura eta gisua bat bertzearen bethe direla. Ib. 29.
minkorgarri (-kh- L, BN, S ap. Lh; H (+ -kh-)). � "Qui se peut aigrir, devenir acide" H.
minkorkeria. � Acritud. � Mahain on baten inguruan omorea ontzen da, minkorkeria guziak barreatzen,
karitatea berotzen. Herr 5-1-1961, 2.
minkorki. � Agriamente. � Frantziako kazetak frango minkorki mintzo dira. Herr 19-2-1959, 1.
minkorraldi (-kh- L, BN, S ap. Lh; -kh- Dv, A). � "Mauvaise boutade" Dv. "Minkhorraldi, mala ocurrencia,
mal humor" A.
minkorrarazi (-kh- Urt, Dv). � "Asperare facere, [...] minkhorrarazi, minkoreragin" Urt II 425. "Rendre aigre"
Dv.
minkorreria. �1. Debilidad, fragilidad. � Goiz hartan sartu zen Jesusen anima bere gorputzean, ta bere
sartzearekin kendu ziozkan Jesusen animak bere gorputzari leneko bere astuntasuna, minkorreria ta nekabide
guzia. Mb OtGai III 143. �2. Ni nago Bortzgarren Errepublikaren elhea ez denetz soberaxko minkor. Ezen
indarra ez da, ez, duda, bainan are gutiago ditake minkorreria. SoEg Herr 29-9-1960, 3 (DRA traduce
"acrimonia, fig., calidad de mordaz"). �3. Acido (sust.). � Ongarriak, lur-ustelak, landaren erroek, mikrobek
botatzen dituzte azida edo minkorreria batzu. Gatxitegi Laborantza 28s.
minkortasun (-kh- L, BN, S ap. Lh; H; -kh- Urt II 418, Dv, H), mingortasun (SP (sin trad.), H). �1. "Qualité de
ce qui est aigre" Dv. "Au mor., aigreur d'humeur, de caractère, de langage" H. �2. mingortasun. Debilidad,
enfermedad. � Geroago alatzuago eukan bere gibeleko mingortasuna, ta ostera-be joan zan Buenos Airesera
amabost egunetan osagille on batek esaten eutsana egittera. Echta Jos 325.
minkorti. "Minkhorti (L), soucieux, sensible, pleurard" Lh.
minkortu (-kh- BN-baig; -kh- Urt, Dv, H), mingortu (L, Sal, S, R; SP, Lar, Añ, Hb ap. Lh, H). Ref.: A
(minkhortu, mingortu); Lh. � Agriar(se), ranciar(se). "Avinagrar" Lar, Añ. "Enranciarse, agriarse" A. � Baina
euskaldun nobleak / eztau nai dirurik, / izena daukanean / ezek mingorturik. Azc PB 230 (Ur PoBasc 265
ezek mingozturik). Gibela daukat mingorturik eta noizik-noizera enaz ondo egoten. Echta Jos 307. Zauri geienak
soldu jakazan, da mingorturik, guztiz alatzu eukan gorputz guztia. Ib. 344. � Zahartüko eta minkortüko dira;
ordian arthatüko ditugu. "Ils deviendront vieux, infirmes". Arch Gram 58s. � (Ref. a la tierra). � Lur pikorren
artetarik kurritzearekin, urak biltzen ditu eta hedatzen azida horiek, eta, azidak nausitzearekin minkortzen da
lur-gorputza. Gatxitegi Laborantza 29. � (Part. en función de adj.). � Karlos makalik bere begi mingortuaz,
etxetik urten ezin ebala. Echta Jos 55.
- MINKORTUXE. (Forma con suf. -xe, de valor aprox.). � Ongi ethorri hoin esker gutikoak gure fededunak
Konkemotarren alderat minkhortuxe zituen. Prop 1896, 156.
minkots, -kotx, -kotz. v. mingots.
minkun. "(L-ain, BN-arb), llorón, quejumbroso" A.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
452