Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
minez (Lar, Añ, H). �1. "Indolencia" Lar y Añ. �2. "Indolente" Lar y Añ.
minezgarri (Lar, Añ, H). � "Impasible" Lar y Añ.
minezgarritasun. � Impasibilidad. Cf. minberakaitz. � Zeintzuk dira gorputz zorionekoaren doteak? Lau:
minezgarritasuna, meetasuna, bizkortasuna eta argitasuna. Itz Azald 42.
minfiru. "Frenillo de la lengua" A Apend.
mingabe (T-L). � Indoloro. � Plazer mingabeak ditu xoilki parabisuak. EZ Man I 119.
mingai. � Sufrimiento. � Neke ta tentaldi guziak badute beren mingai gordin gazia, bai ta irabazgai andi
ederra ere. Mb IArg I 230.
mingain (V-gip, G, AN-gip-larr-5vill-araq-ulz, B; Lar, Mg Nom (mingaña G), Añ (G), Dv (mingaña G), H,
VocB, Zam Voc (G)), miingan(e), migain (H (V, G)). Ref.: A; Garate 6.ª Cont BAP 1949, 363; Iz Ulz (mingañe),
UrrAnz (mingaiña), ArOñ (itxitta), To; EAEL 8; Elexp Berg (mingaiñ); Gte Erd 218. �1. Lengua. "Itxi neen aua
bete mingañez" Iz ArOñ (s.v. itxitta). v. mihi. � Tr. De uso general en textos guipuzcoanos. Se documenta
también en algunos vizcaínos (msOñ, Arrese Beitia, D. Aguirre, Kepa y Balentin Enbeita, Erkiaga (miinganeko)
y San Martín) y en algunos alto-navarros y septentrionales (Etcheberri de Ziburu, Mendiburu, F. Irigarai y
Xalbador). En DFrec hay 12 ejs. de mingain y 1 de mingañ. � Gogoa mingañak salatu. RIs 39 (C). Arren zuk
diezadazu, othoi itzul miñgaña. EZ Man I 116. Ain modu marabillosoan nola gure mingañak ezin explikatu
leikean. OA 71. O, miñgañ ditxagabe Jaunaren kontra itzegin dezuna! Cb Eg II 35s. Gure andreak infernuko
suge txar baten mingañ edo mistoa baño zorrotzago du. Cb Eg III 369. Mihi-mingañen itxura zuten gar zatietan.
Mb IArg I 366 (v. tbn. ib. 145 mihi-mingañ como pareja de sinónimos). Ill zitzaion barruko berotasuna, leortu ta
ugartu miñgaña egarriz. VMg 60. Onelakoak markatu bear lirake mingañean burni gorituarekin. AA I 571. Ez
da mingañik adierazteko norañoko edertasuna izango dan. AA III 541. Zure serbitzari oni itz egiten diozun
ezkero, arkitzen ere naiz motelago eta mingañ astunagoarekin. Ur Ex 4, 10. Espiritu Santuak jartzen ziozkan
mingañian itz egokiak. Bv AsL 177. Memori argiya du / abilla mingaña. AzpPr 113. An inguruko miñgaiñ
berritxuak. Urruz Zer 89. Mingain zuri-zuria agerian. A Ardi 124. Mingain berexi su antzekoak. Inza Azalp 84.
Mingaña lijero ta / atzea nagia. Auspoa 68-69-70, 337. Mingaña ao-sapaian jarriaz astoari ariñago ibilli dedin
egiten zaion otsa. Muj PAm 75. Ta oiek berriz gaizki esateko / ez dute mingain motela. Tx B III 58. Mingaña
errotik atera nai zuela. FIr 146. Itzegin zazu mingañarekin ta ez atzaparrakin. Alz Burr 43. Gizonik ez mingaina
/ eziko duenik. Or BM 120. Berak edan lezake luzatuz mingaiña. Or Eus 247. Neskak, berriz, iguinka, mingaña
erakutsi nagusiari. Anab Poli 56. Miinganeko zikiñak onezkero aldendurik izango yonaz berbearen berbeaz.
Erkiag Arran 138. Daukana soinean, dakiena mingainean bizi izan zan. Zait Plat 151. Ao batean bi mingainekoedo
baitzan. Ib. 103. Naigabe latzak / mingaña lotzen. Gazt MusIx 139. [Gure izkuntza] mingañez eta biotzez
bardin / erabilliko bagendu. BEnb NereA 172. Behar ez danik ez du aditu iñork ene mingainetik. Xa Odol 269.
Mingain urrea bear litzake / ber'hartaz hitzegiteko. Xa EzinB 76. Mingaña ortzak baño aurrerago ateratzea,
arrixku aundia (AN-ulz). Inza NaEsZarr 1252. Eskua baino lasterrago baitzebilen mihingaina. MEIG VI 130
(mingaina en el orig. de Eusk 1983, 248). Mihingain-muturraren bitartez. MEIG VI 100 (mingain-muturraren
en el orig. de Eusk 1958, 38).
v. tbn. (Sólo para autores no guipuzcoanos): AB AmaE 408. Ag Kr 172. Enb 161. SM Zirik 120. Mingai: msOñ
121v.
� "(No tiene) pepita en la lengua, kiorik ezteu miian, aririk, illerik eztu migañean" Lar. "(No tiene) pepita en la
lengua, aririk [...] eztau miñean, (G) mingañean ez du" Añ. � Gerturik zeunden erabakiak / zirt edo zart
emateko, / Zure mingañak etzun illerik / ziran gauzak esateko. Basarri 31. Mingañe(a)n ez du erdoirik (AN-larr).
'Mingain zorrotza du'. Inza NaEsZarr 469.
�2. (AN-egüés ap. Bon-Ond 140; Lar, Añ), migain (Lar, H), mingein (AN-olza ap. Bon-Ond 140). Paladar.
�3. (G-goi-to, B; VocZeg 286). Ref.: A; Iz To. Badajo. � Asi dira ezkillen mingañak egunaren irteeran Ama
Birjiñari diosal egiten. EE 1884b, 523. Ama Birjiñarena deritzaion ezkillari bi miñgañ-dangetako (badajada)
eman ezkero, Jesus batian dana desegiten da. Iñarra EE 1893a, 15. Mingañ gabeko txintxarria sasian usteldu
zan. Ag G 300. Arran mingain-bagekoa sasian usteldu. Zait Plat 112.
�4. "(B), lengüeta de cerraja" A.
�5. Timón (?). � Onetan ontziari mingaña puskatu zitzaion, ta orduan ixtilluak! Olatuak nora, aruntz ontzia.
Manzi GPatroi 141.
�6. Erreka denak mingain zetortzik, / bizkor, eretsu ta garbi. (Interpr?). EA OlBe 90.
�7. Lengüeta, espiga. Cf. Ciriquiain Puertos 213: "En 1765 cerrábase, con piedra sillar, por la banda de tierra la
mingaia o lengüeta del puente del puerto mayor". v. mihi (6). � Bi mingain izango ditu [ohol] bakoitzak,
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
441