Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
moral, sensible, susceptible, irritable à un haut point" H.
minberatu (gral.; SP (sin trad.), Urt I 301, Lar, Dv, H), minberetu. Ref.: A; Lrq; Etxba Eib; Izeta BHizt; Gte
Erd 6. �1. (Aux. intrans.). Llegar a sentir dolor; hacerse sensible, susceptible. "Despearse, [...] oñak minberatu"
Lar. "Nekheak gorphutza minberatzen du" H. "Albagiña minberatu jata gaur gabian" Etxba Eib. "Besoa arront
minberatue dauket" Izeta BHizt. "Besoa minberatua daukat (G-azp), [...] minduta daukat (G-azp)" Gte Erd 6. �
Halakoari eta haiñari etzaitza hain fite eskuak maskurtzen, ikhorzirinak egiten eta ez haragiak ethentzen eta ez
minberatzen. Ax 90 (V 61). Hunelako bertze peril mueta batzuez ikharatzen da, minberatzen da, sentikortzen da.
Ib. 96 (V 67). Minberatu ez ditezen zure belaarrijak. Mg PAb 69. Azurrak minberatuta daukaz. fB Ic III 273.
Pleini ziren hezurrak zituztela minberatuak. Elsb Fram 138. Miñberatzen asi da / Errekalde ori, / oñazia
sentitzen. AzpPr 63. Asko minberetu zen jendea jakindu zenean urrengo egunean zer gertatzen zen. Goñi 72.
Gerruntzeak minberaturik, gogor juntak, gogoa hits. JE Bur 156. Ez beza nere biotzean ikutu, minberea daukat,
maitetasunez minberatua. Ag G 372. Nere anka zearo minberatua, ubeldua ta aunditua daukat. Lab EEguna 73.
En DFrec hay 4 ejs. de minberatu. v. tbn. Izt C 384. Zav Fab RIEV 1907, 537. Arb Igand 88. A BeinB 77.
Ayerb EEs 1915, 2. EusJok II 117. FIr 150. Enb 101. Lf ELit 293. Uzt Sas 216.
� (Part. en función de adj.). "Dolorido, minberatua" Lar y Añ. "Nola minbeatue dauskaten garrauntziak (B)"
Echaide Nav 139. � Erakutsi zion oiñ minberatu ta aranzatua. VMg 40s. Biotzikara minberatuaz, / [...] sarrisarritan
aurkittu oi zan / olako gertaeretan. Echta Jos 353. Xabier-ek bere ondora eramana baitzigun ordurako
gazte minberatua. NEtx Nola 158. Berri obeak izango al dizkik ire lagun minberatu Millanek. NEtx LBB 85.
� Resentirse, molestarse, ofenderse. � Nola jende sentikor hau bere baithan minberatua baitzegoen errezibitu
zuen bidegabeaz. ES 113. Gitxiago minberatuko nintzate neuri esango bazeunstaz amar berba astun ta garratz.
Mg PAb 154. Oso minberatu eta su bizian sarturik [...] juan zitzaiozkan Jesu-Kristo jaunari kontu estuak
artzera. AJauregi 212. Alan diñozu minberaturik zeure barruan. AB AmaE 448. Yainkoei ori atsegin izan
zitzaieken, gure etxekoen aurka erabakitzea, aspaldiz minberaturik ausaz. 'Resentidos'. Zait Sof 134. Esaiozu,
otoi, ez dadila minbera ideiaren eragiñez eman dudan urratsagatik. Mde Pr 65. Zure etxeko berri badakit eta
minberatuko lirake nerekiko asmoa artu duzula jakitean. Etxde JJ 36. Ez beraz minberatu, ta len bezin lagun
geldi gaitezen. NEtx Nola 34. Zalduna, miñberatuta merezi ez dako itz onekin. Etxba Ibilt 482. Ez nau gomita
eskas batek minberatzen edo afruntatzen. Herr 2-2-1967, 3. Emen minberatzia / ezta komeni iñor. Uzt Auspoa
67, 113. Ez ahal zait inor minberatuko. MEIG III 95. v. tbn. Arr Animen konsolatzallea 535 (ap. DRA). Goñi 81.
Ag G 118. Or SCruz 62. Basarri 2. Berron Kijote 46.
� Cf. mindu (9). � Kaña ta beste landare batzuek erein-da ango [Amazonas-ko] giroa oso aldatu egiten da ta
minberatu. Zuaitzen tokian osasunarentzat belar kaltegarriak ematen ditu. Munita 21.
�2. (Aux. trans.). Causar dolor, lastimar, apenar. "(V, B), lastimar. Zapatak zangoa minberatu dietak, el zapato
me ha lastimado el pie" A. � Halaber minberatzen eta zaurtzen dio beharria. ES 134. Euskaldun askori
miñberatuko deutseez belaarrijak liburu onetan irakurriko ditubeen berba arrotz ta naasaekuak. JJMg BasEsc
Vs. Bere arimako kezka ta aginkadaak barriz minberatuten eutseen bijotza. Ur MarIl 69. Otzak eta beroak eta
beste eramankizunak minberatzen zutena. Inza Azalp 52. Ori da, noski, geiena minberatzen zaituena? Alz Ram
31. Orhoitzapen horiek, on edo gaixto, gordetei hortarik jalitzen dira noizean beinka, gu kontsolatzeko edo
minberatzeko... Larz Senper 16. Lotsa onek minberatzen eban aizto zorrotz batek aragixan bezela. Etxba Ibilt
486. Belarriak minberatu nahi ez zizkigutelako. MIH 136. Badirudi eginahalean minberatu beharrean dabilela
minbera daitezkeenak. MEIG I 145. v. tbn. Izt C 144. Txill Let 116.
�3. (V-ple-gip, G-azp). Ref.: A; Elexp Berg. "Enconarse una herida" A. "Uretan ibilli naiz da ixa itxixan neukan
eridia minberatu jat" Elexp Berg.
- MINBERATUXE. (Forma con suf. -xe, de valor aprox.). � Misionest gaixoa, minberatuxe ere bazen, Aita
Martin, ohiu [sic] egin zuenean... Prop 1911, 248 (ap. DRA).
minberatxo. � Dim. de minbera. � Aditzen zauden bekatari minberatxoa, begiratu bear dezu [...] zer neke eta
penak dagozten zure bekatuai. AA I 268.
minbere. v. minbera.
minberor. "(S), delicado de carnes, quejumbroso" A. v. minberakor.
minberritu. "(Hb), envenimer, renouveler le mal" Lh.
minberritzaile, minberrizale. � (Lo) que causa nuevos dolores. � Zor zaharra minberrizale. O Pr 440.
minbizi (V-gip, G, AN-ulz-5vill, L, B, Sal, S, R; Lar, Dv, H). Ref.: A; Lrq; Iz Ulz; Izeta BHizt2; Gketx Loiola
(este-estu); Elexp Berg; Gte Erd 276. �1. Cáncer. "Minbiziek eztu sendabideik" Izeta BHizt2. Cf. Gatxitegi
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 435
mende.