Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
ezazu, gurutziltzatu ezazu. Lard 454. Aurtxo Jesus negarrez asi zan, baña añ miñ eta biziro, non [...]. Arr May
61. � "Kanpak min dagoz (V-arr), ezkila min dago (B), esaten da ezkilak durundu luzea daukenean [...], las
campanas están doloridas, se dice cuando tienen resonancia larga [...]" A EY I 200. "Resonante, ezkila ori zer
min dago (BN)" A Apend.
- HARRI MIN, KEZKA-MIN. v. harri, kezka.
- MINAK HARTU (G-azp ap. Gketx Loiola; Izt). "Acometer los dolores, minak artu" Izt. "Este-sobrea miñak
artuta, kendu egin diote" Gketx Loiola (s.v. -sobre).
- MINAREN MINEZ. De puro dolor. � Miñaren miñaz katu guztia / beinguan niri igarorik. Mg PAb 62.
Miñaren miñez il zan. Lard 151. Haur gaixoa ez daiteke altxa lurretik, minaren minez. Arb Igand 85. Aieneka ta
erdi arnas barik, miñen miñaz. Kk Ab II 11. Ezin eban miñaren-miñaz bururik jaso be egin. Otx 59. Minaren
minez urtzen ari daut bihotza. Iratz 125. Ezne goriek barruek erreta miñen miñez. Akes Ipiñ 30. Miñaren miñez,
antsika eta negarrez, urruti arkitzen zan bere amari oska. Salav 101. Miñaren miñez samindu nauzu. Berron
Kijote 42. v. tbn. Ox 67. Zait Plat 108. Miñaren miñez: Ag Kr 154. Or Eus 204. Etxde JJ 30. Erkiag Arran 178.
Miñaren miñaz: AB AmaE 85. � Dolu minaren minez ez zen gehiago bere buruaren jabe. Barb Sup 47. �
Miñaren miñezko ekite latz ori. Gazt MusIx 149.
- MIN-ARRASTO. "Miñarrasto, dolorcillo" Asp Leiz2.
- MIN HARTU (gral.; Dv, H, VocB, Zam Man 56), MIN(H)ARTU. Ref.: A; Lh; Lrq; Etxba Eib; Elexp Berg;
Gte Erd 190, 212, 221, 276. Hacerse daño; accidentarse (sobre todo al Norte donde, en los ss. XIX y XX,
minhartu parece haberse lexicalizado). "Miñ artu dau eskillaretan bera jausitta" Etxba Eib. AxN explica iraziko
(315) por min artuko. � Abre batek ere min hartzen duenean, egiten du sentimendu. Ax 616 (V 396). Min
hartzetik begiratuko zutela. Ib. 135 (V 89). Nork ez dakus eriak miñ artu badu ere, esker asko zor diozkala
maisuari? AA III 598. Ta miñ arturik, / biraoka / asi zan. Zav Fab RIEV 1907, 96. Hola minartu izan du /
bietan erori eta. Bordel 96. Zenbatenaz indar gehiagorekin ematen baitzuten ukhaldia eta hainbertzenaz ere
gehiago minhartzen zuten berek. Jnn SBi 174. Berak dik minhartuko hi jotzearekin! Zby RIEV 1908, 603. Nola
ezbaitud ekun orren kartarik min artu zionaz gero. Mdg 128. Zer tutzue dolamen hoik; ai eta ai? Ala nik baino
gehiago minhartu duzue? HU in Ox 202. Eriotza, gaitza, erori ta miñ artzea, opa izan diozu? ArgiDL 27.
Oraindik ere miñ artzen degu / ark eman zigun golpian. Tx B I 82. Miñ artu arren, eutsi dio sendo ta an gelditu
da. ABar Goi 25. Minartu dun umetxoa izan bailitz. TAg Uzt 275. Min artu al dek, Matxintxo nerea? Etxde
AlosT 25. Zaldia labaindu ezkero jausita min ar zezaketen. Etxde JJ 254. Emazteak ez daki ospitalean nizala
minharturik. JEtchep 92. Zergatik artu bear det min oñetan? Anab Aprika 93. Besteren oiñazetan miñ artzen
zuana. Berron Kijote 173. Non zaude, nere andere / nere miñaz miñ-artzeke? "Que no te duele mi mal". Ib 67. O
baserritxu, artuko dezu / biotz barrenetik min. Lazkao-Txiki "Baserriari" (ap. DRA). v. tbn. Ur MarIl 32. HU Zez
22. Itz Azald 101. Ag G 45. FIr 132. Barb Leg 65. Eguzk GizAuz 30. Or Poem 40. Mde Pr 320. Bilbao IpuiB
148. Basarri 32. Zait Plat 1. SM Zirik 83. MAtx Gazt 47. Xa Odol 163. Minhartu: Prop 1909, 199. Zerb Azk 95.
Miñ artu: Echag 74. Arrantz 32. AB AmaE 229. Etxba Ibilt 482.
� (Aux. intrans.). � Horra zergatik fededunak ez ziren paganoak baino gehiago minhartu. Prop 1906, 74.
� (Con determinantes). � Eztu / min garabik harturen. EZ Eliç 287. Min andia artu bear due. Mg CC 175.
Adalbaldo nigaz gogoratuko ezpalitz miñ andi bat artuko neuke biotz-barruan. Ag AL 71. Miña artu dau. Altuna
66. Neronek sentitzen det / artu duan miña. Tx B 167. Iñork aña miñ nik artu nikan. ABar Goi 70. Estutu-ala
estutu zuten nere eskuak Mirenen eztarria, miña artu arte. Txill Let 105. Aren epertxuntxurrak sekulako miña
artu eben. Erkiag BatB 61. Manuxepa, Enrikek miñ asko artu dau? Alzola Atalak 54. v. tbn. Or Eus 164. NEtx
Nola 33. And AUzta 61. � Biotz-miñ andia artu eban Apartxuk karta au eldu yakonean. Bilbao IpuiB 262.
� (minik hartu, en contextos no afirmativos). � Etzezan minik har. Lç Act 28, 5. Oraiño minik hartu gabe,
ukitzeaz beraz egiten du marraska. Ax 432 (V 281). Kangrenatuta dagoala zure biotza miñik artzen ez duenean.
Mg CC 140 (CO 207 minik artuten). Azotadu arren eztozu minik artuko. Astar II 130. Etxiak lur jo zuan ta iñork
ere miñik artu etzuan. Bv AsL 151. Ez zian batere minik hartü. Ip Hil 173. Errotarijaren semiak zurubittik bera
jausi ta miñik artu ei dau. Altuna 67. Nekerik eta minik elukete artu nai alakoek. Zait Plat 1. v. tbn. Osk Kurl
161. Miñik artu: Mb IArg I 228. AA III 547. Echag 231. PE 120 (miñikan). Arr May 30. Ag Kr 13. Kk Ab II 32.
Otx 36. Or Mi 24. And AUzta 106. Anab Aprika 93. Salav 37. Uzt Noiz 99. Berron Kijote 97.
� (Part. en función de adj.). Herido; accidentado. "Gudua akhabatu ondoan minhartu guziak altxatu zituzten,
après la bataille, on enleva tous les blessés" Dv. "Minartua, contuso (AN-ulz)" A Apend. � O, Iesus, eroriei, /
zuk othoi min hartuei, / begira diezezu / eta altxa etzazu. EZ Eliç 199. Azuarra ta luki miñ-artua. Zav Fab RIEV
1907, 96. Azken Sakramenduak langile minhartu bati eman ziozkaten. Prop 1906, 274 (ap. DRA). Haur debalde
utzi, gizon gazte minhartu lanetik gelditu [...], hots, edozoin izan zadien. JE Bur 66. Iduri zuen hastean norbait
zela minartua. Barb in Xaramela 162. Lostramo, eskuan miñ-artua olioa botatzen. Beste bat ere bai, Erroke
zeritzana, miñ-artua. Anab Poli 63.
� (min harrarazi). � Guttiak egin zuen gero, ez baitzion hantxet Goaña gaixoari minharrarazi! Barb Piar I 55.
- MIN-HARTZE. Accidente. � Begira minartze gaixtotik. Bordel 95. Orzaizeko erretor Diharassarry zenaren
min-hartze izigarria entzun zuenean. HU Aurp 124. Caisse d'assurances mutuelles contre les accidents derizanak
minhartze batek bere eta familiaren bizipidearentzat dakarkiokeen ondorio hitsetik du gerizatzen. JE Bur 200.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
426