Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
neure soberaniak gatik gehiago millatan eta millatan ere merezi dudala. Harb 247. Milletan ta milletan ta ezin
esan al diña milletan gaistoagoa. Mb IArg I 143. Geiena ikasi zutenak baño milletan ta milletan geiago balio
duen jakinza. Ib. 308. � Aingeru guziak egin dezakeena ta milletan ta bukanzik bageko milletan geiago ta
geiago ere. Mb IArg I 153.
- MILATAN MILA. Millón. "Millón, cuento, mil veces mil, milloia, millatan milla" Lar. � Eta zen haién
kontua hamar millatan hamar milla eta millatan milla. Lç Apoc 5, 11 (He millaka eta millionka, TB miliunka, Ip
mila miliuka, Ol amarreun milloika ta amarreun millaka). Zigor berarekin aitz bat golpatzen bazuen, erakarzen
zion milletan mill egartik bear zuten ura ta geiago. Mb IArg I 353. Baziran israeldarrak milletan mill ta agitz
geiago. Ib. 269. Millatan milla edo milloi bat eta bosteun milla lagun barrunen baziran. Lard 541.
- MILA(TA)TIK, MILETARIK. (Seguido de numeral). De mil. � Millatatik bat ta ez geiago kondenatu bear
baliz ere. Cb Eg II 134. Ez naiz arritzen ni / onak ez irtetea / millatatikan bi. It Fab 173. Miletarikan batek /
etzuen sinisten. Bordel 117. Orain dakit millatik bat ez dala illten, / medikuak esana danean egiten. AB AmaE
250. Ainbeste aziyo egingo lukenak / millatatik bat ez dia. EusJok II 158.
- MILETAN (-ll- B ap. A), MILATAN (-ll- c. sg. A; -ll- SP). � Tr. Documentado en textos septentrionales, altonavarros
y en algunos guipuzcoanos. Hay también un ej. de Erkiaga (Arran 152 milletan). En los textos
septentrionales y alto-navarros mil(l)etan es la forma más frecuente; emplean mil(l)atan Leiçarraga, Materre,
Haramburu (405), Axular, Pouvreau y el autor de una poesía premiada en Pamplona en 1609, además de todos
los suletinos. a) Mil veces, muchas veces. v. ASKOTAN. � Bati anbat ematen dio / millari nola millatan
(Pamplona, 1609). TAV 3.1.20, 116. Ungi ethorri, ungi ethorri, dioskete milletan. EZ Man I 87. Baiña ai, ai, ai
eta millatan ai. Ax 172 (V 116). Zinetan eta millatan errazu itxekiko derauezula zure erresoluzionei. SP Phil
536 (He 544 milletan). Deabruak behin, mundiak eta haragiak gero milatan, arima gaixoari eztu emaiten
bakerik. Tt Onsa 168. Miñak milletan doblaturik, / milletan naute transitzen. Gç 203. Milatan lehen hil, eziz
gogo theiürik ükhen. Bp II 99. Ez da Sirian zazpitan ta nai badut milletan ere garbitzeko Jordango ura bezain ur
egoki bat? Mb IArg I 319. Miletan barkhatu darozkit hanbat bekhatu handi. Brtc 197. Miletan dohatsu ni. Dh
182s. Damu dut, miletan erranen darotzut, Jauna. Dv LEd 106 (Cb Eg II 55 milla bider). Gogotik emanen zuen
bizia miletan. Jnn SBi 162. Aski handi beiziratekian haren milatan hilerazteko. Ip Hil 170. Milla bider asitako
eskutitza ta beste millatan puskatutakoa. JAIraz Bizia 88. Millatan il nindekean. Txill Let 134 (44 milletan).
Arrazoin du, miletan arrazoin. Ardoy SFran 19. Taberna baten aurrean / nintzalarik amesti, / bulkoak
arrapatan / miletan zaizkit jauzi. Lasa Poem 85. Mila aldiz goratua izan denez gero lehen zeruraino eta beste
milatan beheratua gero infernuraino. MEIG VII 52. v. tbn. Miletan: Bordel 74. Hb Egia 112. Lap 51 (V 28).
Arb Igand 144. Milletan: Arg DevB 142. Lg I 195. Mih 9. � "Cuento de cuentos, amarmillatan eun milla" Lar.
b) (Con comparativo). Mil veces (más). v. ASKOZ. � Gure zorraren pagatzeko asko, eta are millatan gehiago
ere badela. Mat 217s. Nerorrek dakidan eta erran ahal dezakedan baiño milletan dohakabeagoa eta
mezprezagarriagoa. Ch III 3, 6. Platon filosofoak dio holako haurrak milatan axeriak ta otsoak beno nekezago
diradiala mantsotzen. Egiat 262. Zu miletan ederrago. Elzb Po 186. Frantsesaren ikas-arazteaz baino miletan
orroitago dire bretonaren eta erlisionearen [...] gal-arazteaz. HU Zez 123s. Miletan hobe ixilik egoitea. Arb
Igand 132. Hiltzea ere hobe zuen miletan. Barb Sup 4. Oartuago bear ginuke miletan erraneri itzeri baiño. FIr
160. Giputz, bizkaitar eta nafarrak baino milatan hegoialdetarrago. Mde Pr 55. Eremu bat miletan zabalagoa.
Ardoy SFran 27. v. tbn. Miletan: CatLan 164. Dh 190. Bordel 41. Laph 17. Jnn SBi 50. JE Bur 195. Ox 65.
Milletan: Lg I 348. Mih 78. � Thenplü bat eginen derat / Arabiaren erdian, / Metsekua beno millatan /
trionfanzia handian. "Mille fois plus triomphant". Xarlem 1150. � (Con ere). � Berriz bekhatutara bihurzekotz
hobeago baita millatan ere errezibitu gabe egoitea. Harb 156s. Juan den urtean miletan ere / obekiago
bainintzan. Xa EzinB 113.
� Etim. De lat. milia.
2 mila (Lcc (-llea)). � Milla. � Mila askotan ibai-ohe lohitsuaren bi aldeetarik, bada ur-lili larrizko eremu
zurbil bat. Mde Pr 117. Legorretik iruzpalau milla urrunerantz joan ezkero. Erkiag Arran 117.
milabarrika (V-ger-m, G-bet). Ref.: A; Altuna Euzk 1931, 649; AEF 1960, 21. � "Golondrina de mar; en el
dorso, cerca de la cola, tienen plumilla blanca. Millabarrikak txalupatzean dabizanean, ekatxa da ganean (Vger)"
A.
milabirgin. "Millabirgin, berbiquí" Asp Leiz.
milada (H (s.v. mila) que cita a Astar). � Millar. v. milakada. � Ainbat millada gizon beukazan bere. Astar II
V.
miladi. � Millar. � Zer izango da, bada, ez bat bakarrik, ezpada ainbeste milladi kondenatzen dirala? Cb Eg II
133 (Dv LEd 237 hainbertze miliun).
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
410