Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
A Aezk 188. Non da muxkerra? Maldapetan. Non dira maldak? Suak erre (Ae). A EY IV 343.
� Etim. Para su posible relación con port. mouta, etc., v. BAP 1956, 369.
4 malda. "Insectillo (FSeg.)" A.
maldade (G-nav ap. Iz Als; Lcc). � Maldad; mala acción. "Aitú tuben kontu guziek beak ixíxil atzea, be iyoi
maldédeik etxuon ematen (pero a nadie causa daño)" Iz Als (s.v. aitu). � Zerren da reberenzia gitxi eta
mal]ma[dade andia. "Gran desacato". Cap (ed. 1893), 45. Projimoak egin debala delitua edo maldadea. OA
169. Maldade jenero guziak gizonaren arpegia pasatu ta lotsatzen duena. Cb Meza 171. Ordikerijak, joko
txaarrak ta beste maldadiak. fB Olg 96. Ezagutzen det, dio, / nere maldadea, / andietakoa da / anaia iltzea. It
Fab 224. v. tbn. BOEans 789 (B, s. XVIII). Balad 220. � Nior ere etzaiztet ezaundú nereak; aparta zaizte
níganik, maldade-gileak (Mt 7, 23). BOEanm 1290.
maldagarri (H). � Protector, (lo) que ampara. "Ongi dugu aldean hiratze meta hau maldagarritzat, nous avons
bien à notre côté cette meule de fougère pour nous abriter du vent" H. � Guzientzat, mezako liburua maldagarri
bat da eta sustengatzale bat. Nigar franko ditu xukhatzen. Eskualdun Egunaria 1909, 13 (ap. DRA).
maldaitu. "Molida, maldaitua. Sagarra maldaiturik egon, está molida la manzana" Izt.
maldakizun. "Qu'il faut abriter du vent. Maldakizun dira bereziki gauza arinak, haizeak eraman ez ditzan, il fau
abriter, doivent être abritées, surtout les choses légères [...]" H.
maldakor. � Empinado. � Aurrean agertu zitzaion Arangioko arkaitz maldakorra. EG 1958 (1), 54. Zugaitzez
apaindutako gurdi-bide maldakor batetik gora. Ib. 68.
maldar. v. 1 malkar; 2 mandar.
maldaratu. �1. "Arriver à la côte" Dv. �2. "Arriver à l'abri" Dv.
maldatsu (c. sg. A; Dv). � "Qui est plein de côtes" Dv. "Lleno de cuestas" A. � Alde batetik bakarrik igo diteke
[mendira] eta au ere da txit maldatsua. Bv AsL 146s. Mando gizajoak ezin karriatu gurdia alako kale
maldatsuan. Anab Poli 121.
1 maldatu (O-SP 230, SP, Dv, H, A). �1. "Devenir chargé de cette sorte de gale" O-SP 230. "Devenir rogneux"
SP. "Zaragarrez maldatua, couvert de gale. Zikhinez maldatua, couvert de crasse. Beha dezan gibelerat eta
ikhusten du bere bizi guzia bekatuz maldatua, [...] remplie de péchés" Dv. "Cubrirse de sarna. Gorotzez
maldatuak, embadurnados de fiemo" A, que cita a Oihenart. � Zornez eta sarnez maldatua. Harb (ed.
modificada por Hm) 77 (ap. SP; cf. Harb 152 zornez eta sarnez bethea). Giezi urrundu behar izan zen
Elisearenganik lepraz guzia maldatua. Lg I 373 (v. tbn. II 188). Asko-gaitzez maldaturik. Dh 198. Ai eta ni,
gaixtagin bekhatuz maldatua, bizi naiz oraino! Dv LEd 12. Iphurdi-mazelak gorotzez maldatuak. Dv Lab 229.
�2. "Amonceler, tasser" Arch VocGr 211. �3. "(L-ain), salpullir. Maldatu zaio esku guzia, se le ha salpullido
toda la mano" A.
2 maldatu (BN-mix ap. A; Dv, H). � Proteger, defender. "Abriter, défendre contre. Ongi maldatuak diren
mahastiak ez dire galdu, les vignes bien abritées ne se sont pas perdues" Dv. "Landare gazteak maldatzea haize
hotzengatik, abriter, mettre à couvert les jeunes plantes contre (à cause des) vents froids. S'abriter, être à l'abri du
vent. Malda gaiten, abritons-nous contre le vent" H. � Mendiek maldatzen dituzte. Dv Iudith 7, 8 (Ol
maldatzen). Maldatu nauzu gaixtaginen bilkhutik. Dv Ps 63, 3 (Ol yagon, Ker, BiblE gorde). Ikuskari hunek
maldatzen nau zure hasarredurako haizetik. Dv LEd 104 (v. tbn. Lab 72). Itsasotik lur-hegi gorasko batek
maldatua, agertzen zaiku haran bat ezin pollitagoa. JE Ber 76. Yainko-eme oriei [...] sorotzi ta maldatu nazatela
eskatzen ziet. Zait Sof 135. Nere burua maldatzen bai-nun yazarlearen aurka. Ib. 113.
maldatze. "(S; Foix), abri, protection" Lh.
maldeixada. "Mal de ijada (166)" LE-Ir.
malder (AN ap. A; H). � Miserable, desvalido, desamparado, desdichado. v. pardel. � On guzía berorí, / ni
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
41