Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
NEtx Antz 50, Vill in Gand Elorri 9). Zuaitza ederra ta mendi-tontorrean, malda ta sakonean, ona da bideetxean.
Munita 21. Larrungo maldetan. Zerb Azk 41. Andik errira malda dago. Anab Poli 89. Iturretxea
Garaziko maldetan hedatua zen. JEtchep 51. Guardiazibil kuartela, malda gain batean dago. Ugalde Iltz 57. Ara
sei lagun, malda berdean, / jantzi biziak soiñean. Gand Elorri 63. Malda biguiñak aukeratzen baldin badituzu,
zabalki lerrokatu itzatzu [matsondoak]. Ibiñ Virgil 88. Izotzak gogortuak zeuzkan errekalde ta maldak. NEtx
LBB 96. Gu gera berriz malda txarretan / lanian ari geranak. Uzt Sas 75. Soroan / bide bazterrean / malda
karraskatu / ta hauts xehean. Azurm HitzB 67. Gogozko tokian mald(ar)ik ez (B). Inza NaEsZarr 2157. Gau
illunen maldan betti tortzen tzien arri aundi aik bezelaxe (AN-gip). PPer FLV 1987, 192. Bide ibiliak, betikoak
erosoak eta maldarik gabeak izan ohi dira. MEIG I 197. Alde bietara duen hariaren maldan. "Vertiente". MEIG
IX 126 (en colab. con NEtx). v. tbn. ZMoso 45. Zab Gabon 102. Etcham 163. Zait Plat 20. Lasa Poem 117.
� (Como segundo miembro de comp.). � Ibai-ertze legortuak eta mendi-maldak oiartzanka ari dira. Ibiñ Virgil
105 (tbn. mendi-malda en NEtx LBB 21). Ez zaitu pekatu malda limurietan behera amilduko. MEIG III 43.
� (AN-gip-5vill-ulz). Ref.: Iz Ulz (segi); Gte Erd 9. "Segi zazu aldapagoitti, maldagoitti, siga cuesta arriba" Iz
Ulz 450. "Malda beiti (AN-5vill), maldak beiti (AN-gip), [...], malda goiti (AN-5vill)" Gte Erd 9. � Gloriaren
mendira igateko preziso dela igatea maldagoiti (B, s. XVIII). BOEans 255.
�2. (BN-baig ap. A; Ht VocGr 324, Lar Sup, Dv, H). Abrigo, refugio. "Maldarako, en direction ou en
destination [...] de l'abri" Dv. Cf. infra MALDAN. � Ez dute nihor aurkhitzen atherpea eman nahi diotenik eta
hortarakotz bortxatuak dire gaueko malda bilhatzera harroka baten azpian. MarIl 183. Bere hegalak zabalik
hegaztin baten pare / iduri du joan nahia maldatik airez aire. Iratz 53. � (BN-arb ap. Gte Erd; Dv, H). (Uso
adj.). "Toki maldak, lieux abrités" Dv. "Lekhu malda, lieu à l'abri du vent" H. "Toki gordean (V-gip, G-azp),
[...], leku malda da (BN-arb)" Gte Erd 2.
- MALDA BEHERA (Dv), BEHEITI. a) (Uso adv.). Cuesta abajo. "Malda behera jaustea, descendre une côte"
Dv. � Infernuko bidea dela soil zabala, zelaia edo malda beiti (B, s. XVIII). BOEans 250. Artzaiak malda-bêra
soiñua aditzean. Or Eus 13. Bein malda beera asi ezkero, errekaraño. Or QA 108. Trena malda bera zijoan.
Ugalde Iltz 45. � Mendi-malda beera / ba dut baratza eskuz landua. Gazt MusIx 77. � En declive, de capa
caída. � Progresismoa malda behera omen dabil mundu guztian. MIH 173. Handik aurrera esaldia malda
behera bezala doalarik. MEIG VI 152. b) (Uso sust.). Cuesta abajo. � Beetik goorakoan malda ta goitik
beeerakoan malda beera. A Ezale 1898, 159a. Malda-beera gozo ari. Ldi IL 62. Malda beera batean. Anab Poli
122. Gizon umoagan nabari da orain estaltzen ari zaion malda-beheraren laino hotza. MEIG III 109.
- MALDA GORA (Dv), GOITI. a) (Uso adv.). Cuesta arriba. "Malda gora igaitea, monter une côte" Dv. �
Zergatik igan bear baitu maldagoiti (B, s. XVIII). BOEans 250. Laister-bidetik / malda-gora goazela. EA OlBe
12. Gurdia malda goran gelditu zan errian sartu baño lentxeago. Anab Poli 86. � Malda goran eginiko gogoeta
eroak. Arti MadanB 232. b) (Uso sust.). Cuesta arriba. � Jezarri nintzen atabut / baten gainean, malda gorea /
eztadin izan hain biluz. Arti MaldanB 225.
- MALDA-GORA EGIN. Hacerse difícil, hacerse complicado, hacerse cuesta arriba. � Hotsek badute [...] beren
nortasuna, askori dirudienez maldagora egiten zaiona. MEIG VIII 108.
- MALDAKO. "Qui appartient à la côte" Dv. � Maldako nekeak ala biotzeko miñak bietan zeiñek dio
gizagajoari estuagotzen arnasa? Mok 20s. Maldako zelaia. Gand Elorri 111. v. tbn. NEtx LBB 250.
- MALDA-MAHATS (G-nav, L). Ref.: A; Lh. "Uva silvestre" A.
- MALDAN (BN-arb ap. Gte Erd; Ht VocGr 325, Dv). Al abrigo de, a salvo de. "Haize maldan, à l'abri du vent"
Dv. "Haizemaldan dira ardiak (BN-arb)" Gte Erd 2. � Iguzki-aldeari begira, haize maldan dira hobekienik. Dv
Lab 295. Abere eta jende, iguzki ala euritik maldan. JE Bur 172. Haizetik maldan errekalderat zuten orok laster
egin. Ox 21. Plazatik hurbil xara batean egin dute beren atherbea haizearen eta iguzkiaren maldan. Herr 7-7-
1960, 3.
- MALDA PIKO (A DBols), M. PIKU (Gc, B ap. A, s.v. piku). "Cuesta muy pendiente, aldatz pikea, malda
pikoa (G, AN)" A DBols.
- MALDARIK MALDA. De cuesta en cuesta. � Ardiak aisa zebiltzan maldarik-malda. NEtx LBB 93.
- MALDAZ MALDA. De cuesta en cuesta. � Nora zoazte maldaz malda? Or Aitork 90.
2 malda (L-ain ap. A; O-SP 230, SP, vEys, H). �1. "Une espèce de gale" O-SP 230. "Rogne, gale, croûte de
gale. Zaragarrez malda egitea" SP. "Hazteriaren malda iasanezgarria, l'insupportable mal de la gale" H. "Roña,
sarna" A. �2. "Par ext. et au fig., il se dit des choses qui se réunissant, s'accumulant forment comme une
couverture" H. � Ez naiz munduan eskergabetasunezko eta gaxtakeriazko bilduma eta malda bat baizen. He
Phil 46 (SP 45 putsu).
3 malda (AN-egüés-erro-ilzarb, Ae, Sal; Aq 293 (AN)), malta (S, R). Ref.: Bon-Ond 148; A (malda, malta);
Echaide Nav 95. � "Ronce" Bon-Ond 148. "Mata" A. "Malta, jaro" Ib. � Orebgo oiánean Moisések ikusi zuén
malda gárrek sugarretán ta ez errétzen. LE Doc 138. Lur sandua dá aldárea, sakramentu gura dá malda
sugarretan. LE Orden 35 (v. tbn. Kop 170). (Alfer dagona) beteko da bizio guzies, ala nola soro dagon alorra
maldes, kardues ta belar gaistoes. LE-Ir. Firritai, etxean zar ta kanpoan gazte: malda gainetik ordu-erdi bates.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 40
mende.