Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
- MIHI GARBIKO. "Bien hablado. Karreterua izan arren min garbikua zan" Elexp Berg.
- MIHI-JARIO. Hablador, parlanchín. � Buru-yario ta mihi-yario gogorra baita prantsesa. Or QA 103.
- MIHI LASTER (SP, sin trad.). Lengua ligera. � Fiñean ez othe da han edo hemen zenbait izpiritu hertsi edo
mihi laster derrakenik: fableak, fableak! Gy VIII.
- MIHI-LAZO. De lengua suelta, ligera. � Haize elheketari, haize mihi-lazo! / Erradak, bada, nortaz hizan hola
mintzo. Lf GH 1930, 139.
- MIHI LETRANT. "Mihi letranta, langue diserte" SP.
- MIHI-LODI. v. MIHI-ZABAL.
- MIHI-LOTU (min-l. V ap. A � msOch; min- Añ (miñ-), Izt 115r, Dv (V)). Tartamudo.
- MIHI-LUZE (L, Sal, S, R; -lüz S; m.-luz H), MIN-LUZE (V, AN). Ref.: A (mihi, mihi-luze, min-luze); Lrq
(mihi). "Persona sin secretos, de lengua larga" A. "Mihi-luzeak eskua labur (S), el de lengua larga tiene corta la
mano" Ib. (En los ejs. es probable que haya tanto compuestos como tbn. sust. + adj.). � Bildur izatekua da miin
luze eta txar oneek beti dagozala pekatu mortalian. Astar II 189. Ez asko txarrago etorri azan bidetik atzera
baiñua, miñ luziori. A BGuzur 120. Mihi lüziek erabili dütien eletarik zerbait baizik. Const 13. Dardaraka,
ikaraka, laudarduan, izuturik jarten diran barritsu, minluze, prakestuak. Erkiag Arran 117. Honi, mihin luze
honi, lotsa gabeko honi, ehun zihor kolpe emaizkiozue nere partez. Arti Tobera 287. Emakume begiluze, jakinai
ta minluze. EG 1952 (3-4), 28. Ez bazituen oro salatu / emazte mihi luziak. Mattin 38. � Zeuen emakumiak
ezpadira gauze, / guriakaitik, zetan zabiltze min-luze? Enb 145.
- MIHI-LUZEKERIA. Charlatanería. � Nere mihi-luzekeria ahal bezala peraxatu nuen, erranez familia guzitan
izaiten direla gorabeherak. Larz Herr 29-8-1968, 5.
- MIHI-MALTZUR. Murmurador. � Mihi-maltzur maxiolariek itzali ordez biziro berotzen ginduten. Or Aitork
213.
- MIHI-MOTEL. Tartamudo. Cf.: Kk Ab I 101: "Erdi tartaka min motelaz esaten ebala [...]". � Burrukan
bizkor izana da, ta / ez mihi-motel eletan. Or Eus 302. Mî-motelari bezala, kantan / mingaiña aska zitzaiona. Ib.
195.
- MIHI-MOTZ (Lc ap. A; -motx BN-mix ap. A). "Balbuciente, naturalmente o por efecto del vino" A.
- MIHIPEKO ZAIN. "Mihipeko zaina, frenillo de la lengua. Mihipeko zaina ongi moztu zioten, es un hablador"
DRA. v. mihipeko.
- MIHI-SOINU. � Barrungo itzaren adierazte ortaz gaiñera, badute izkera guziek beren mintzoa edo mihisoiñua.
"La parte sonante del habla". Or in Gazt MusIx 14.
- MIHI-SUDUR. (Pl.). Lengua y nariz. � Mihi-sudurrak hormatu balauzkitzue segurik! Barb Sup 111.
- MIHITIK JOAN. "Mihitik doat, j'ai sur le bout de la langue" SP.
- MIHI TXAR, MIHI TZAR. Mala lengua; (como comp.) murmurador. � Mihi / tzarren errana da hori. Gy
276. Iraun baneu alargun beste urte bian, / mutu egongo ziran miñ txarrak errian? AB AmaE 335. Hauzoko
mihi tzarrek erraten ziteian damu zela segurki doña Inkarnazionek ez izatea haurrik. Elzb PAd 58. Belztua
izatea mihi tzar baten solhasaren gatik. Jnn SBi 61. Mihi tzarra da denen / zikhintzailea. Zby RIEV 1909, 106.
Xo, xo, mihi tzarra! JE Bur 100.
- MIHI-UKALDI, MIHIKALDI. Murmuración, habladuría; pulla. � Hala balitz eneki, enikezü gizonen
gaistokeriaren beldürrik, ez mihi kaldien axolik. Ip Imit III 45, 3 (Ch mihi gaixtoen kolpeak, Mst elhe zorrotzek,
Ol itz-zartadak, Leon solas tzarrek). [Bertsularisak] phiztu ziren azkarki elgarren kontra eta hasarre gorriak
ereman zuten beren gudua, dena mihi-ukaldi eta dena piko. GAlm 1951, 42. Zaharo-kaldiak zauri bat du egiten,
ta mihi-kaldiak hezurrak hausten. "La médisance, la calomnie sont plus funestes qu'une blessure". Herr 10-11-
1960, 4.
- MIHIZ (Dv � A). Oralmente, de viva voz. "Mihiz errozu, dites-lui cela de vive voix" Dv. "Iainkoak argitu
gaitu diola Iondone Pauloren mihiz" H. � Asko da mihiz othoitz egitea, ala spiritua eta bihotza ere nezesario
dirade? Lç Ins E 2r. Etzen mintzo bakharrik mihiz, haren urrikia bihotzaren zolatik heldu zen. Lg I 308. Bi
gisatara egin dieitezu [othoitza], mihiz eta bihotzez. AR 106. Ez hitzez edo mihiz, bainan obraz eta egiaz. Brtc
208. Ene bihotzeko sendimentien mihiz erakusteko. UskLiB 109. Behar da othoitz egin oraino ahoz eta mihiz.
Jnn SBi 82. Ordu litake eskuarari gei den amodioa eman baginezo, jarraik baginitzozko mihiz, lumaz, bihotzez.
JE Bur 178. Lumaz eta mihiz. Or Aitork 342. Pesimista direnetatik asko eta asko mihiz bakarrik azaltzen dira
pesimistak. Vill Jaink 137. Mihiz esplikatzia posible balitz. Balad 118. v. tbn. He Gudu 30. Mst I 19, 4. Mih 66.
Monho 90. Dh 249. JesBih 448. Jaur 137. Hb Esk 109. Gy 136.
- MIHI-ZABAL (BN-baig, Sal, S; mizabal R). Ref.: A (mihi-zabal, mizabal); Lrq (mihi). a) "Mihi lodia, zabala,
langue grasse, large, qui ne prononce pas distinctement" H. "De lengua trabada, por el vino o naturalmente" A.
"Mizabal (R), ceceoso" Ib. "Mihi-zabal, qui zézaie" Lrq. b) Doala bada helduan-heldu ene ixtorioñoa, diot mihizabal
ihardesten, eta hauxe badarit nolazpait: [...]. JE Ber 33.
- MIHI-ZAIN. "Raninas, venas de la lengua, mizainak" Lar.
- MIHI-ZATAR. "Miñ-zatarra, mal hablado, obsceno. Ezagutu dan miñ-zatarrena, Peralta batena" Etxba Eib.
� "Min zatarra euki arren gaitzik bareko personia da" Elexp Berg.
- MIHI ZATARREKO. "Malablado. Familixa guztia die min zatarrekuak" Elexp Berg.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
397