Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
esanetan zuurra ta kontuzkoa da'. Ib. 2322.
v. tbn. Miin: Zuzaeta 88 (tbn. 88 min, 95 miñ). Ur BulaAl 43. Miiñ: A BeinB 72 (43 miñ). Miñ: AB AmaE 145.
Kk Ab I 49.
� Irakurleak ez dira guziak mihi batekoak, batzuek behar dute hordu erdi bat besteak laurden batez irakurriko
dutenerako. Mb OtGai I pról.
� (Con seres inanimados). � Han jin arte irin ophilño xuria, / eskuarak ez, ez du galduko mihia. Ox 122.
� (Ref. a las personas, al modo de hablar). "Urhezko mihia, langue d'or, dorée" H. v. MIHI-GAIZTO, MIHI-
LUZE, MIHI-TXAR... � Oba da goarda ditean exilik, orko miiokaiti, zerren milla bider geiago dala dan baño
esango dabee. fJZ 98. Mihi guziak konfesa dezan ezen Iaun dela Iesus Krist. Lç Phil 2, 11 (He, TB, BiblE mihi;
Ol mingain). Agertu eta hik ixiltzen tuk mihiak. EZ Man I 45. Ederki erraiten du San Krisostomo, urrezko mihi
hark. Ax 437 (V 285). Hargati erran zian Errumeko mihi ederrak. Tt Onsa 172. Soinu gozoa eta eztia egiten
dute manyurak eta psalterioak, ordea hek biak baino abantaillatuagoa da mihi eztia eta gozoa (Eccli 40, 21).
'Lingua'. ES 383 (Dv, BiblE mihi, Ker miin; Ol mingain). Gothorki enferratu behar zaie mihi phozoatu hekiei.
Dh 74. Gorroto deutsala, dino Jaungoikuak, miin enbusterubari. fB Ic II 214. Geijenian miin gaiski-esalaak
beste mundura juan oi dira. Ib. 192. Iges egizu onelako miin galdubakgandik. Astar II 194. Miin murmuralarijak
dinue. Ib. 196. Guzietan diote goraki aithorra / mihi gutik dutela hain dohain ederra. Hb Esk 126. Zizeron,
Erroma zaharreko mihi ederrenak, zion [...]. Hb Egia 1. Miñ asko ibili da / berbaz zuen kontra. EusJok II 116.
Miñe dako arek luzie. Ort Oroig 89. Zer mia duen orrek! (AN-ulz). "¡Qué charlatán!". Inza Eusk 1927, 154. Ez
uste gero erranera mamidunak mihi jakintsuenetarik ikasiko ditugula bakarrik. FIr 161. Aitortzen du mihi
kaxkar onek Zure aunditasuna. Or Aitork 340. Orixe iñoen miin zitalak. Erkiag BatB 23. � Ala ere, baziran
emaztearen gonapekotan sartzen ziran ziraun-mihiak ere. NEtx LBB 124.
� "Il se dit de certaines objets qui ont forme de langue" H. � Eta ager zekizkien suaren anzoko mihi partituak.
Lç Act 2, 3 (He, TB, Dv, Ol, BiblE mi(h)i, Ker miiñak). Suaren kharrazko mihi / batzuekin gisara. EZ Noel 118.
Suzko mihi argiez / erre nahi tu gorphutzak. Gç 95. Suz egiñak ziruditen anitz mihi. Mb IArg I 356. Jaiotzen dira
alabaña bizien anzik ez dutela ta guziz moldakaitzak eta bere mihi-mingañez ta neke andiarekin moldatzen ta
azitzen ditu [arzak]. Ib. 145 (mihi-mingañ es aquí una pareja de sinónimos). Mihi-mingañen itxura zuten gar
zatietan [...] agertu zen aldi onetan Espiritu Santua. Ib. 366. Une artan agertu ziran, suezkoak zirudien mi
batzuek, ta jarri ziran apostoluen gañean. Ub 97. Su-antzeko mihiak banatu ziran. Or Aitork 399. v. tbn. Bp I 85.
ES 393. Jaur 198. CatS 31. Ip Dial 189. Lap 298 (V 135). CatJauf 63.
� Zintzurra han hertsitzen duten bi mihi zail, mehe, xuri, frantsesez "cordes vocales" deitzen ohi direnei esker.
JE Med 58.
� Ez adilla itzul haize guztietara, ezen hala ezagutzen duk bekhatorea bi mihitan. EZ Eliç 184. Eztiazadazula utz
[ahoan] bi aldetako mihirik. SP Imit III 45, 4.
�2. (SP, H), miin (Dv (V)). Lengua, idioma. "Bi mihitakoa, qui a deux langues. Hainitz mihitakoa, qui a
plusieurs langues" SP. "Le P. Uriarte l'emploie au fig., dans le sens de langue, idiome" Dv (no lo encontramos en
Uriarte). � Ebanjeliza liezenzat lurreko habitantei eta nazione eta leinu eta mihi eta populu guziari. Lç Apoc
14, 6 (He erdara, TB, Ker, BiblE hizkuntza, Dv mintzaia, Ol izkera). Guztiak hitz eta mihi / diferentetakoak. EZ
Noel 33. Gizon hauk nola zaizkigu / geure mihiz mintzatzen? Ib. 118. Min guztien ta iakiteen gorazallea (1638).
TAV 3.1.26. Arrain gaixoak bere mihian, / erraiten derio nigarrez. Arch Fab 157. Bi mihiren gramatika, uskara
eta franzesa. Arch Gram (tít). Urthe multzu egoten eskola handitan, / mihi arrotz zenbeitez ikhasi mintzatzen, /
eskaraz yakin gabe kasik irakurtzen. Hb Esk 4. O mihi ederrena, hasterik gabea, / nork erran ez duiala lurrean
parea! Ib. 4.
�3. (L, BN; SP, Dv, H), min, miin (V-gip). Ref.: A; Iz ArOñ (míiñ). "Badajo de una campana o de campanilla"
A. v. JOARE-MIHI, KANPAI-M. � Zinzarri mihi gabea holtzean higa. O Pr 436. Txintxarri min bagea sasian
usteldu. msOch 253 (ap. A EY III 225). Eskilan miaz bere atsa ermanez xoko guzietra. Garral EEs 1921, 107.
Ezkilaren mihia kausitu zuten. Barb Sup 140. --Pernando! Eskuan daramazun txotx ori, elbiak izutzeko al dezu?
--Ez, ez. Zintzarrien miak ixiltzeko det. Muj PAm 73. Dirudije tamalez / min bako arranak. Enb 69. Ezurrezko
yoale miian txori ta lore ta nai bezanbat edergailu egiten zitun. Or Mi 44. Usu, urrats-oro zintzarri-mîa / giltz
osoan jo dezake. Or Eus 221.
�4. Lengua (de tierra). v. LUR-MIHI. � Apur bat amor egiten diozula Grabeko puntari, zeren mihi bat baitu.
INav 128. Bere gauza guziak lur-mihi miko haren gainerat ezarri zituzten. Prop 1888, 37 (ap. DRA; la ref. es
incorrecta).
�5. Voz. "Mihi ozena, voix retentissante" SP. "Mihi ozena" Arch ms. (ap. DRA).
�6. (L, BNc ap. A; Dv, H, A Apend). "Languette d'une planche que reçoit la mortaise d'une autre planche" H.
"Chaflán, espiga de mortaja. Mihietan ezarri (BN-baig), mihietan sartu (L-ain), ensamblar tablones" A. "Mihi,
más bien que chaflán es esquina" A Apend. � Dornadurako taulak mihietan sarthu behar dira eta artekak
tapatu. Dv Lab 218. Oholek sahetsetan izan betzate bi mihi, zeinen bidez ohol bat iratxikiko baita bertzeari.
"Incastraturae". Dv Ex 26, 17 (Bibl mihi, Ker miin; Ur akats, Ol opo, BiblE mingain). Lau taula puska mihietan,
ontsa ondoratzen den athe batekin, aski bailitazke. JE Bur 190.
�7. (S ap. Lh; Dv, H, Foix ap. Lh). Hoja (de navaja). "Mihi beratza duen kanibeta" H. � Glaza zaitzu karamelu
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
395