Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
267. Irudimena bizirik behar genuke gure artean, ez hilik eta liburu-orri iharretan meztiturik. MEIG III 152.
meztitzaile (V ap. A; Lar, H), beztitzaile (A), beztizale (Foix ap. Lh), bestitzaile (V-gip ap. Etxba Eib). �
"Amortajador" Lar. "La que se dedicaba a vestir los difuntos para el enterramiento. Bestitzallia bera ariko da
arotzari deitzen, neurrix artzeko" Etxba Eib. � Gerotxoago, ila yazteko, meztitzaileak eldu ziran. A EY II 110.
meztitze, mestitze (H). � "Ensevelissement d'un mort" H.
mezu (AN-egüés, L, B, BN, S, R; SP, Ht VocGr 330, 385 y 393, Lar, Arch VocGr, VocBN, Gèze, H). Ref.: A;
Lrq; Iz R 293; Izeta BHizt. �1. Mensaje, recado, aviso, comisión. "Zure mezura laster egin nahia naiz" SP.
"Amonestación", "aviso", "denunciación, aviso", "orden, mandamiento" Lar. "Bidali zerautan mezua bihur
nindadila etxerat, il m'envoya message [...]. Mezu bat badut zuri dakhardana, j'ai une commission que je vous
apporte" H. Cf. MEIG VII 65: "Beste hitz ezagun bat badagoela gogoraturik "mandatu" esateko, mezu alegia". v.
mandatu. � Tr. Documentado en la tradición septentrional desde Dechepare. Al Sur se encuentra en Lizarraga
de Elcano, Mendigacha y autores modernos. En DFrec hay 31 ejs. � Egin oroz rezebitu gure merexituia / erioa
dauginian, baita haren mezuia. E 35. Aharrausi usua, gose edo lo-mezua. O Pr 11. Errege hark entzun zian
bezain fite profetaren ahotik bere herioaren berria eta mezia [...]. Tt Onsa 49. Zerutik izan zuen / mezu dibinoa,
/ ez zuela izanen / agorren laidoa. Gç 67. Lehenik zeuen bihotzetan errezibi detzatzuen, orai aiphatzera
daramatzadan bi mezu hauk. ES 187. Eman zuela mezua edo manamendua hitz arrotza khendurik haren lekhuan
herrikoa ezarriko zela. Ib. 165. Mariagana bidaldu izan zen mezu edo enbaxada handiaz [...] eskerrak [...]
Jainkoari bihur diotzotzu. He Gudu 143. Jinkoaren mezütik haratko bazirade, zeren honat jin zirade? Egiat 179
(cf. infra MEZUZ). Mezü bat hartü dit zuretako / Halihatanek emana. Xarlem 1031. Jaunak igorriren dü zelütik
mezia. Etch 656. Kurrierez heldu zuen orotara mezua. Gy 153. Eta lotan izanik Herodesengana ez bihurtzeko
mezua, bertze bide batetarik itzuli ziren. Dv Mt 2, 12 (HeH mezu izanik, Leon mezua ukan; He, Samper abisu,
Hual abiso, SalabBN abis, TB abisatu, Ip mezütü, IBk albiste, IBe ohar). Komentuko anaia bat ethorri zitzaion
mezu batez. Laph 232. Aingürü handienetarik bati eman zeion mezia, joan ledin berriaren eramaitera. Ip Hil 69.
� (s. XX). Eltan bada faitra Frantziara [...] mezu oil beztad. 'Envíeme aviso'. Mdg 129. Uste dud orren
maitetarzunian, ez daitadala ukaten mezu gidatia. 'Que no me negará el enviarme aviso'. Ib. 152. Ogetabat urte
mugara eldu zanean, agintarien mezu ta deia jasoteko unea orduko [...]. Erkiag BatB 26. Pekatu-bide ematen
dutenengatik bai al dakizu nolako mezu ikaragarriak esan dituan Jaungoikoak? MAtx Gazt 85s. [Frai Luisen
ertia] ondo korapillotsu dala esan bear [...]; mezuaz ere bere bere dugu. Gazt MusIx 68. Etzion nehork mezurik
helarazia egun hartan. Ardoy SFran 199. Zein mezu astun dakarte / hodeiek. Azurm HitzB 40. Han bi amoros
zoin amultsuki zauden elgarri begira; / heien arteko mezu guziak zatozkidan beharrira. Xa Odol 320. Jainkoari
mezu hau diot helarazi. Ib. 246. Ezaguna da harako "poetikotasunaz" Jakobsonek dioen hura: mezuan bertan,
mandatuaren hitzez-hitzezkoan datzala honen izaera. MEIG IV 87. Bere barruko eremu zakarren irudimen-mezu
izkutua. MEIG IX 117 (en colab. con NEtx).
v. tbn. Bp I 122. Lg I 207. AR 247. LE-Ir (130, s.v. erastun). CatJauf 57. Barb Sup 166. Zerb IxtS 64. Txill Let
63. NEtx LBB 32.
� (Dv, H). "Message secret" Dv. "Atoz, esanen dizut mezu bat, venez, je vous dirait un secret" H. Cf. mezuka.
� Han arizan zitzun luzaz ez dezakezit zer yestu egiten, zer mezu elgarri beharrira adi-arazten. Elsb Fram 174.
�2. (Gèze; H y A, que citan a O). Mensajero, recadista. "Messager", "commissionnaire" Gèze. v. mezulari. �
Ikhusirik ezen [...] kreatura guziak ahal ziratekeela Iainkoaren gloriáz testimonio eta mezu gizon guziak
baithara. Lç Adv **1r. Otsoak eztu bera iduri mezurik. 'El lobo no tiene recadista a su semejanza'. Saug 11bis.
Mezu egin nezan herabea, berant ioan zedin, eta baratx, eta itzul deus gabea. "J'employai pour messager le
paresseux". O Pr 316. Mezu bat heldu da kanpotik eta dio Iob saindiari gisa huntan: [...] Ni ihesi eskapaturik
heldu niz zuri berriaren kondatzera. Tt Onsa 51 (v. tbn. 52ss). [Gure Iaunak abertitzen gitu] ene mezia baita
herioa, zien aldian da, heldu da, meziaren ondoan heldu nitz. Ib. 59. Mezü igorri berhala / Donaphaleü hirila /
Musde Lojieren xerkhara. 'Un messager'. ChantP 318. Gabriel mezü saintiak / Maria salütatü dü. UNLilia 10.
- MEZU(A) EGIN. Transmitir, comunicar un mensaje o recado. � Bestia [...] joaiten duzu [...] erregeren
meziaren egitera [...] eta ihardesten dirakozie erregeren ordria edo mania egin dutela. AR 247. Egin mezia /
Xarlemañaren kortian. 'Porte message à'. Xarlem 480. Adrian aita Saintiari / zure mezia eginik. Ib. 145. Honat
lasterka beitira jiten / berri horren ekhartera, / meziaren egitera. Arch Fab 113. [Muthilak] bere mezua egin
duenean, Aita Iñaziok erraiten dio: Ontsa da, bazohazke. Laph 242 (v. tbn. 249). Bazuela mezu edo mandatu bat
egiteko. Jnn SBi 52. Sankristiarat erakarri zuen, mezu handi bat egin behar ziola. Hola eta hola erran zion: [...].
Lf Murtuts 24. Eta opa zukeana mezu eginik, andrak eta semetxoak alde egiteko agindu zuen. Zait Plat 107.
- MEZU(A) IGORRI (B ap. A; mezu egorri L ap. A). "Avisar, enviar aviso" A. � Eta Miletetik mezu igorririk
Efesera, dei zitzan Elizako Anzianoak. Lç Act 20, 17 (He mezua igorri; Dv igorri, TB egorri, BiblE mandatua
bidali). Eta partzunerrer daie egortzen mezu: [...]. Gy 61. Probintzier mezu egorri zioten [...] froguak nola
eginen ziren. Ib. 212 (v. tbn. 233). Amak berehala mezua igorri zion Erregeari [...] bi xakur izan zituela
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
385