Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
eztitut egiten? Dh 120. Baraubak edo limosnak edo [...] bederatzi eguneko meza entzutia. fB Ic III 317. v. tbn.
Lg II 197. AA II 48.
- MEZA ERAKUTSI. "Meza erakutsia, messe publique, chantée, montrée" H.
- MEZA-ERASALE, MESA ERASAN, MEZA ERASO, MEZA-ERASOLE, MEZA-ERASOTZAILE. v.
erasale, 2 erasan (2), v. 2 eraso (2), 2 erasotzaile.
- MEZA-ERRAILE, MEZARRALE (Lcc). (El) que dice misa, da misa. "Sacerdote" Lcc. v. MEZA-ESALE. �
Beha ezazu meza errailleak egiten duena. Mat 196. Aphez meza errailiareki. UskLiB 30. v. tbn. Ber Trat 95r. �
Aphez meza luzaro erralleez gaizkia erran tut. EZ Eliç 146.
- MEZA-ERRAITE. Celebración de la misa. v. MEZA-EMATE. � Hainitz Elizetan, / argia pizten dute, Meza
erratetan / urtheak diraueino eta erakusten, / hilak ez dituela sekulakotz uzten. Hb Esk 199.
- MEZA ERRAN (L-côte ap. Lh; H). Decir misa, dar misa. v. MEZA EMAN. � Tr. Documentado en autores
orientales desde principios del s. XVII. � Meza ezta publikoki erranen. EZ Man I 67. Meza erraiteko kaliza,
aldaretik harturik [...]. Ax 262 (V 175). Apez egin zare eta konsekratua zara meza erraiteko. SP Imit IV 5, 2
(Mst meza erraiteko, Ip mezaren erraiteko; Leon mezaren emaiteko, Pi mesea emoteko). Igaran zadin eliza
baten aldian, zointan Meza erraiten ari baitzen. AR 247. Saintien uhuretan mezak erraiten direnian. UskLiB 29.
Pariseko Aphezküpiak meza erran zian. Ip Hil 24. Meza hori erran deneko bertze bat hasten da eta hura ere
entzuten du. Arb Igand 106. Hoinbertze urte hautan beha nindagon, meza hau erran beharrez zeruan sartzeko!
Barb Leg 126. v. tbn. Harb 290. Ber Trat 97r. Tt Arima 51. Bp II 17. JesBih 403. UskLiB 33. Etch 390. Hb Esk
142. CatS 72. Arb Igand 89. Elsb Fram 109. Xikito 4. Mdg 125. Balad 210. Zerb Azk 77.
- MEZA ERRANARAZI. "Faire dire (sortir) une messe" H. v. MEZA ATERA, M. ESANARAZI. � Urthe
guziaz erranaraziko dira hirur meza ordenako biziak gatik. Harb 439. Erran eraziko da Birjina Saintaren meza
botozko bat. Mercy 33 (v. tbn. 34).
- MEZA-ESALE (Lar, Añ). (El) que dice misa, da misa. "Preste" Lar y Añ. v. MEZA-ERRAILE. � Sazerdotia
dalako meza esalia. fB Ic III 292 (v. tbn. 297).
- MEZA ESAN (Lcc (s.v. misa), Lar). Decir misa, dar misa. "Celebrante, apaiza, meza esaten duenean" Lar. v.
MEZA EMAN, M. ERRAN. � Tr. Documentado en autores occidentales desde Lazarraga. � Oi debozio / gutxi
zeukan tenpluan / sazerdoteak / meza esate orduan. Lazarraga 1199v. Erreberenzia eta garbitasuna zeinegaz eta
Meza esan bear dan. Cap 141. Jaiki ta meza esan zuen. Cb Just 73. Mesa esateko limosna [eman]. AA I 507.
[Garizuman] janzi beltzakin esaten ziran Mezak. AA III 454. Meza esaten daguan sazerdotia. fB Ic III 287 (296
mezia esan). Nok parkatuko ditu pekatubak? Nok esango ditu mezak? Ib. 305. Berak irakutsi eutsen apostolubai
zelan meza esango eben. Astar II 209 (199 mezia esan). [Bulda bat] non Paulo irugarrenak ematen dion Don
Rodrigori meza esateko lizenzia. Izt C 485. Ez al dakik oraindikan meza esateko dagoala Don Jose? Apaol 41.
Mesea esandakoan. Azc PB 156. [Galdetu zaiozu Birjiñari] ia mezak esatea nai duen. Goñi 33. Kristo zeruan
dago / Mezea esaten / Aingeru San Gabriel / Mezea erasoten. Balad 192. v. tbn. Mg CC 206. Añ EL 1 85. JJMg
BasEsc 66. Bv AsL 57. Ag Kr 222. Mez esan: Ub 187. Akes Ipiñ 14.
- MEZA ESANARAZI. Encargar una misa, hacer celebrar una misa. v. MEZA ATERA, MEZA
ERRANARAZI. � [Meza nagusietara datorrenak] frutu gutxiago ote du meza esan erazten duanak baño? AA I
507. Meza bat esan araziko degu. NEtx Antz 150.
- MEZA-ESKAINTZE. Ofertorio. � Meza-eskeintzekoan etzan azpillean txuri bat ere yausten a oartu barik.
"Cuando al ofertorio". Or Tormes 39.
- MEZA-EZKILA, MEZAKO EZKILA (izkil Dv). Campana que anuncia la misa. "Cloche de la messe" Dv. v.
MEZA-DANGA, M.-DEI, M.-KANPAI, M.-TXILIN, M.-ZEINU. � Meza izkila aditzean bihotzez aphezari
iunta zaite. Brtc 14. Mezako ezkilla aditu. Arr GB 14. Solasian ziarduten meza-ezkilla jo zai. Etxde JJ 33. v. tbn.
Mezako ezkil: EgunO in Arb Igand 179.
- MEZA IKUSI (V arc., G-bet ap. A; Izt 83v; ekusi H (V, G), que cita el ej. de AA). "Mezea ikusi, asistir a misa"
A (s.v. ikusi). "Entendre la messe" H. v. MEZA ENTZUN. � Iges egingo due Meza nagusietatik eta goiz-Meza
nolerebait ekusita ezkutatuko dira zuloren batean. AA II 49.
- MEZA IXIL (SP, H, VocB). Misa que se celebra sin canto. "[Misa] rezada" VocB. v. MEZA ARIN, M. APAL,
M. LABUR, M. LASTER. � Igandearen santifikatzeko ez othe da aski meza ixil bat entzutea? Arb Igand 162
(v. tbn. HU Zez 31 meza ixil). Goizeko sei, zazpi ta bederatzietan egongo dira Meza isillak. Ezale 1898, 270a.
Uitzin ez dun Meza Nagusirik ez lapur-mezarik, ez Meza ixilik eren ondoren errespontsu gaberik. Or QA 111. �
Ikustean arrotzak elizan daudela, / [...] meza ixilarekin geldi ditezela / edo gure hizkuntza ikas dezatela. Xa
Odol 242.
- MEZA-KANPAI. Campana que anuncia la misa. v. MEZA-EZKILA. � Meza-ezkilla (meza-kanpaia) goianbeian
joka asi zen. Etxde JJ 150.
- MEZA-KANTARI. "Missacantano" Lar y Añ. "Chantre, celui qui chante au lutrin" Lh.
- MEZA KANTATU. a) Cantar misa. "Chanter au lutrin pendant la messe" Lh. � Sazerdotiak lagun jantzijak
daukazanian mezia kantetako [...]. fB Ic III 286. Kardinal jauna, meza nagusia kantatzera zijuakiela. Bv AsL
192. [Erabaki zan] kanta zedilla meza bat Maria dontzella txit garbiaren [...] onran. Ib. 200. Igande guziez
behar zuten meza kantatu, pestetan ere ba. Zerb Azk 44. v. tbn. Basarri 23. b) (H). Misa cantada. � Meza
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
379