Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
285.
- MEZA DEUN, MEZA DONE. Santa Misa. v. MEZA SANTU. � Jaioro Meza Deuna entzuteko. KIkV 65.
Meza Deuna laguntzen / ikasi neban umetan. Gand Elorri 108. v. tbn. KIkG 53. Meza Done: KIkG 52. ArgiDL
54. Etxde JJ 221. MAtx Gazt 98.
- MEZA-DIRU (V, G-nav). Ref.: A; Iz Als (fan); Elexp Berg. "Estipendio de misa" A. "Faten gindan
Santamartiritáa eta an meza-diruba osasuna ta bakiandako eman" Iz Als (s.v. fan). "El dinero que se recoge
para decir misas en favor de un fallecido. Elizpian batuittue meza-diruak" Elexp Berg. v. MEZA-SARI. �
Adiskide egiazkuak ezpadira [...] bijuaz nai badabee tabernara meza dirubagaz. JJMg BasEsc 275.
- MEZADUN. a) "Mezadun, ordenado de misa" DRA. b) "Mezadun izan, asistir a funerales y encargar misa pro
difunto (V-ple)" A EY III 294.
- MEZA-EGUN. Día de misa. � Esan deutsazu ez jakinez [...] lagunari meza egunian ez dala meza eguna. fB Ic
II 172. Aritzaki ona dago / meza-egunean, / botilla tapatzeko / manteliña pean. JanEd II 22.
- MEZA HELDU. "Servir la messe" Lh.
- MEZA-EMAILE (L, BN, S; emalle Añ), MEZEMOLLE (Añ). Ref.: Lh; Lrq. (El) que da misa, oficia la misa.
"Preste", "celebrante" Añ. � Tr. Documentado al Sur desde mediados del s. XVIII; al Norte se encuentra sólo en
Arradoy. Hay mez e. en Mendiburu, Ubillos, Añibarro (EL
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 378
mende.
1 106 mez emolle, junto a meza-emolle (EL 2 184)),
Aguirre de Asteasu (I 522 mez-emalle) y Arradoy. � Zaldun prinzipe batek zuen etxean beste anitzen gisan, bere
mez-emallea. Mb IArg I 128. Sazerdoteak edo mez-emalleak dira obispoari laguntzeko. Ub 217. Apaiz mezaemalle
ori Santa Kruz dek. Or SCruz 128. Meza-emale azkarra eta / konfesorea jatorra. Tx B II 187. Pierre
Favre da mez-emaile. Ardoy SFran 115 (143 meza emaile). v. tbn. Gco I 428. Izt C 67. TAg Uzt 26. NEtx Nola
37. M.-emale: A Ardi 127. Meza-emole: Mg CO 230. M.-ematalle: Uzt Sas 315. M.-emotzalle: Itz Azald 91.
- MEZA EMAN (V-arr-gip, G-azp, L, BN, S; H; emon V-gip), MEZ EMAN. Ref.: Lh; Lrq; Gand Eusk 1956,
215; Iz ArOñ (kukurruku, txutxurrutxuka); Etxb Eib y Elexp Berg (mezia emon); Gte Erd 247. Dar misa, oficiar
misa. v. MEZA ESAN. � Tr. Documentado al Sur desde mediados del s. XVIII. Es menos frec. al Norte, donde
se encuentra en Haramburu y en otros autores desde la primera mitad del s. XIX. Hay mez e. en Ubillos,
Añibarro (EL 2 98) y Barandiaran. � Apez Anaiak hil egunean meza bat emanen dio, eta hil meza. Harb 438.
Mez-emalleak, mez-ematean esaten dituan orazioak. Ub 165. Egun batean, meza ematen zegoala [...]. Mg CC
204 (CO 185 meza emon). Mezaren emaiteko oren bat ez zuen sobera. Laph 191. Baimena eskaturik zeukan [...]
meza kanpoan emateko. Zab Gabon 105. Etzuen nihoiz huts egiten mezaren ematea. Jnn SBi 53. Kaperaño
batean meza eman. HU Aurp 97. Mez'emateko liburu-azpiko aulkie palta. JMB OC II 405 (ap. ELok 216: "ezer
egiteko premiazkoena falta"). Zazpiretan ematen zun meza Martin apaizak. TAg Uzt 110. Meza eman berrian,
nagusiek izan zuten gure olerkaria Napolesera bialtzeko asmoa. Vill in Gand Elorri 18. Ez duela, hortakotz,
mezarik emaiten gatuentzat. JEtchep 35. Meza bat eman zen umezurtz gizagaisoaren alde. Arti Ipuin 29. Beittu
eban nun mezia emongo eban. Etxba Ibilt 463. Aldare gainean eman zen meza gau-erdian. MEIG I 76. v. tbn.
Mb IArg I 128. Cb Just 44. AA I 550. JesBih 403. Izt C 52. Hb Esk 138. Aran SIgn 105. Zab Gabon 101. Xe
371. Bv AsL 179. Elsb Fram 111. CatJauf 116. JE Bur 193. Ag G 334. A Ardi 76. Barb Leg 124. Tx B 172.
ABar Goi 16. Lab EEguna 78. Or Mi 77. Iratz 144. Munita 7. Zerb Azk 85. MAtx Gazt 97. Basarri 21. Salav 79.
Ardoy SFran 239. Meza emon: Añ EL 2 95. Kk Ab II 68.
- MEZA EMANARAZI. Hacer celebrar misa, encargar misa. � [Purgatoriotik] atheratzeko hunenbat meza eta
trentena eman arazi diatzadala. Ax 235 (V 157). Hilentzat biziek meza batzuen emanarazteko. HU Zez 151.
Kofesioan penitentziatzat erran dautazu, lau meza urthean emanazteko hil dutanarentzat. Larz Senper 34. v. tbn.
Elsb Fram 111.
- MEZA-EMATE. Celebración de la misa. v. MEZA-ERRAITE. � Meza emaite guzian bozkariozko
nigarretarik ez zen baratu. Laph 169.
- MEZA-ENTZULE. Persona que asiste a misa. v. mezatar, mezazale. � Frutu au ezta gitxituten meza enzulak
geitu arren. Astar II 214. Alki horietan dira jartzen meza-entzuleak. JE Ber 60. v. tbn. Itz Azald 91. A Ardi 48.
MAtx Gazt 97.
- MEZA ENTZUN (V-gip ap. Etxba Eib; Lar (s.v. oir), Izt 83v, H), MEZ ENTZUN (mezenzun Izt 83v). Oir
misa, asistir a misa. � Tr. De uso general en todas las épocas y dialectos. Hay mez entzun en Añibarro y CatLlo
(88). Cf. tbn. Etch 388: "Sarrantzen mez'entzunen". � Debotoro enzutera / Birjinearen mezea. Lazarraga (B)
1204v. Meza osoa enzutea. Bet 11. Meza enzun gabe besta egunean utzten dute. Ax 57 (V 37). Jainkoak nola
punitzen / meza gaizki entzuna? Gç 166. Meza enzün debotki. Bp I 55. Meza behar bezala entzuteko
preparazionea. Brtc 16. Egunóro enzuten zué meza. LE Prog 98. Meza bat edo beste enzun debozino baga. Mg
CO 82. Zoaz mez entzutera. Añ EL 2 16. Meza ezin enzun dabenak egin beike orazinoe bere [etxean]. Astar II
203. Elizan egon naiz mezaren entzuten. Arb Igand 125. Ara sartu zirean / meza bat entzuten. Azc PB 142. San
Antoniyon / biyok entzuteko meza. Tx B II 137. Zer lenguaietan meza entzun / Jeinkoak ez dauku erran. Xa in
Mattin 118. v. tbn. EZ Man II 56. Zuzaeta 99. � --Zoin meza enzütekoago dügü? --Nork bere Parropiakoa. Bp II
10.
- MEZA-ENTZUTE. Acción de oir misa, de asistir a misa. � Egiten dituzte sermoi-aditze, mez-enzute,
kongregaziora joate [...]. Mb IArg I 288 (v. tbn. 155). Kofesioak, komunioneak, meza-entzuteak, zein hozki [...]