Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
Metafisiku zaude. --Ez bait-dut ba jaten. "Metafísico estáis". Berron Kijote 30. En DFrec hay 3 ejs. de
metafisiko.
metafora. � Metáfora. � Guztiarekin, metaforaz, sainduki eraman zuen denboraren lehen partea deit daiteke
gaztetasuna, ondokoa, adin ona [...]. EZ Man II 181. Tropo edo aldaera [...], metafora deritzana bezala. Cb
EBO 39. Nun arzaiaren egokikilde edo metaphoraren azpian estaltzen diran [...]. GavS 22. Gizon batzuk piztiak
bezalakoak direla esatea, metafora bat baizik ezta. Vill Jaink 72. Metafora hori metafora baldin bada. MEIG I
213. En DFrec hay 2 ejs.
metaforiko. � Metafórico. � Galdegai horien galderak, beraz, aski metaforikoak ditugu. MEIG VI 148.
metaga. v. META-HAGA.
metagnomia. � Conocimiento supranormal. � Metagnomi edo araungaindiko ezagutza. Mde Pr 324. Garbiikustea
edo ikus-metagnomia. Ib. 323. "Gogo-neurketa" edo uki-metagnomia. Ib. 325. � (Con -zko, adnom.). �
Telepati eta metagnomizko gertariak. Mde Pr 350.
metagnomilari. � Persona capaz de conocimiento supranormal. � Oroimen hortan ditu metagnomilariak
ikasten dituen berriak hartzen. Mde Pr 346. Uki-metagnomilariak jakiten dituen berriak giza-berjakintza-petiko
batetik jasotzen baditu [...]. Ib. 327.
metailkin. "Metalario, menaskiña, metailkiña" Lar.
metailu (-illu Lar). �1. "Metal" Lar. � Suak berun ta metallu urtu guziak baño geiago erretzen du. Cb Eg II
121. �2. (Izt 71v). Medalla. Cf. Lar: "Medalla es voz Bascongada, medalla, medallea, cuya raíz es metallua". �
Bere [...] kabelleruai emoniko metallu edo medalla honratsu bat. Astar I 4. Eranzatu zeban metallu batean
Jeneral Lezo belauniko. 'Medalla'. Izt C 464. Metallu au agertaratu zeban Maisu Florezek. Ib. 464.
- METAILUKO. "Metálico, menastekoa, metaillukoa" Lar.
metahizkuntza. � Metalenguaje. � Literatur hizkuntzak meta-hizkuntza bat osatzen du. In MEIG VIII 29.
Metahizkuntza hizkera berezia da. MEIG VIII 29.
metaka (B, BN-arb-baig; Lar, H). Ref.: A; Gte Erd 223. �1. A montones. "Au fig. Metaka atzematen ginituen
xoriak saretan, [...]. Dirua derabila metaka, [...]" H. "En grandes grupos" A. "Jendea metaka jin da (BN-arb)"
Gte Erd 223. � Tr. Documentado en autores septentrionales desde mediados del s. XIX. Al Sur lo emplea
Azkue. � Mende luzen ondoan hemen hezur zuri / agertuko metaka yende izigarri. Hb Esk 62. Gizon eta emazte,
zahar eta haur, denak metaka [...] eliza ttipian. Prop 1876-77, 142. Metaka behar nuke izan dirua. Prop 1876-
77, 152. Jendea bezperan bezala metaka bildu zen. Prop 1880b, 19. Aberats zikhoitz batek / metaka diruak /
bethi oso zaduzkan / kutxan giltzatuak. Zby RIEV 1908, 764. Ilhuntzetan [...] ikusten ohi nintuen [peludoak]
metaka jalgitzen tegietarik. JE Bur 13. Erromarren aldiko ta lenagoko tresna ta atu, iskilo ta lanabas, metaka
azaldu ebazan. A EEs 1916, 111. Beren lagunetarik metaka bazituzten galduak. StPierre 22. Rusianoek metaka
beren izena paper baten zolan ezarri zuten. Paper hura [...] joan zen Rusiako gobernamenduraino. Ib. 34.
Metaka sartzen da atzerritarra [Donostian]. JE Ber 85. Metaka emaiten ditu heien liburuetan kausitu
[etsenpluak]. Lf ELit 122. Koplariak metaka ziren lehenago / bihi bat ere ez da sortzen gehiago. Xa Odol 119.
Gainti orotarik gira / saldo handian heltüren, / kharriketarik metaka / tulupustaz bortxatüren. Casve SGrazi 152.
Baditugu gainera [hitz berriak] geureganatuak eta etxerakotuak ditugunak metaka. MEIG VI 61. �2. En
montones. "Par tas. Hiratzeak mendian metaka ezartzen dira" H. � Artoa ere itaiez ebakitzen da Uitzin eta
metaka eraikitzen alorrean. Or Eus 45n. � Batzuek gisua landetan ezartzen dute meta ttipika eta lurrez
estaltzen. Dv Lab 184.
metakatu. "Mettre par tas. Ogiak metakatzea, mettre le froment par tas" H.
metakidin. "Qui doit être, qui est à être mis en meule, en tas" H.
metakizun. "Qui doit être, qui est à être mis en meule, en tas" H.
metal (V-gip ap. Elexp Berg; Lcc, Deen I 294 , Urt I 352), metale (L ap. Lh). �1. Metal. "Cobre"
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
370