Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
merkol. � "Avariento (B)" Inza EsZarr 177. � Bazter guziek iretsi nai tuen merkola da ori (AN-erro). 'Deusek
ere asetzen ez duena'. Inza NaEsZarr 2215.
merkuriar (Lar � Aizk). �1. "Mercurial, perteneciente a Mercurio" Lar. �2. (Aizk � Lcq), merkurial. "Planta
anua cuyo tallo es de un pie de alto, esquinuda, nudosa, lisa y vestida de ramas" Aizk. "(Mercurialis perenis),
mercurial oficinal", "(Mercurialis anua), mercurial medicinal, mercurial anual" Lcq 145. � Egizü lehenik salda
bat / malbaz gimaubaz / merkurialaz parietara. StJul 234 (ap. DRA, s.v. muhuilu).
merkurio-izar. "Mercurio, planeta" Lar.
merkuriol. "(V-m), mercurial?, planta de bayas negras, parecida a las del pimiento" A. v. merkuriar (2).
merkux. "De aspecto raquítico y genio malo (V-arr)" DRA.
1 merla (L-sar-ain, B, BN-ciz; SP, Dv, H (L, BN, S)), marla (BN-baig, S; H (L)). Ref.: A (merla, marla); JMB
At. � "Terre noire et grasse pour fertiliser les champs" SP. "Marga, tierra calcárea mezclada de arcilla" A.
"Merla (L-sar), marga azulada. Lapitz, es marga en general" JMB At. � Hauts, ongarri, kisu eta marla. Hb Egia
132. Gisukiak dira gisu-harria [...] merla, laphitza, igeltsua. Dv Lab 18 (v. tbn. 203). Lapitzak, marlak,
igeltsuak, kledak badute guti aski gisu. Gatxitegi Laborantza 27.
- MERLA-HARRI (B ap. Izeta BHizt2). "Marga. Mendi zoko ortan badugu merla-arrie" Izeta BHizt2. � Badira
merla harriak gisu hainitz dagokatenak. Dv Dial 51 (It, Ur tuparri, Ip lapitz).
- MERLA-HOBI (H), MARLA-HOBI (H). "Marnière" H.
2 merla, merda (BN ap. Lh). � "1.º (BN), mûr (fruit); 2.º confit. Mahats-merda, raisins secs" Lh.
merlan. "Merlán, sarreta, [...] (Merlangius merlangus); letxera (G-bet), merlana" FauMar 52. "Merlan" Lf GAlm
1957, 33.
merlatsu (H), marlatsu (H). � "Marneux" H.
merlatu (L? ap. A; Urt, Dv, H), merdatu (Lh), marlatu. � Secar. "Carica, kariafikoa, fiko merlatua" Urt IV 248.
"Aran merlatua, pruneau" Dv. "Mahats merlatua, raisin sec, séché" H. "1.º mûrir (fruit); 2.º confire" Lh. v. 2
melatu. � Ez dute janen ez mahats freskorik ez merlaturik. Dv Num 6, 3 (Ker, BiblE ma(h)aspasa). Biper
beltxa, mahats, adan merlatuak. ECocin 20. Abrikot idortu edo merlatua. Prop 1896, 172 (ap. DRA). Ahan
txarrak hola hola marla ahal ditake, bena mami güti eta exür handi lükete. Alth Bot 20. Orotarik jan eta, / nahi
berriz jastatu / adan, piko merlatu. Ox 108. v. tbn. GH 1932, 310.
merlaztatu (AN, L, BN ap. A; SP (sin trad.), Dv, H), marlaztatu (S (Foix) ap. Lh; H). � "Marner" Dv.
"Margar, echar marga a los terrenos" A.
merlenka (V-m, G-bet ap. A), merlinka (AN-gip ap. A). � "Un pez marino, la pescadilla?" A.
merluza. v. marluz.
merma (V-gip ap. Elexp Berg; Lar (+ -mea), Añ), lerma (Gc, AN-5vill, L-ain ap. A), berma (Hb ap. Lh). �
Merma. "Déchet, perte, diminution" Lh. "Patatiak merma asko dauka aurten (aprobetxagarria ez dena, ustela
edo matxarra delako)" Elexp Berg. � Orduko prezioa eskatu dezakezu, baña beeratu bear dezu zerbait
mermakgatik. AA II 189. Baña atera bear dituzu prezio onetatik mermak eta gordetzeko nekeak. Ib.190. �
"Emonak mermi [= merma det.] dau, decimos cuando alguien ha sido corto en dar" Etxabu Ond 105.
mermatu (V-gip ap. Elexp Berg; Lar, Añ), lermatu (G, L, B ap. A), bermatu (Sal, R ap. A; Lar). � (Aux. trans.
e intrans.). Mermar, disminuir. "Perretxikuak asko mermatzen dabe sartaiñian" Elexp Berg. � Itxura galdu zuan
/ gero egonian, / mermatu ta txikitu / bigundu zanian. Arrantz 107. Zekorra bidez anbat lermatu ez dedin. "No
mermase tanto". Or Eus 357. Erramunek jartzen duen hitz zerrenda unibertsal guzia B letraz idazteak, nik uste,
euskaldunon unibertsaltasuna ez duela batere lermatzen. PPer Egunk 19-9-1991.
mermelada. v. marmelada.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
357