Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
aitatxok hezur xuxentzen bazakien]. Merkeenerat ari, orduan orai bezala, sekulako jendea heldu zitzaion beraz.
Ib. 171.
- MERKEENIK. (El, lo) más barato; de la manera más barata, al mejor precio. � Azken-buruan xurrago da:
egur idorra erabiliz atherako zare merkeenik. Dv Lab 377. Jakiten dute neskato gazteek nola ditazken
merkeenik, bakotxa bere heinaren arabera, apaint. JE Bur 70. Soinekorik beharrenak han ediren baititzazke
merkeenik. Ib. 210. Arropa merkeena dela kharionik / eta karioen hura azkenian merkenik. Ox 205. [Ogi-joiteko
mekanikak ezagutuarren] etxekoz-etxeko egiten den lana da merkeenik. JE Ber 18. � Drainak ere badira, ahalik
merkeenik eginak. Dv Lab 117.
- MERKEXEAGO. Un poco más barato. � Ebili niz Oloruen, / olho erosten manduen; / Hüllantxiago
merkexiago. Etch 416. Merkexeagoa bear det. Billatuko aldegu, aukera badagota. Ag G 87. Badinat Jinkoari
othoitz bat egina / [...] Guhauri merkexago igorriz xardina. Ox 164.
- MERKE-ZURRIAN (G, L). Ref.: A Apend; A EY III 293; Iz To; Elexp Berg. A buen precio. "Erostea merke
zurrian, acheter une chose bon marché, en trompant le venduer" H s.v. zurra. "En baratillo" A Apend. "Aberats
zurrian, a fuer de rico; merke-zurrian, a fuer de barato (G, L)" A EY III 293. "Por causa de ser baratos" A Morf
399. "Merkezurriñ ibilli, artu, andar a comprar lo más barato posible" Iz To. "Mirando a la peseta, racaneando.
Txaketa au merkezurrian erosittakua don da alakua urten jon" Elexp Berg. Berrondo emplea la forma facticia
zuurrean. � Danak merke zurriyan / nai zuten erosi. Noe 42. Or sartu dira [tranbian], Tolosarako bi, merke
zurriyan. Iraola 19. Gaztelu ura merke-zurrian erosi zun kapitanak. "Por muy poco dinero". Etxde Itxas 254.
Bata saldu ta bestea baitu, merke-zuurrean emanaz danak, diru-mordoxka polita egin zuan. "Malbaratándolas
todas". Berron Kijote 88.
� Etim. De lat. merx, mercem; para las dificultades semánticas de esta etimología, v. FLV 1974, 206.
2 merke. "(BN-baig), especie de buñuelo" A.
3 merke. � Agur Erregina / guztiz berregina. / Gabrielen hitzaz / behar nola trazaz, / iguzu bakea / Ebaren
merkea. (Interpr?). Hm 160.
merkealdi (V-gip). Ref.: Etxba Eib; Elexp Berg. � "Baja de precios. Merkealdixa darabill arraiñak, asko
ataratzen dabelako aspaldi" Etxba Eib. "Aspaldixan piñuak merkealdixa dauka" Elexp Berg.
merkearozko. v. merkezaro.
merke-sur. "(B), husmeador de lo barato" A. Cf. MERKE-ZURRIAN.
merketasun (H, BeraLzM). � "Qualité de ce qui est bon marché, d'un bas prix" H. "Baratura" BeraLzM. �
Saloskiak [...] arintasun ta merketasunez ekartzeko biderik egokienak. "Con presteza y baratura". Zink Crit 4.
merketrefe. � Mequetrefe. � --Eltzen badizut galtzen ipurditik sartuko zaitut emen, Merke Trefe! --Zer, Merke
Trefe neri? Iraola 87 (v. tbn. 89).
merketu. v. 2 merkatu.
merketxo (Lar), merketxu. � (Dim. de 1 merke). "Baratillo" Lar. � Erosten ziela merketxo garagarra ta garia.
AA II 193. Onelakoak jarri lezakek / merketxo aize-errota / iri eskerrak, orain zekiat / zergatik aizen Porrota.
Urruz Urz 35. Arrotzak merketxuago lan-egiten ebela-ta. Eguzk GizAuz 160. Etxe merketxuagoak eukiteko. Ib.
165. � Biali oi zituan Santuak bere semiak eskera askotan bakoitzaren jaioterrira obeto lotsa kentziagatik. Ala
asko aldiz eramankizunak merketxo ta ugari izan arren [...] pozik eramaten zituzten. Bv AsL 63.
merkezale. "Regateador. Aiñ merkezalia zan eze, mezak be Markiñako frallieri" Etxba Eib.
merkezaro (V-ger, G-bet). Ref.: A (merke); A Apend. � "Merkezaroan oillaskotxu bi erosiko doguz (V-ger),
compraremos dos pollitos cuando estén baratos" A. "Merkezaroan (G-bet), en baratillo" A Apend.
- MERKEZAROZKO. "Merkearozko (G-goi), de género barato" JMB At.
merkezurri (G-to). � Ganga. "Merkezurriñ ibilli, artu, andar a comprar lo más barato posible; oi da
merkezurriya" Iz To. Cf. MERKE-ZURRIAN (s.v. 1 merke).
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
356