Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
gainetik. SP Imit III 21, 1 (Ch merezimendu).
meritatu. �1. (Aux. trans. tripersonal). Hacer merecedor de. v. merezi izan (2), merezitu (2). � [Obra onak
eztiradela] Iainkoak bere haurretan eduki gaitzan merita diezagutenzát. Lç Ins G 5r. Iubileu, perdonanza eta
jeneralki barkamendu eta salbamendu meritatu ustezko berze manera guzia. Ib. G 5v. Zeure heriotzeaz eta
pasione sainduaz meritatu darotazu parabisua. Hm 213. �2. (SP, H (BN, S)). (Aux. trans. bipersonal). Merecer.
� Gezurtiak zer du meritatu? Egia derranean gezurtatu. O Pr 191. Horko loria dezagun / bide hunez merita.
Hm 188. Ene tribaillu aphurrak eztu meritatzen zuk phena har dezazun haren irakhurtzeko. Tt Onsa 6. �3.
Hacer poseedor de méritos (sentido religioso). � [Orazioniak] badu indar meritatzeko, satisfatzeko eta
inpetratzeko. Tt Arima 44. [Elizak] ordenatu du barura, pena haien mundu hontan pagatzeko eta satisfatzeko.
Mundu hontan deno gizona meritatzen ahal du. Ib. 65.
meritorio. � Meritorio. � Ezpaitziren enplegatzen [...] akzione ederretan eta meritorio direnetan. Tt Onsa 75
(v. tbn. Arima 22ss.; hay además, salvo errata, un ej. de meritoria en Arima 44). v. tbn. ASJU 1992, 470 (Ae, s.
XIX).
meritu (V-gip ap. Elexp Berg; SP), merito. � Mérito. "Zazpi ume azi baittu, eztauka merittu makala" Elexp
Berg. v. merezimendu. � Tr. Documentado al Norte en Leiçarraga, en autores del s. XVII y en AstLas,
Goyhetche y Zalduby. Al Sur se encuentra en Cardaberaz, en un texto baztanés del s. XVIII (BOEans 821), en
Añibarro (EL 1 65), Guerrico y autores desde la segunda mitad del s. XIX, principalmente bersolaris y textos
populares. Meritu es la forma gral. Hay merito en Cardaberaz (junto a meritu), Guerrico y JanEd (I 23). En
DFrec hay 23 ejs. de meritu y 1 de merito, todos ellos meridionales. � Gure merituz ezin goga dezakegula
Iainkoa guri ungi egitera. Lç Ins D 1r. Anhitz obra on egiten dute eta bai meritu ere erdiesten. Ax 153 (V 101).
Jesukristoren pasioneko meritua eta balioa. Ib. 527 (V 339). [Sainduak] eztira loriatzen bere merituez. SP Imit
III 58, 8 (Ch merezimendu). Ona testamentu balioso ta merito andiko bat. Cb Eg III 223. Neke guziak pazienzia
ta meritoaz eramateko. Ib. 368 (Just 138 meritu). Emaztiari burian/ adarren egitia dela/ meritu handi bat
lurrian. AstLas 22. Mesederik batere eskatzeko, meritorik batere ez degunak. Gco I 407. Bethi atsegin bat da
erakurtzen dena aise konprenitzea. Hauk ere badukete bere meritua. Gy XII. Beste mundurako merituak irabazi.
Bv AsL 133. Frantzian [...] plekariak sahetseko paretarik gabe artzen dire Espainian baino meritu
gehixagorekin. Zby RIEV 1908, 85. Meritu aundiyak daduzka oraiñ / eskolan erakustiak. EusJok 26 (v. tbn. II
84 y 51). Ez ei eukan meritu makala [...] aiñ ederto eitiak. SM Zirik 103. Egillearen erruak edo merituak
eskatzen duen aiñaan. Vill Jaink 104. Otoitzaldian egiñ oriek oro "bestek eragiñak" balira [...] ez leuke batere
meriturik. Or in Gazt MusIx 46. v. tbn. Harb 453. Hm 111. Tt Arima 40. CartAnd 375. AB AmaE 399. Sor Bar
38. Arrantz 36. Enb 80. Tx B 124. Bilbao IpuiB 228. Basarri 60. Osk Kurl 168. Uzt LEG I 339.
� (Con suf. de comparación). � Aldez gehiago da eta merituago, probeari [...] emaitea. Ax 228 (V 151; v. tbn.
240 (V 161)).
- MERITU GABE. (Adj.). Sin mérito. � Egiten dituan obra onak dira obra illak, meritu bageak. Gco II 8.
- MERITU GABEKO. Sin mérito. � Irakatsiko leuskigula zerura joateko era polit bat! Ta ez uste gero meritu
bagako erarik. Bai zera meritu bagakorik! Bilbao IpuiB 88.
- MERITUZKO. Meritorio. � Bainan ezta gauza itsusia, aitzitik merituzkoa da, bere esposaren obeditzea. SP
Phil 166.
merka. "(G-nav), saetín" A.
merka. v. 1 marka.
merkaderia (Lar � H). � "Mercadería, los géneros" Lar. "Tragín, acarreo de mercaduría, merkaderien
karraioa" Ib. "Mercadear, merkaderian, merkatalgoan ari, ibilli" Ib. v. marxandiza. � Nior ere engañatu duzun
ya saltzean, ya erostean, ya merkaderien kalidadean (B, s. XVIII). BOEans 836. Bere Galeonean merkaderia
arturik Cadiza zijoala [...]. Izt C 425. Zeren ez ditu geijago erosiko euren merkaderijak. Ur Apoc (V) 18, 11 (Lç,
TB marxandiza, Ur, Ker, BiblE salgai).
merkadu. v. 1 merkatu.
merkaduri (SP � Dv). � "Marchand" SP. v. merkatari.
merkaduria (Lcc, Lar, Añ). �1. Comercio, trato, negocio. "Mercaduría" Lcc. "Mercadería, mercaduría [...]
merkaduria, merkatalgoa, y significa el empleo", "mercancía, [...]. Lat., mercatura" Lar. "Mercaderia, -duria: (c.)
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
350