Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
215). Gizon bati zeure mende guztian etsaigoa eduki diozunean [...]: zer esperantza ahal dukezu gero haren
baithan haren behartzen eta meneratzen zarenean? Ib. 450s (V 294; citado por SP, sin trad.)). �3. Llegar a su
fin. "Errakia meneratua dago, le rôti est arrivé à point. Eria meneratzen denean, quand le malade vient à être à
l'extrémité. Oraino leze ilhunean barna zirelarik, argia meneratu zitzaioten, [...] la lumière fut au moment de
leur manquer" H.
3 meneratu. � Erranen derautzut Yainkoak berak deklaratzen darokula eskribu Sainduetan debozino alaia eta
emaille arraia dituela meneratzen. (Interpr?). Gy IX.
1 meneratzaile (-aille H (+ -alle)). � "Celui qui assujettit, soumet, dompte, fait rentrer en la possession, réduit à
l'obéissance, met à portée" H.
2 meneratzaile (-aille H (+ -alle)). � "Celui qui [...] réduit à l'extremité, amène au point, au moment de" H.
meneratze. "Adjudicación", "allanamiento" Lar.
menesprezio. v. menosprezio.
menestra. � Menestra. � Botatzen zaio urdai-azpiari menestra. Cocinan 34. Bainazko menestra. Ib. 37.
meneta (L-côte ap. A Apend), beneta. � Beato, santurrón. � Hirur gizon sakratu / ahal tuzte koplatu / zenbait
meneta ausartek / edo debot hipokritek. Monho 52 (v. tbn. más ejs. en la misma pág.). Munduaz unhatzea bego
zaharrentzat, / fraide, serora eta beneta sinplentzat. "Celestin eta Cecilia" (1808). In Monho 54n.
menetan. v. benetan.
menga. "Planta con hoja parecida a la del boj" A Apend.
mengaizo. v. bengaizo.
mengal. v. 1 mengel.
mengala, bengala (Lar). � "Vengala, un velo muy delgado" Lar. � Zazpigarren gurrutzea. / Zego bada beterik
/ odolez haurtegia, / gelditu da guztia / mengalan markaturik, / bere pagua arturik / doaie kontent andrea
(Arruitz, s. XVIII). ETZ 172s (ref. al episodio en el que Verónica enjuga el rostro de Jesucristo; en otra versión
de FLV 1988, 149 (Ibero, comienzos s. XIX) mengalon markaturik).
mengaldu. "Adelgazar, en Andoain" Garate 2. a Cont RIEV 1933, 100.
mengantza. v. bengantza.
mengatu (AG 2335), menkatu (BeraLzM). Neol. creado por AG hacia 1896. � "Mengatu (emancipar), de men
(facultad)" AG 2335. "Librar, libertar" BeraLzM.
menge. "Independiente, menge, azke, lokabe [...]" BeraLzM.
mengeki. � Independientemente. � Urrea metala da, gure ezagutzez mengeki; ona emen gauzaldeko egia.
"Independiente de nuestro conocimiento". Zink Crit 5n.
1 mengel (V-ple-arr-oroz-gip, G-goi, L-ain, B), mengal (V-arr), mendel (R), mingil (BN-baig), mergal (Varrig),
mengol (A Apend). Ref.: A (mengel, mendel, mergal, mingil); Totor Arr (mengal); Iz ArOñ; Etxba Eib;
Etxabu Ond 115; Elexp Berg. � (Aplicado a personas y cosas). "Cosa efímera" A. "Persona débil" Ib. "Mergal,
frágil, quebradizo" Ib. "Raquítico" A Apend. "Tejido delgado, de poco cuerpo" Totor Arr. "Persona sin sustancia,
inútil" Iz ArOñ. "Tenue, de poco espesor o consistencia. Mengela urten detsa soñeku orrek" Etxba Eib. "Material
flojo" Etxabu Ond 115. Cf. VocNav s.v. mengue. Cf. mangel. � [Udazkeneko orrien] bizitza zistrin mengela. Ag
AL 108. Emakuma erkin, zurbil, [...] mengel, laru, makal [...]. A Ezale 1897, 53a. Oial mengelak. Ag Kr 100.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
328