Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
mendixkot (L, BN, S ap. A y Lh). � "Colina, montículo" A. v. mendixka.
mendizain, mendizai. � Guarda forestal. � Edozein mendi-zaiak errez iritxiko dizu baimen ori. Munita 59.
Mendizaiak jabeari adieraziko dio ta aginduko zuaitzak garbitzeko. Ib. 95.
mendizaintza, mendizaitza. � Oficio de guarda forestal. � Azkenik, ona mendi-zaitzan eta landaretzan urte
askotan dabillen batek esana. Munita 43.
mendizale (V-gip; Lh). Ref.: Etxba Eib; Elexp Berg. �1. Aficionado al monte, montañero. v. mendigoizale. �
Gizon txarrak gutxitan oi dira mendizale. Ag G 10. Mendizale naiz, gero ta geigo. EA Txindor 8. Mendizaleak
[...] / kantarako du gogaldi. "Nuestro montañero". Or Eus 89. Mendizale gaitza da oraino 74 urthetan. Herr 11-
12-1958, 1. [Platon] orobat mendi-zale ta baso-zale genuen zorionez. Zait Plat 20. Mendi-zaleak izan gaitezan /
garbi nai bogu jokatu. BEnb NereA 115. Entzun al diezu [...] eskizale ala mendizaleeri beren gogozko
aundikeriak esaten? Anab Aprika 68. En DFrec hay 27 ejs. v. tbn. Enb 68. Ldi BB 120. TAg Uzt 96. Munita 131.
Basarri 159. �2. Montañés. � [Zeiñ armak bildurrez jo ditu Erromako tropak?]. Euskaldunen mendian agertu
ote dire Germania edo Gallietako gudari-lerroak baño gudari-lerro aundiagokuak? Mendizale oien artetik
altxatu ote dire [...]. Lh EEs 1915, 235.
mendizio. � Bendición. v. bedeinkazio. � Aita Eternuan mendiziyua / Seme Dibinun amoriua (AN-5vill).
CEEN 1972, 12.
mendizka. v. mendixka.
mendoi (BN ap. A; Dv, A Apend). � "Tertre. Le même probablement que munthoin" Dv, que cita el ej. de Laph.
"Montón. Elhur-mendoi bat erori da (BN-baig), ha caído un montón de nieve. Lur-mendoi (BN-baig), montón
de tierra en lo alto que amenaza derrumbarse" A. "Mendoi, amas volumineux quelconque, évoquant les contours
d'une montagne" JE Ber Voc. "Hur-mendoi eta turrusta guziak (Casanave de Baigorri)" A Apend. � Itsas zolatik
atheratzen da ur mendoi bat, botheresu eta mutiri. Laph 223 (v. tbn. en contexto similar Monzon Urrundik 109
ur-mendoi). [Haranak] jin giren eskualderat ez du [...] lur-mendoi batzuez bertzerik. JE Ber 76. Arteka haren
erditik xutitzen zen mendoi kazkar arkaizdun bat, iduriz itsasoaren oldarra hobeki hausteko oraino. Ib. 84.
Aizeak ieki ala, itsasoko ur-mendoiak iñarrosten [...] asten dira. Ibiñ Virgil 77.
mendoitz. v. pendoitz.
mendolatz. "Mendolatza, una variedad de castaña" Asp Leiz.
mendortz (AN-egüés ap. Bon-Ond 138). � Alba, aurora. � Jaióze urriarén zorzigarrénean aur preziosogúra,
mendórtz árgi edérra, ekárzeko irúzki dibinoa mundúra. LE Doc 146. Ortáko estimazágun irúzki dibinoarén
mendórtz edérra, ta Ama Maria. Ib. 32. Gau nola ilunarén / ondóan argía, / jaiótze egunarén / mendórtza
Maria, / guzíen onkía / gozo ta alegría. LE Kop 28.
mendotz. v. pendoitz.
mendragarri. � Denigrante. � Nihork hurren ez ditugu gure oldez hartu nahi humiliagarri eta mendragarri
[diren gaitzak]. He Phil 216 (SP 214 beheramenduzkoez).
mendrarazi. "Attenuare facere, [...] ttipieragin, mendrarazi, mendre eragin" Urt III 53.
mendratu (AN-gip-5vill, B; SP, Urt, Lar, VocS 143, Dv � A, H), mendretu (AN, L, BN; H (L, BN, S)). Ref.: A
y Lh (mendretu); Asp Gehi; Gte Erd 128; Izeta BHizt2. � Desmedrar(se), debilitar(se), disminuir; desacreditar.
"Comminuere, [...] gutitu, mendratu, beheratu" Urt V 438. "Attenuare" Ib. III 51. "Despreciar, humillar" Asp
Gehi. "Beti mendratzen ari da (AN-gip-5vill), ez da inor hola mendratu behar (AN-gip-5vill)" Gte Erd 128
(junto a aren izena beti aotan dabilkie, inor ez da horrela ahotan hartu behar, etc., de otras zonas). � Tr.
Documentado al Norte desde la primera mitad del s. XVIII. Al Sur lo emplean bersolaris guipuzcoanos de finales
del s. XIX y primera mitad del XX, todos ellos con el sentido de 'desacreditar'. Todos los autores emplean la
forma mendratu, excepto Maister que emplea mendretu. En DFrec hay 2 ejs. de mendratu. � Beira zaite zure
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
321