Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
mendiraro. "Son frases corrientes aprendidas de nuestros mayores, gaur eztago mendirarorik, hoy no hace
tiempo para el monte" A Morf 587.
mendiratu (gral.; Lar, Dv). Ref.: A; Lh. � Ir o llevar al monte. "Amontarse" Lar. "Se rendre à la montagne" Dv.
� Ardiak mendiratu ta etxeratu zanean [...]. Echta Jos 297 (v. tbn. otro ej. en la misma pág.). Errodrigori, doan
bezela / mendiratzen artaldea / nai estu batek ozkatzen dio [biozpea]. SMitx Aranz 29. � Ustez-uste gabe
Jelboeko mendira nintzan eta Saul ezpata-gañean zetzan. Lard 183.
mendiri (BN ap. A; Dv (BN), que remite a mendialde). � "Cerca del monte" A. v. mendialde.
mendiska. v. mendixka.
mendiskar. "Cerrero, libre y suelto, mendiskarra" Lar.
mendiskatsu (Dv, A). � "Montuoso" A.
menditalde (AN, BN), mendialde (B). Ref.: A (mendialde, menditalde); Lh. � Grupo de montañas. � Leireko
mendialde kozkorra. "La rude chaîne montagneuse de Leyre". Ardoy SFran 63 (v. tbn. 150).
menditar (gral.; Ht VocGr 387, Lar, Lecl, Arch VocGr, Dv, H, Zam Voc), mendiar (Lar, H). Ref.: A; Lrq; Iz
ArOñ. � (Sust. y adj.). Montañés. "Montaraz", "montés", "montañés" Lar. "2. [...] Menditar hazturak, mœurs
montagnardes. Menditar zangoak, jambes montagnardes; 3. sauvage, farouche. Zezen, gathu mendiarra, taureau,
chat sauvage; 4. Menditarrak iautsi dira, les montagnards sont descendus" H. "Mendíttarrak, los del caserío" Iz
ArOñ. � Tr. Documentado al Sur desde mediados del s. XVIII. Al Norte lo emplean Hiribarren, J. Etchepare
(Bur 157), Zubiri, Etchepare de Jatsu, Lafitte (in Casve SGrazi 7) y Arradoy. Menditar es la única forma
encontrada en los textos. Acompañando a un sustantivo, se documenta tanto antepuesto como pospuesto a éste.
Al primer grupo corresponden los ejs. de Hiribarren (Esk 30 menditar haurrekin), Zabala (Gabon 86 menditar
neskatxa), D. Agirre (AL 127 menditar gizakote), J. Etchepare (Bur 193 menditar laborari), Garitaonandia
(Usand 38 menditar adiskide), N. Etxaniz (Antz 145 menditar korso), M. Atxaga y Etchepare de Jatsu. Pospuesto
al nombre se encuente en Iztueta (C 121 bost erri menditarretatik), D. Agirre (AL 120 arraza menditarra), L.
Jauregi, T. Agirre (Uzt 88 artzai menditar ezjakiñari) y Gandiaga (Elorri 67 iturri menditarra). En DFrec hay 2
ejs. de menditar. � Eskualdun menditarren errietan egiten nituen misio zenbait. Mb IArg I 51. Otsua da oitsua,
leku oi edo goi zalea, menditarra. Mg PAb 174. Hiritarrek menditarrak ez ditutzue hastio. HU Aurp 208. Urira
iñoz jatzi zanian bere menditik, menditar batentzat beti ikusgarri ixan oi diran gauzaen ondotik [...]. Kk Ab I 51.
Sorbaldaz azkarra, menditarra ibilkeraz. A Ardi 56. Jaun Onak bekit / urte askotan / nere bizitz menditarra.
Jaukol Biozk 27. Nafarroako menditarrek Uztailian dutela ardien ile moxtea. Zub 97. Menditar eta erritar ez
danak zenbait itz eta gauza ez ditu bear bada ain ongi konprenituko. Or Eus 78n. Apain, mardul eta menditar
datorkizu [liburua]. F. Labayen in Munita 5. [...] erantzun zion senarrak menditar bati dagokion jakitez. Etxde
JJ 99. Baña korsoa zan, eta menditarra. NEtx Antz 145. Ordura arte menditar utsa izanik izan zituen bere lanak
latiña menderatzen. Vill in Gand Elorri 18. Zertako polkak / menditar gaztien artian? / Erdaldetik datoz / oitura
garbien kaltian. MAtx Gazt 64. Menditar boza: idorra, ortziaren ikararekin. JEtchep 16. Etzen mariñela
Frantses, bainan menditarra. Ardoy SFran 150.
v. tbn. CartAnd 381. Echag 268. Izt C 218. AB AmaE 119. Otag EE 1882c, 534. Prop 1883, 264. Arr EE 1885b,
474. Enb 176. Laux AB 98. FIr 167. EA OlBe 23. Mde Pr 262.
menditarro. v. mendiarro.
menditarte. v. mendiarte.
menditartu (c. sg. A; Dv). � "Hacerse montañés o establecerse en la montaña" A.
menditeria. � Cordillera. v. mendilerro. � Zulatu beie Españiarrak eta Frantsezak menditeri latz ori. A BeinB
35s. Pirineoetako menditeria. Ib. 36.
menditsu (gral.; SP, Urt V 223, Lar, Gèze, Dv, H, Zam Voc), mendizu, menditzu (H, que cita a Lç). Ref.: A; Lh;
Elexp Berg. � Montañoso. "Herri menditsua, pays montagneux" SP. � Iudako herri mendizu orotan. "Par tout
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
319