Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
Bertsotan hasi eta hamar urte pasan / jardun nuen mendiko ikas molde basan. Xa Odol 315. Kaleko, baserriko,
mendiko ta non-nahiko hizkerak duen [...] jatortasuna. MEIG IX 49.
- MENDIKO ANDRE. Mujer de la montaña, de campo. � Mendiko andrea ixateko, andra zorrotza zara zeu,
gero. Otx 109.
- MENDIKO GANADU. Ganado que se echa al monte. v. MENDI-BEHI. � Mendi-baserri batek izaten / baidu
bere alderdia, / beren mendiko ganaduari / egin bear zaio guardia. Uzt Sas 246 (v. tbn. 285).
- MENDIKO GAUZA. (Pl.). Trabajos, quehaceres del monte. � Nere semeak esaten dirate [...] jetsi nedilla
Zabaletara [...] baño eztet nai. Danak baño geiago naiz mendiko gauzetan ta ezta arrotasuna. Ag G 8.
- MENDIKO JENDE. Gente de campo. � Makiña bat parre egin oi du mendiko jendeak, gai auetan kalekumeok
oi degun ezjakiñaren kontura. NEtx LBB 20.
- MENDI-KOLKO. Ladera del monte. � Irrintz-oiuka / nabillen aldi berean / mendi-kolkoak erantzuten dit / ots
alai bete-betean. EA OlBe 21.
- MENDIKO MOXAL. Potro salvaje. � A zer tamala! Mendiko motxala ezin gurdiari lotu, noski. Anab Poli 76.
- MENDIKO SEME. Hombre nacido en el monte, en el campo. � Argia ta pixkorra zetorren mendiko semea.
NEtx LBB 36.
- MENDIKO USO-BELAR (urso belhar S ap. Alth Bot 11 � A). "Lotier corniculé, mendiko urso belharra"
Alth Bot 11. "Cuernecillo" A. v. tbn. Zerb GH 1932, 87.
- MENDIKO ZEREGIN. Trabajo del campo, del monte, quehacer(es) del campo, del monte. � Mendiko
zeregiña baño besterik etzekiala, irakurtzen ondo ikasi gabe. Ag G 253.
- MENDI-LAINO. "Mendi-laiño, niebla de los altos (V-gip)" Iz IzG (s.v. erlaiño).
- MENDI-LAN (gral.), MENDIKO LAN. Ref.: A; Lh. "Trabajo de afuera, y más generalmente trabajo
campestre" A. � Kemen emaztekia orobat trabajatan da, nola gizakia, mendi lanetan. Mdg 137 (v. tbn. 132).
Balle kontra ezdaiteke xin emaztekirik serbutxatra; ezbaidakiei mendiko lanetarik. Ib. 137. Mendi-lanetan asko
dabiltzanak badakite zuaitzaren luzera oker aundi gabe artzen. Munita 150 (v. tbn. 85). Orduan ekartzen ziran /
garo-mordoska obiak. // Jendiak gogoz egiten zuan / orduan mendiko lana. Uzt Sas 80. v. tbn. Bilbao IpuiB 43.
- MENDI-LANDARE. Planta silvestre. � Txilingarro esaten diote otearen antzeko mendi-landare bati.
Aranzazu n.º 419 (1964), 4.
- MENDI-LANGOSTA. Saltamontes. � Larrapote edo mendi-langostak eta bas-eztia janaritzat. Lard 371.
- MENDI-LARRE. Pastizal, prado. � Piarresek Belhaudiko mendi-larretan idoro zun ogibidea. Etxde JJ 247.
- MENDI-LEPO (AN-ulz, L, B, BN, S; VocB). Ref.: A; Lh; Iz Ulz. "El centro bajo entre dos montes o entre dos
alturas de un mismo monte" VocB. "Vertiente de una montaña" A. "El paso alto entre montes" Iz Ulz. � Yadan
ibilli zaiztenak mendi lepho illun hetan. Atheka 5. Errekari goiti, mendi lepoeri buruz. Zub 101. Noizko ordean
helduko gira mendi-leporaino? JE Ber 13. Bide luzean / ibar, egi ta mendilepoak / utzirik laister atzean. EA EEs
1924, 193. Montoko izeneko mendi-lepotik igaro ondoren Gaztelondo aldera beraka asi zen. Etxde JJ 83.
- MENDI-LORE, MENDIKO LORE. Flor silvestre. � Garo ta mendi-lore usaia. Ag G 373. Mendiko lore
guziak ezagunak zitzaizkion. NEtx LBB 95. v. tbn. Lab EEguna 71 (mendi-lore).
- MENDI-LUR. Terreno, tierra de monte. � [Erriak] txillardi zabal, itsasti andi eta beste zenbait mendilur gozo
saldu bearrean arkitu diralako. Izt C 177. Doarikako mendi lurretan [...] olo zartaratxo onak biltzen dituztelako.
Ib. 30. [Ataunek] baditu bi milla ta emezortzi ektarea mendi-lur. Munita 113. Or daude berdez jantzirik, / mendilurreri
etzaie palta / garaiko apaingarririk. Basarri 72.
- MENDI-MAGAL. Ladera, falda del monte. v. MENDI-MAZELA. � Amets egin, bai, / amets!... mendimagalean.
EA OlBe 87.
- MENDI-MAKILA. Bastón de monte. � Mendi-makilla eskuan artu eta artzanorari ots eginda [...]. Etxde JJ 5.
- MENDI-MALDA (BN ap. Lh). Falda, ladera del monte. "Pente" Lh. v. MENDI-MAZELA. � Mendi-malda
beera / badut baratza eskuz landua. Gazt MusIx 77. Eize-billa mendi-maldatan. NEtx LBB 21. v. tbn. Ibiñ Virgil
105.
- MENDI-MAZELA (L, BN, S; VocBN y Dv (s.v. mazela)), MENDI-MAXELA (Arch ms. ap DRA (s.v.
maxela)). Ref.: A (mazela); Lh (mazela, mendi). Falda, ladera del monte. � Aurkhitu zuen mendi mazela batean,
harroka bizian eginikako zilho bat. Jnn SBi 114. Ardiak, mendi mazelan, / belhar onez ase. Ox 91. Bagoazi
karraskan mendi-mazela bati goiti. JE Ber 13. Nun nahi arthaldiak nabarritüko dütü, mendi maxeletan, sohuetan
edo bortü goretan alhan ari. Béhéty GH 1931, 447. Suiaren argia eta khia, gora eta lotsagarri, baduatza mendimaxelari
goiti. Herr 20-12-1956, 3. v. tbn. Prop 1906, 163. Lander RIEV 1911, 594. Zub 101. JEtchep 15.
- MENDI-MEHAKA. Paso estrecho entre montes. � Eskualdunak estrosada preparaturik mendi mehaka
gainean. ES 114.
- MENDI-MENDI. (En casos locales de decl., en sing.). "Mendi-mendiyan, en pleno monte" BeraLzM. � Nere
artzaia beste mendi-mendiko artzairen bat baño aurreragokoa da. Ag G II. Mendi-mendian eskuak garbi daude,
bihotzak osoak. Ox 32. Uztailaz mendi-mendian / pago batzuen azpian. Ib. 29. Aidean, eder usoa, / mendimendian
pagoa. Ldi UO 16. Mendi-mendiko urjaiotz edo / iturri bizi gardena / bezin garbiya. EA OlBe 41. Aize
garbi ta osasungarria etxetik kanpo, mendi-mendian billatu oi dun bezala. Etxde JJ 56. Irurak mendi-mendiko
izena zuten. Aitak, Arkaitz; amak, Iturri [...]. NEtx LBB 93.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
313