Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
zitzaizkoten mendiz bertzaldetik. Zerb Azk 111. Ezin sinhetsizko gauzak badirela mendiaren bestaldean. JEtchep
16. Emaztetzat hartu behar zuen mendiz bestaldeko andere bat. Ardoy SFran 38. Nafarran gaindi mendiz
bestalderat bere armadekin helduz. Ib. 49. Mendiz bestaldetik heldu zitzazkon 791 liberako horiek. Ib. 75s.
- MENDI-BASERRI. Caserío. � Alaiki bizi zan Lasturretako mendi-baserri zarpillean. TAg Uzt 290. Mendibaserri
batek izaten / baidu bere alderdia, / beren mendiko ganaduari / egin bear zaio guardia. Uzt Sas 246.
- MENDI-BASO. a) Bosque. � [Siriarrak] lagun berri oiek mendi-baso batera bialdu zituzten. Lard 539. b)
(Pl.). Montes y bosques. � Erdue arin ezkotutera, / mendi basook ta larrak. AB AmaE 34. Mendi basoetan
diran abere, pizti ta [...]. Ag G 3. Canada ta Euskalerriko mendi-basoen antza. A Ardi 58. Maizter-mendi
basoetan piñua aldatu nai bada [...]. Munita 109. Berreun da ogei ta iru ektarea-lur ditu-erri onek mendibasoetarako.
Ib. 116. Abots hau galduko zen mendi basoetan. Xa Odol 317. v. tbn. Otx 181.
- MENDI-BAZKARI. Comida campestre. � Inguruetara atera ziran, beren mendi-bazkari aietako bat egitera.
Or SCruz 94.
- MENDI-BAZTER. Lugar, zona de montaña. � Azaltzen zan etsaia mendi-baztar guzietatik. Or SCruz 43.
[Igesegiten zien] argia baño len mendi baztarretara. Ib. 55. Egun askotan ixan zittubezen iñon diran jai ta
jolasak mendi bazter areitan. Otx 183. Mendi bazterren batean bere anaia xixparekin il zezakean. Etxde JJ 116.
Eskolarako baiño gogo aundiago izango ebala [...] antxe, mendi bazterrean ibilteko ta egoteko. Erkiag BatB 21.
- MENDI-BEHE. Bajo monte. � Esaten zaio mendi-beko basoa, baldin zugatz edo arbol moztuetatik ateratako
kimuaz arbolak ugaritu badira [...], mendi-goiko basoa, baldin eskuz erein ala landatzetik egiña bada. NekIr 61.
- MENDI-BEHI (G-goi, S), MENDIKO BEHI. Ref.: A; JMB At; AEF 1955, 70. "Vaca silvestre" A. "Vaca que
se echa al monte para que se alimente allí durante el verano y otoño" JMB At. Cf. tbn. mendibei en VocNav. �
Esan zion gizonari: Gure mendiko bei gorritxoa atean dago orroaka. Gizonak erantzun zion: [...] Mendiko
beirik ezta orain etxera etorri. And AUzta 38.
- MENDI-BELAR. � Neronek egin ninan edari au [...]. Iru mendi-belar mota ditin. 'Trois herbes de montagne'.
Or Mi 34s.
- MENDI-BESANGA. Cadena montañosa. v. mendilerro. � Izaro sail kopurutsua ta izpazter zabala mendibesanga
larrien artean. Zait Plat 37. Likeu, Arkadiko mendi-besanga. Ibiñ Virgil 64. Orroit Aralar mendibesangan
galluru bat Alar deitzen dutela. Lf CEEN 1973, 125.
- MENDI-BETIZU. Vaca silvestre. � Atera zituzten bi zezen koxkor batera, mendi-betizu oietakoak. Salav 50.
- MENDI-BIDE. a) "Puerto en las montañas, mendibidea" Lar y Añ. b) Sendero, senda. � Mendi-bide txiorretan
zama andiak nora nai erabilteko. Izt C 185. Kalbarioko mendi / bide gogorrian. Xe 357. Mendibide-lokatzak
abarka zakarrez gaindu ondoren. Markiegi in Ldi IL 9. Laxturko mendi-bide biurrietan. Etxde AlosT 13 (JJ 195
mendibide). Leitza amabi kilometroko mendi-bidea idikitzen ari da. Munita 113. Berok mendi-bide zakar oietan
ibilliko al dira, ba? NEtx LBB 59. v. tbn. EE 1882c, 379. Goñi 10. Echta Jos 108. Lek EunD 22.
- MENDI-BITXIDOR. Sendero. v. MENDI-BIDE. � Mendi-bitxidor berdiok, / arin or duaz kantari. Laux AB
51.
- MENDI-BIZKAR (gral.). Ref.: A; Lh; Elexp Berg. Loma. "Mendibizk [sic], toda la cordillera del monte
mirando desde abajo, cumbre que haga vertiente a dos lados" VocB. "1.º terre-plein, petit plateau; 2.º (S; Foix),
coteau" Lh. � Bi haize errota, zeiñak baitire mendi biskar baten gaiñean. INav 50. Hala du mendi bizkarretan /
eskualdunak etxea. Elzb Po 199. Goizean eguzkiak mendi bizkarrak gora igo arte. Echta Jos 20. Ego-aizea
bitartean, mendi-bizkarrak garbitzen ari zan. NEtx LBB 60. v. tbn. Jnn SBi 54. TAg Uzt 153. Zait Sof 184.
Erkiag BatB 90.
- MENDI-BURRIOI, M.-GURRIOI (AN-gip ap. A). "Un pájaro" A.
- MENDI-BURU (Urt V 339). "Mendi-buruan, en la cima del monte" A Morf 599. v. infra MENDI-GAIN, M.-
PUNTA. � Agindu eban, etxean, bidean, soloan eta mendi-buruatan krutzeak ifini egiezala. Añ MisE 7. Mendiburuko
arkaitz-gañean kabia daukan / arranoaren antzera. Jaukol Biozk 74 (v. tbn. 69). Mendi gallurra, mendi
buru. FIr 166. Zerutik hurbil, mendi buruan gogoetan naiz egoki. Iratz 71. v. tbn. TAg Uzt 258. EA OlBe 49.
- MENDI-HEGAL (V-gip ap. Elexp Berg; H), MENDI-HEGI. Falda, ladera del monte. v. MENDI-MAZELA.
� Mendi egalera jaitsirik. Mb IArg I 251. Mendi egaletan gora ta gora, gaillurretaraiño. Ag AL 41. [Urkiolan]
laster agertzen dira mendi egian, maitxo banatan [...] ur gozatuaren emale txukunak. Ag G 179. Mendi-egaletan
/ urtu da elurra. Jaukol Biozk 93. [Landareska andana handi bat] mendi-hegitik erregebideraino. JE Ber 40.
Errezilgo etxeak, mendi-egaleko aldapan. TAg Uzt 90. Mendi-hegietan barrena bezala dabiltza, gailurrak
bazterrean utziaz. MEIG VI 59. v. tbn. M. hegal: Etxde JJ 12. Salav 10. � (mendi-hegalpean). � Larre eder bat
nekusan mendi-egal-pean. Jaukol Biozk 96.
- MENDI-EGUN. Día de monte. � Mendi-eguna diagu biar eta, Ernioraño joateko asmoa zeukagu. TAg Uzt
71. Mendi-eguna zun [...] Azpeitiko gazte-aldra batek. Ib. 34s.
- MENDI-EHIZA (-eiza Lar, Añ), M.-IHIZI (H). "Montería, caza" Lar y Añ. "Gibier de montagne" H.
- MENDI-ELUR. Nieve de montaña. � Au mendi-edurra dok, au maduran etxok egingo! And AUzta 94.
- MENDI-EPAITZ. "La línea divisoria de dos vertientes del monte" Iz ArOñ.
- MENDI-ERPIN. Cima del monte. v. MENDI-GAILUR. � Mendi erpin garaiak. Erkiag Arran 185. Jo begizartaka
mendi-erpiñak. Onaind in Gazt MusIx 206.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
310