Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
1v. Monho 136. Mg CC 172. Dh 81. Astar II 199. UskLiB 109. It Fab 182. Azc PB 166. Balad 229. Ud 109.
Lasa Poem 64. Memorio: EZ Man I 15. Arg DevB 227. Tt Arima XV. Gç 119. ES 184. Brtc 78. Jaur 203. Elzb
PAd 11. Elsb Fram 165. Mattin 71. Xa in Uzt Noiz 26. Memori: JanEd I 24. EusJok 65.
�3. + memorio (Urt V 416). Memoria, recuerdo. � Hire Seme maitearen memorio saindu hunen zelebratzeko
grazia. Lç Ins A 4r. Hire ontasunaren [...] memorioa inprimitua [...] baitauke gure bihotzetan. Lç ABC B 4v.
Zuk, barriz, nigaz ez daukazu / bapere memoriarik. Lazarraga 1184r. Traidoreonen redeagaz / ez neben
memoriarik. Ib. (B) 1197vb. Esan didate eztela deus memoriarik Londresen esan den armada orrezaz. (c. 1597).
FLV 1993, 451. Odolezko sakrifizioaren memoria pitzteagatik. Harb 289. [Tunikak bere gerrikoarekin] Birjina
Andreak bere seme Iaunari egin zerokan arroparen memorioa eta kolorea du. Ib. 452s. Orrekin aztuko da /
Alexandro Andia / Ponpeion izena / Zesarren memoria (1658). ConTAV 5.1.5, 93. [Herioaren] beldurra eta
haren memoria zure bihotzian sarturik orhituko zira zure hilziaz. Tt Onsa 154. Ezta oraino hil [...] Jeneral handi
haren memoria. Ib. 3. Saindu hekin memorioa edo orhoitzapena ohoratzeagatik. CatLav 149 (V 76). Egun triste
edo egun illunaren memoriak bildur andiaz beteko ditu. Cb Eg II 201 (v. tbn. 200). Senideak eta gurasoak bai ta
orien memoria ere pozik larga zituena. Cb Just 9. [Mezak] sakrifizio andi onen oroizmen edo memoria berritzen
du. Ub 200. Kentzen duela igarotako lizenzien memoria ta oroipena. AA III 396.
- MEMORIA EGIN. Recordar. � Estaltzen eta ohortziten baititu gure bekhatuak, hezaz memoriorik ere ez
egitekotán. Lç Ins D 1v. Bethiere hizaz memorio egiten dudalarik neure orazionetan. Lç Philem 1, 4. Memorio
egin dugu gurutzeko ofrendaz, / sakrifizio odolsua figuraturik mezaz. EZ Man II 51. Partikularkiro [mezak]
egiten baitu memoria denbora denaren konforme nola Eguberrietan Iesu Kristoren jaiotzeaz, gero [...]. Ber Trat
26v. Egin bear deb memoria eta kontua atera: konsentidu ote deban [...]. OA 146.
- MEMORIA IZAN. Recordar, tener en mente. � Pausu gabe baitut memorio hizaz neure orazionetan gau eta
egun. Lç 2 Tim 1, 3 (He orhoitzen bainaiz). Dugun bethi memorio / gabaz eta egunaz, / geure hillgarri herio /
begietan dugunaz. Arg DevB 148.
- MEMORIAK EGIN. Recordar, memorar. � Zure memoriak egin / dituzte gaur elizan, / eznadien hasarra /
ostopo baten gisan. Arti MaldanB 222.
- MEMORIA(TA)N. (Precedido de gen.). En memoria (de), en recuerdo (de). � Haur egizue ene memoriotan.
Lç Ins B 3r (v. tbn. otro ej. en la misma pág.). Hunek egin duena ere kontaturen da hunen memoriotan. Lç Mt
26, 13 (Samper aren memoriatan, Hual aren memorian; He, TB, Dv, Leon hunen orhoitzapenetan). Egin zedin
aren memorian. Ber Trat 10r. Aren majestadearen memorian eta representazioan. OA 45. Meza oneeek ez jakez
opa [...] Santu arei, ezpada Jaungoikuari, santu aren gomuta edo memorijan ezkerrak emoten jakazala. Astar II
52 (v. tbn. 210).
- MEMORIA(TA)N HARTU. Memorizar; recordar. � Ebanjelio saindu hunen enzuteaz, ikhusteaz, irakurtzeaz
eta memoriotan harturik obratan ezarteaz [...]. Lç Adv ** 6r. [Abisa zaitea errosarioan] Pater erraitean
Iainkozko izaite bat [...] memorioan harzera. Harb 40. Mudantza berririk ez / memoriyan artu. Xe 399. Ikasi nai
dituenak / artu memoriyan / jaian kantatutzeko / sagardotegiyan. Ud 18s. � (Con adj.). � Konfesorien kontseju
onak / memorian ondo artu. In Xe 351.
- MEMORIAN EDUKI. Recordar, tener en la memoria. � Bear dugula ezarri biotzaren erdian eta iduki
memorian. Ber Trat 55v. Gau eta egun idukitzak hautxek memorioan. EZ Man I 17 (v. tbn. Man II 202).
Benturaz pekatu mortal bat edo asko memorian eukezala, eztituezan konfesadu maliziaz. Cap 88. Ote zedukan
horduan personaren bat memorian. OA 161.
- MEMORIAN EGON. Conservar la memoria, tener buena memoria. v. MEMORIA OSOAN IZAN. � Baldin
oraiño adimendua on badu, memorioan eta akhorduan badago, nahasten ezpada [...]. Ax 196 (V 131).
[Gezurtiak] batari eta bertzeari zer ihardetsiko dioen aitzinetik pansatua eduki behar du [...], akhorduan eta
memorioan egon behar du. Ib. 514 (V 331).
- MEMORIAN EKARRI. Traer a la memoria. v. MEMORIARA EKARRI. --Munduak nola tentatzen gaitu? --
[...] gauzak memorian ekarriz. Ber Doc 174r.
- MEMORIA OSOAN IZAN. Conservar la memoria. v. MEMORIAN EGON. � --Eta? Ezagutu zitia? Zer nahi
zuen? --Memorio osoan da. Larz Senper 118.
- MEMORIA(TA)RA EKARRI, EMAN, ETORRI... Traer, ir, venir... a la memoria, recordar. � Eta Babilon
handiá ethor zedin memoriotara Iainkoaren aitzinean. Lç Apoc 16, 19 (He ethorri izan zitzaion gogorat; v. tbn.
El 94 memoriara etorri). Egin ditudan bekatuak neure memoriora ekharri. Mat 312 (v. tbn. Ber Trat 12r, OA 69,
Arz 51, Iraz 60 memoriara ekarri, VJ 10 memoriera ekarri). Bear dituz memoriara ekarri pensamentuak,
berbaak [...] Cap 102. Gurutzeko eriotza gure oroizmen edo memoriara erakarten duana. Ub 200. Astian zeinbat
bider jausten zinian ekarri zinai memoriyara. Zuzaeta 46. Datorkizu gomuta edo memorijara orduban euki
zenduban [...] gustua. Astar II 135. Artian egin dituzan pekatuak memoriyara ekartia. CatLlo 61.
- MEMORIATAN IZAN (intrans.). Ser recordado. � Hire elemosinák memoriotan dituk Iainkoaren aitzinean.
Lç Act 10, 31 (TB Jainkoa orhoitu da zure amoinez; v. tbn. Lç Act 10, 4).
- MEMORIAZ, MEMORIOZ (SP, sin trad.). De memoria. v. buruz (2). � Memorias ikasteko. El 1. Zeren
egiñak diran gogoz ta memoriz artzeko nekerik bage. Mb IArg I 54. Memoriaz jakite utsa [...] baita loro batek
ere egin dezakeen gauza da. AA III 588 (v. tbn. otro ej. en la misma pág.). Azkar ikasten nituan memoriz. Salav
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
280