Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
memelotxo, memelotxu. � Dim. de 1 memelo. � Bai, txotxo. Au zoragarrizko memelotxuba! Otx 113.
memento (V-ger-arr-oroz, L, BN, S; Añ, Izt 75r, VocBN, Gèze, Dv), mement (S; Gèze), mementu, mimentu.
Ref.: A; Lh; Lrq. � Momento. "Minuto de tiempo, erizpia, (c.) instante, minuto bat, memento bat" Añ. v.
momentu. � Tr. Documentado en la tradición septentrional desde la primera mitad del s. XVII, donde se
encuentran tanto memento (más frec.) como mement, alternando ambas formas en algunos autores; hay además,
salvo errata, por lo menos un ej. de memen en Chourio (memen bat-). Al Sur se documenta en Capanaga (144),
Añibarro (EL
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 278
mende.
1 48), R.M. Azcue, Orixe (Eus 333), Villasante (Jaink 179) y en un texto aezcoano de 1794 (BOEae
185). Hay mimentu en un texto baztanés de 1792 (BOEans 372 y 251). En DFrec hay 20 ejs. (8 sept.) de
memento y 11 de mementu. � Noiz izanen dela uste duk / hire azken mementoa? Gç 102. Zer mement gozoak
iragaten dituzten elkharrekin! Dh 177 (76 memento). Aditzen du [...] sentenzia; mement berean kausitzen da
sekulakotz suzko lezetan ehortzia. Ib. 154. Memento galdua ez da behin ere erreparatzen. MarIl 29. Mement
bateko plazeragatik. Jaur 117 (132 memento). Utz erakitzera memento bat ongi estalirik. ECocin 48. Egia
errateko, lehen mementoan, beldurra izan nuen. Elzb PAd 66 (Po 209 mement). Eztü bere bizian mementorik
galdü. Ip Hil 192. Memento baten pairamena / gero betiko zoriona. Etcham 92. Etsipena nagusitzenago zitzaion
memento oroz. Mde HaurB 86. Eta probatuko dut / memento gutxian / Urtain botako duala / jota kokotzian.
Mattin 142. Badira ere mementoak, hobe baitira zauri batzu ez kitzikatu. Larz Senper 124. Memento batez uste
nuen / baninduala mundutik. Xa EzinB 28 (Odol 303 mement). Hiltzeko mementoan. Casve SGrazi 12. Ez nuke
auzi horretan sartu nahi mementu honetan. MEIG IX 71. v. tbn. Mst I 23, 5. CatLan 35. AstLas 31 (45 mement).
Brtc 11. Mercy 6. Monho 104. Xarlem 580 (1470 mement). CatLuz 37. JesBih 411. UskLiB 12 (69 mement). Etch
656. Gy 153 (151 mement). Dv LEd 174. Bordel 204. CatS IX. Lap 18 (V 10). Elsb Fram 60. Jnn SBi 160.
CatJauf 128. Barb Leg 145. Zerb IxtS 109. Lf Murtuts 45. JEtchep 70. Ardoy SFran 221. Mement: He Gudu 4.
AR 132. Monho 102. ETZ 287 (Orreaga, s. XIX). Arch Fab 233. Arb Igand 178.
� "Mementos de la Misa, mementoak, Mezatako oroitzapenak" Lar. � Errakezu zuk ere apheza lehen
mementoan dagoen bizkitartean othoitz hau. EZ Eliç 49. Sanctus erran-ondoan. [...] Lehenbiziko Mementoan.
[...] Oztia saindua altxatzean. Arb Igand 199. v. tbn. Tt Onsa 80. Brtc 25. MarIl 53.
- MEMENTOAN. a) Enseguida, al momento. � Behar deitazut eman / mementian zue izena. AstLas 62. Batere
konsideratü gabe / oro erho mementian. Xarlem 780 (453 mementuan). Allo jaunak mementian / behar dügü
phartitü. Ib. 545. Behar dizügü parthitü, / Lombardiarat orai / mementian abiatü. Ib. 737. Halarik ere osoki da
banoa eta ez deusa, mementoan dohanaz geroz. Jaur 144. Erranen deiziet mementin, / nik zer ikhusi düdan
Pauerako bidin. Etch 270. Behar dü hunat mementin jin. Ib. 358. Urhatsa hatte dakharte, / mementean hemen
dire. Gy 137. v. tbn. Egiat 261. Dh 138 (mementean). b) Ahora, en este momento; por el momento. �
Mementoan apezen pagaz da solas. Bainan zer derasat? Atzo zen edo herenegun apezen pagazko solas hori. HU
Zez 143. Bihar, bihar! Bainan mementoan zer ez dugu jasan behar! JEtchep 70. Orai sos poxi baten igortzen
hasia nako, mementoan lanik gabe omen baita. Ib. 91 (v. tbn. 88). --Zer lanetarik bizi da? --Ho! Ahal duen
bezala! Mementoan, zapeta ziratzetik. Larz Iru 104 (v. tbn. 128). Mementoan, baditut zer-nahi bisita egiteko han
direnen familietarat. Ib. 138. Zazpiak apez nahi zuten, bainan mementoan apezgoa batek zuen bakarrik ukana.
"Pour le moment". Ardoy SFran 112. c) En el momento. � Gehientsuen ustea da beste nehork mementoan jakin
ez duen gertakari handi hori gertatu zela 1533 urtean. "Sur le moment". Ardoy SFran 110s.
- MEMENTO BATEAN (m. baten Añ, s.v. instante). En un momento, en un instante, al instante, enseguida. v.
MEMENTOAN (a), MEMENTO BATEZ. � Atzazal-artean / puskatuten da ardia / memento batean. Azc PB
69.
- MEMENTO BATEN BURUAN. � Meménto baten büín eman ziuá Barbiébórda zénài besáinko khaldü bat.
"Au bout d'un moment, il donna un coup de coude". Lrq Larraja RIEV 1935, 140.
- MEMENTO BATEZ. En un momento, en un instante, al instante, enseguida. v. MEMENTO BATEAN,
MEMENTOAN (a). � Heriotzeko hirriskuan memen batez iragaten den atsegiñagatik. Ch III 12, 4. Ezezta
liroke memento batez nahi balü. CatLan 28. Berrehun eta hogoi eta / hamabi presuna / mement batez funditu
dira. Balad 244. Oihanian zühaiñak hasi karrazkatzen, / mement batez güziak zankhaz gora zien. Xikito 7. v.
tbn. Jaur 175. CatS 19. Elsb Fram 101. Zerb IxtS 112.
- MEMENTOKO. a) "Mementoko iruntziko dogu okela-zati ori, ain gara gose! devoraremos al instante (litm.:
para el momento) ese pedazo de carne. ¡Tan hambrientos estamos!" A. b) De momento, por el momento. v.
MEMENTOKOTZ. � Mementoko hoik ere / etsitua dute. Mattin 52. Etsitu zuen Frantsesek... mementoko. "Pour
le moment". Ardoy SFran 217. c) (Adnom.). Del momento. � Aita Saindu berri baten hautatzea deliberatu
zuten, mementokoaren hautua bortxazkoa zelakotz etzela bali. Zerb IxtS 107. d) (Adnom.). Provisional.
"Mementoko auzapeza (BN-arb)" Gte Erd 263 (junto a oraingo bakarrik, denbora puxka bateko, aldi baterako
etc., de otras zonas).
- MEMENTOKOTZ. De momento, por el momento. � Mementokotz ene geroaz ez dakit deus segurrik! Larz Iru
104. Mementokotz, ez daki berak zer egin. Larz Senper 46.
- MEMENTOTIK MEMENTORA. Por momentos. � Bere seindutasuna mementetik mementera doblezkatuz ta