Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
ta funtsa guti (139). 'Los casquivanos y burlones al fin se quedan en nada'. LE-Ir.
- MEHETIK. � Orroaz, irri karrasiaz, zintzurra mehetik ethentzerainokoan. (Interpr?). JE Bur 150.
- MEHEXAGO. Algo más delgado. � Eskual-ginarri, hemen lodixago, han mehexago den hura. HU Aurp 215.
� Etim. De vasc. *bene.
meheagotu. "Adelgazar más, meeagotu" Lar.
mehealdi. � Epoca de penuria, de pobreza. � [Gurasoak] zartzaroan begiratu, eta premiña ta mee aldietan
lagundu. Añ EL 2 140.
mehegitu. "Adelgazar demasiado, meegitu" Lar.
mehego. "(BN, S, R), flacura, delgadez, sutileza" A.
mehegune (BN-baig), mehagune (BN-ciz-mix), megune (B, Sal), meune (V-ger, G-to; mehu- S). Ref.: A
(mehegune, mehagune, megune, meune); Lrq (mehüne). �1. Vado. "Endroi étroit (S)" Lrq. � Atakatu zituen
Españako soldaduak [...] Bidasoako ibaiaren me-une eta zubitik. Izt C 389. Badaki [ibaiaren] zoin
mehegunetarat heda; pirogulariak manatzen ditu. Prop 1902, 133. �2. (BN-baig), mehagune (BN-ciz-mix),
megune (B, Sal), meune (G-to; mehu- S), mee-una, meuna (V-gip). Ref.: A (mehegune, mehagune, megune,
meune); Iz LinOñ 181; Etxba Eib (meuna). "Trecho de delgadez, p. ej. en la extremidad de un palo, etc." A.
"Parte delgada de cuerdas, paños" Ib. "Ona emen egurraren lodi-meuneak, meenetik asita lodieneragiñokoak, he
aquí las partes delgadas y gruesas del leño" Ib. (s.v. egur). "Punto débil. Arixa meunatik etetzen da" Etxba Eib.
"Ariaren "miar-mankaak" edo "me-unaak"; andik biurtuezkero "tirt" eteten zan aria" Iz LinOñ 181. � Ari
desberdin egiñaren lodigune ta meegunea: nodos y vientres. Or Eus 104n. Mee-unatik goria (lepotik gorakoa),
gizonik geienak alperrik daukate. And AUzta 103. �3. (BN-baig ap. A), mehagune (BN-ciz-mix ap. A; Lh),
megune (B, Sal ap. A). "Rato de escasez, p. ej. en ciertos meses del año" A. "Journées les plus courtes de
l'année" Lh.
mehekara (mee- AN-l [?] ap. A Apend, s.v. kara), mekara (Ae ap. A Aezk 296). � "Debilucho, delgadito" A
Aezk 296.
mehekari. "(L, BN, S), qui aime le maigre" Lh.
mehekera. "Adelgazamiento, [...] meekera, meazkera" Lar.
mehekeria. "Aliment maigre. Mehekeriarik eztezaket ian" H.
meheketa, beketa (Lcc). � "Delgadez, beketea" Lcc.
1 meheki (Lar (mee-), H (+ mee-)). �1. Delgadamente, finamente; en capas, láminas, etc. delgadas. "Hari
meheki iruna, fil filé mince et fin. Oihal meheki ehoa, [...]. Athorra meheki iosia, chemise cousue fin, à petits
points" H. � Handi denean [ardiaren] gaitza, ilea pikatzen / eta lixiba ura meheki ixurtzen. Hb Esk
231. Bota zaitzu amandak berorik eta heda zaitzu meheki. ECocin 38. Mêki zabaltzen dute. "Se le extiende en
capas delgadas". Or Eus 103. �2. "Agudamente, [...] meekiro, meeki" Lar. �3. + meki. Delicadamente,
dulcemente, suavemente. � Leunki ta meeki adiraziz ongi dagokana. Aski ezpada deikunz leun-mee hau, ots
egiten dio gogorkixeago. Mb IArg I 121. Hau da gauzak meeki eragiteko ta bake on bat izateko biderik onenonena.
Ib. 180. [Senarrak andreari] egin behar dituen gauz guzietan indarrak emanez, argi egiñez ta dezaken
alde guzietara ongi ta meki lagunzea. Ib. 181. Esan eutson meki, itzak izpi-antzo: [...]. "Con voz de rayo de sol".
Laux AB 43. �4. Zein meeki pizatzen tuen Jangoikoak obra onak (290). 'Cuan por menudo pesa Dios las obras
buenas'. LE-Ir. �5. (Urt, H). Escasamente. "Attenuate, gaxoki, miserableki, [...] meheki" Urt III 51.
"Maigrement, pauvrement. Meeki bizi gara, zergatik gitxi degun, nous vivons pauvrement [...]" H. � [Aphezak]
bakharrik ez balire bizitzen sobreki, / ohoreak luzkete eginen meheki. Hb Esk 196.
- MEHE-MEHEKI. a) Con paciencia, resignación. � Horduko neke-egarri ta naigabe guziak me-meeki [...]
arzeko grazia [eskatu]. Mb IArg I 191. Me-meki ta pazienzi andian artuz geren buruen nekagiro guziak. Ib. 229.
Tormentu guziak me-meki eramatea. Ib. 385 (154 y II 354 mee-meki). � (mehe-mehekitxo). � Kalte ta txarkeri
guziak Jangoikoaren izenean [...] me-mekitxo arzea dela zeruko bidea. Mb IArg I 270. b) + MEKI (R-uzt ap. A).
Frugalmente. "(Vivir) apuradamente" A. � [Arinki ibilzea] galerazten zuten jan-edanak utzi ta me-meeki janez.
Mb IArg I 217. c) Delicadamente, suavemente. � Jesusen Bihotza billatu ta bere burua aren gañean me-meeki
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
267