Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
medioluto. "Lenengo bel-beltz ibiltze zuan urtebetian da gero medio-lutua eruate zuan" Elexp Berg.
medira. v. medida.
medisent (T-L). � Maldiciente. "Médisant" T-L. � Kolerusak, medisentak [...]. Mercy 25. Ihes egin ezazü [...]
medisenten konpañari. UskLiB 78. Guzien yuiatzale / dira medisentak. Bordel 169. v. tbn. CantIzp (ed. 1813),
55. Gy 77.
medisentzia (Gèze (-nz-)). � Maledicencia. � Berekiñ dakharzkela medisenzia eta gezurra. He Gudu 146. Ikusi
dut kalumniatua eta medisentziaz larrutua. Brtc 209. Gezur xumeak, medisentzia arinak. Dh 140. Medisentzia
hori / ez da ene aldetik, / bainan salatariak / badira nunbaitik. Bordel 170. Medisentziaz bekhatu egiten da
lagunaren hutsak beharrik gabe agertuz. CatJauf 82. v. tbn. CatLav 128 (V 68). Mih 65 (medizenzia). CatLan 97
(-nz-). AR 436. CantIzp (ed. 1813), 55. UskLiB 97 (-nz-). SalabBN Mt 15, 19. CatS 48 (-nz-).
- MEDISENTZIAZKO. (Adnom.). � Baldin nahasia bazare [...] medisentziazko, jelosiazko auhin muthiriez
[...]. MarIl 101. Zer egin behar da medisenziazko bekhatiala ez erorteko? CatS 48.
meditar. v. mediar.
meditatu (Urt V 120). � Meditar, pensar (sobre). (Acompañado gralmte. de complemento directo). � Tr.
Documentado, desde Leiçarraga, en autores labortanos y bajo-navarros hasta finales del s. XIX. Al Sur se
encuentra en Urquizu, CrIc (173 -tau) y en un texto baztanés del s. XVIII. � Etzaretela aitzinetik ansiatan zer
erranen duzuen eta ez albeitzinezate medita. Lç Mc 13, 11 (TB ez haren gainean gogoetarik egin). Egun oroz
Iainkoaren obrák meditatu behar dirade. Lç Ins D 5v. Meditatzen tudanean hain errefau iustuak / harritzen naiz.
EZ Man I 34. Nahi baduzu gure Salbatzaillea gurutzean meditatu, kasu emanen duzu kalbarioko mendian zarela
eta [...]. SP Phil 102. Meditatzen duenean Jesu-Kristoren bizitze saindua [...]. Ch I 25, 6. Onelako gauza on
asko meditau leiz. Urqz 19. Oxala orai erranik heldu naizena ungi meditatua eta gogoan hartua balitz. He Gudu
50. Kontsidera eta astiroki medita zatzu [...] hitz hauk. Brtc 140. Zergatik meditatu eta konsideratzen baitugu
serioski egi ok, ez gaituzte utziko beñere bekatuan erortzera (B, s. XVIII). BOEans 783. Misterio handi hejen
gainean meditatzeko. Jaur 161. Othoitz hori guzia laiteke [...] arthoski meditatzekoa. Lap 237 (V 106). v. tbn.
Harb 47. Arg DevB III. Mih 86. CatLan 136. AR 156. Dh 101. MarIl 127 y 129. Arb Igand 176.
meditatzaile. � El que medita, hace una meditación. � Baldin meditatzallearen entendimentua arkitzen bada
instruitua. Cb Meza 161.
meditatze. � Meditación. � Ofizio saindu huntan / bere meditatzia / zuen bethi bere baithan / mundua
trufatzea. Arg DevB 94. Hartan bere miseriaz, / bere meditatzean / bazekutsan ageriaz / nola mirail batean. Ib.
156.
meditazio, meditazione (T-L), meditazino(e). � Meditación. v. gogarte. � Tr. Documentado al Norte desde
Leiçarraga; al Sur lo emplean Ochoa de Arin (129), Urquizu (20 -zino), Moguel (CC 190), Añibarro, Arrue (May
8) y Villasante. � Iainkoaren obrén meditazionea. Lç Ins D 5v. Gure espirituak solas egin duenean
meditazionez zenbait misterioren gainean [...]. SP Phil 108 (He 110 meditazionean gogoz ibilli ondoan).
Meditazionea pasione saiñduaren gaiñean. Arg DevB 195. Zuhurtze ororen gehiena da, herioaren meditazionia.
Tt Onsa 18. Meditazione karsuenean baziñaudez ere, berehala alxa zaite. Mih 91. Meditazionea heriotzeaz. Brtc
111. Meditazionetako liburua. Dh 110. Meditaziño edo gogarteak dituan librutxo bat. Añ LoraS 90.
Meditazionea ifernuaz. Jaur 123. Sarthu zen barna ezarian / meditazione huntan. Gy 238. v. tbn. Meditazione:
Gç 201. He Gudu 116. UskLiB 71. JesBih 427. MarIl 19. Laph 191. Lap 240 (V 108). Arb Igand 176. Jnn SBi
82. Meditazino: Hm 201. Meditazinoe: CrIc 174.
- MEDITAZIOAN. Meditando; en la meditación. "Circunrodere, [...] meditazioan, meditazionean [...] egotea"
Urt IV 121. � Kausituko duzu denborarik asko [...] meditazionean egoteko. Ch I 20, 1 (SP meditazione onik
egiteko). Eta guziarekiñ egoten gare luze meditazionean. He Gudu 169s. Denbora othoitzean eta meditazionean
zaraman. Mih 13. Gaizki liteke, meditazionean egotea gatik bere eginbideari huts-egitea. Dh 100.
- MEDITAZIO(A) EGIN. Meditar. v. meditatu. � Baldin oraino usatua ezpazara meditazione egiten [...]. SP
Phil 32. Meditazionea egin behar dela emeki eta pausatuz. Ib. 234. Kontenta zaite beraz orduan meditazione
egiteaz [...] pasionearen gaiñean. He Gudu 116. Meditazioa luzaro ezin egin dutenak [...]. Cb Eg II 10. Ez
dakite nola egin meditazionea. Brtc 6. Meditazione egitea gure azken finen gainean. Dh 52. Kofesatzeko
egunean guziek eginen dute meditazionea. Ib. 99. Meditazion[i]aren egiteko erregla. UskLiB 61. v. tbn.
Meditazione: Mih 87. AR 156. JesBih 323. � (Con determinantes). � Bakhar-lekuan sarturik eginen duzu
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
261