Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
mehatsegitu, meazegitu (Lar). � "Adelgazar demasiado" Lar.
mehatsune (mea- Lar � H). � "Entresaca de árboles en los montes" Lar. "Raleza" Ib. "Desigualdad [...] en lo
tejido" Ib.
mehatsunetu (mea- Lar � H). � "Entresacar en los montes" Lar. "Ralear" Ib.
meatu. "Meatzen naiz" figura en SP tras "mea, [...] mine" y meazko, sin traducción.
mehatu. v. mehetu.
mehatx. v. mehats.
meatxa. "(R), hilacha" A.
meatxa. v. mehatxu.
mehatxagarri (Dv � A), miatxagarri. � Amenazador. � Mintzo bagiñtez [...] zuben galgarriyaren deseiuz, au
bai litzakela gogorra eta miatxagarria, biño [...] (Zugarramurdi, 1875). ETZ 293.
mehatxakida. "Conminación" Lar.
mehatxakidatu. "Conminar" Lar.
mehatxale. "Amenazador" Lar. v. mehatxari.
mehatxari (SP, Lar), meaxtari (Lar DVC 265 ). � Amenazador. � S. Franzisko Xabier-en hitz
mehatxariak Fernandez bekatariari sartu zion beldurra. Mb IArg II 332.
mehatxatu (G, AN, L, BN, Sal, S; SP, Urt V 436, Ht VocGr, Lar, Aq 1444 y 1446, VocS 137, Añ (G, AN), Izt
105r, Lecl, Arch VocGr, VocBN, Gèze, Dv, H, Foix ap. Lh), miatxatu, meazatu, meaxtu. Ref.: A; Lh. � Tr.
Documentado en la tradición septentrional desde Leiçarraga; en la meridional se encuentra en Iztueta (C 344), en
un texto de Lesaca de 1857 (ETZ 254 miatxatu), en Bilintx (meaxtu), Soroa (AKaik 119), Beovide (meazatu),
Illarramendi y Aresti (Tobera 283). Me(h)atxatu es la forma general. En DFrec hay 5 ejs. de mehatxatu,
meridionales. �1. Amenazar, conminar; reprender, increpar. "Tratar mal a uno de palabra" Aq 1444.
"Reprehender" Añ. v. amenazatu, menazatu. � Eta mehatxa zezan deabrua Iesusek eta ilkhi zedin harenganik.
"Iesus menaça". Lç Mt 17, 18 (He, TB, Ip, Echn, SalabBN me(h)atxatu; Dv larderiatu, Hual amenazatu, Samper
amanazatu, Ur (G) erriertan egin, Leon manatu, Or errita egin, Ol akar egin, Ker agiraka egin, IBk gogor
hitzegin, IBe gogor egin). Eta mehatxatzen zuten anhitzek ixil ledin. Lç Mc 10, 48 (He mehatxuz zegozkon).
Ifernuko pena, zeñes meatxatzen baitu. Ber Doc 164r. Bañan egiten ezpadut kontu zure legeaz, / mehatxatzen
nauzu pena fiñamendu gabeaz. EZ Man II 71. Ierusalemen erdian / zinduen predikatu / bere bizitze gaixtoaz /
Herodes mehatxatu. EZ Noel 166. Mehatxatzen naute xikanatzeaz. Volt 230. Mehatxatuek oraño
jaten dute ogia. "Los amenazados comen aún pan". Ib. 231. Gaztigu hunetzaz mehatxatu zituen gure Iainkoak
bere manamenduen hautsailleak. Ax 433 (V 282). Iondone Paulok ere mehatxatu zituen Galaziako iendeak,
erraiten zerauela: [...] Ha galatar zentzu gabeak, nork erhotu eta liluratu zaituzte? Ib. 276 (V 184). Erakutsu
zutan den garra / [...] izterbegia puxatuz / eta zinez mehatxatuz. O Po 45. Ez gaitutzu bethi ere mehatxaturen.
"Comminaberis". SP Imit III 16, 2. Gaizki hillen girela mehatxatzen [gitu] [...] haren doktrina saindia
mesperetxa badezagu. Tt Onsa 60s. Mehatxatu zian eta exortatu paubrer amoina egitera. Tt Arima 125.
Gaitutzu / herioaz mehatxatzen / ezpagare banket dibino / bizi huntara ethortzen. Gç 112. Mehatxatu nauten aldi
guzietan [...]. "Ideo in omni reprehensione". Ch III 46, 5 (SP hutsak erakusi izan zaizkidanean, Mst mehatxü
orotan). Nahi dugu hek garraski mehatxa ditezen eta ez dugu geronek nahi mehatxatuak izan. "Stricte
corrigantur". Ch I 16, 3 (Mst gaztigü garratzik ükhen lezen). Mehatxa zazu [zure burua]. "Admone teipsum". Ib.
25, 11. Meatxatzen, eritzen, injuriatzen duenak. El 55. Jotzeaz mehatxatzen. Brtc 59. Mehatxatzen duzu
fundituko duzula zure tenplu seindua profanatuko duena. Dh 85. Haur bat bada oihuz hasten / amak otsoaz du
fite mehatxatzen. Gy 239. Reinaldo alderatu zaiote bitartean eta aurrera dator zirkazianua meaxtuaz.
"Prorrumpiendo en amenazas ya desde lejos contra el sarraceno". Bil 165. Eta gaztigu hortaz zerentzat naiz
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
252