Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
ibarra. Izt C 22. Zulo onen ataka da medarra. Ib. 73. Aramako erria laburra ta medarra bada ere [...]. Ib. 79.
Zeñ estua eta mearra dan bizitzara daraman bidea! Ur (G) Mt 7, 14 (Ur (V) estuba ta bedarra, Lard 385 estua
eta mearra). Oh zer ersi da borta eta zer mear senda. Hual Mt 7, 14. Sarztie atari mearretik. Samper Mt 7, 13.
Erdiko arrailadura edo erreka meharra du eta ez barna. Dv Lab 44. Emakume bat aiñ ondo egiña / ez zabal, ez
bedarra. AB AmaE 227.
� (s. XX). Etxe txikia, etxe medarra, mendipe añubean. Ag G 323 (Kr 19 bedar). Oñetako medarrez esiturik. Ib.
373. Zubi mehar batean. Barb Sup 149. Geienak dira eurak morrosko ederrak, / Txanka-me, praka-nasai,
sorbalda-bedarrak. Enb 30. Erreka txar mehar barna bat nasaiki urez bethea. JE Ber 39. Zurezko mahain luxe
mehar bat. Ib. 69. Lur-xerranga mehar batzu. Ib. 10. Karrika zahar eta mehar horiek. Zub 89. Ordoki luze eta
mehar hura mendien artean. Ib. 119. Kokotza meharra eta aintzinatua, sudurrari urbildu nahia. Ib. 47. Bertze
dorre bat, meharra eta guzietarik goorena bazen. Ib. 83. Mendiarteko lur-zati medarretan. TAg Uzt 266. Dupin
mehar mainguño bat. Lf Murtuts 9. Ain leku estu medarrean. Erkiag Arran 37. Tenpeko arkaitz medarra zuten
bidetxiorrik estuena beste errietara bidegiteko. Zait Plat 116. Aitz-zulo mear baten barruan. Vill Jaink 125.
Ofizina mehar eta ilun batean. Arti Ipuin 35. Toki mear ontan ibilli bear onek eragozten dit gai oni ekitea. Ibiñ
Virgil 110. Adabegian bertan alegia, ebaki mear bat egiten da. Ib. 84. Bearra, gauza miarra (AN-5vill). Inza
NaEsZarr 1733. Zeru-zerrenda mehar bat. MIH 130. Eskual Herria bezalako eskualde mehar edo estu batean.
MEIG IV 54. [Muga] mehar xamarrak. MEIG I 239. Sargori da [...] gela meihar hartan. Ib. 180. v. tbn. FIr 169.
Ir YKBiz 138. Ldi IL 44. Melar: JMB ELG 30.
� Estricto, rígido; limitado. � Estimatzen duzu [Iainkoa] dela hertsi, mehar, eskas eta abazizios. Ax 149 (V 97).
Gure asabek munduari buruz zeukaten ideia mearra ta estua zan oso. Erkiña ta sinplista. Vill Jaink 42. Beste
inor baino gogo-meharragoa. MIH 271. Lekuko gai hori lekuko ikuspegi meharrez tratatuko bagenu [...]. MEIG
VIII 65. � Irri mehar tzar batekin jalitzen da. Larz Senper 66. � Hurrengo silabako bokal meharra zela medio.
MEIG VI 191. � (Uso sust. tras posesivo). "Bide horren meharra, l'étroitesse de cette route" Lh. � [Euskalliteratura]
bere mehar-murritzean ez dela guk uste genduen bezain urria. MIH 281.
� (Usos predicativos y advs.). � Biderik zabalenak bedar dituzuzala. Astar II 122. Aldia, esan dugunez, aski
mehar mugatua dagoelako. MEIG IV 135.
�2. (B ap. Izeta BHizt2; SP, Urt I 122, Lar, Dv, H, Zam Voc), bedar (V-gip ap. Iz ArOñ), migar (V-ger? ap. A),
melar (V-gip ap. Iz UrrAnz). Delgado; fino. "2. [...] Gerri meharra, taille mince. Neskatxa meharra, fille fluette;
3. aigu. Ezten moko meharra, alène à pointe aiguë" H. "Txarri-melárra, cerdo estrecho; bei melárra" Iz ArOñ.
"Zein mearra den gizon oi" Izeta BHizt2. � Tr. Documentado en autores de todas las épocas y dialectos (salvo en
vizcaíno) desde la segunda mitad del s. XVII. � Miguel Mearra (1366). Arzam 339. � [Eskua] hain xuri zein
elhurra, / oina [...] / meharr' eta laburra. O Po 38 (v. tbn. 26). Zazpi ogiburu mehar. Urt Gen 41, 6 (Dv, BiblE
mehar; Ur, Ol Ker me(e)). Bei igar-mear berak beste gizen ederretara joan ta [...]. Mb IArg I 392. Indarrez ahul
eta / gorphutzez meharra. Bordel 103 (tbn. en Ox 205). Bi platutxa mehar. Gy 30. [Haritzari] uzten zaizko
zenbait adar mehar. Dv Lab 374. Ogia lodi den tokian, ondoa mehar, bihia txar eta guti. Ib. 55. Drain meharrek
ur soberakina ekhartzen dute drain nausietara. Ib. 113. Altu, plaku, medar luze-luze bat zan gazte au. Aran SIgn
60. Oraiñ ogei bat urte / Udarregi zarrak / junturak ez zituen / oso miarrak. AzpPr 86. [Gizona] buru apal, kokat
herdoil, zango mehar, higatu bat omen da. HU Aurp 130. Korpiz me bat edo mear bat sotanaz tapatruk. Mdg
142. Golko jori, esku legun, oin-lepo mehar [...] etzuen itxureaz deusen eskasik. JE Bur 95s. Amiamoko: / dena
zangar, / luze, mehar / dena lepho / eta moko. Ox 125s. Sudur mehar luxe, kokots lirain [...]. JE Ber 46. Gizon
bat zen lerdena, luze eta mear. FIr 131. Haren idun mehar zuria ere ferekatu zuen. Mde HaurB 16. Aurpegi
polita [...], gerri meharra. Ib. 30. Beso medarrak. Etxde AlosT 54. Arbolik medarrena. Ib. 40. Medar eta zaintsu
[zan Piarres]. Etxde JJ 9. Elgarretarik ez urrun, [gatuaren begien] bi argi luxe ta mehar. JEtchep 37. Iltze bat
baiño melarragoa aiz eta! EgutAr 13-1-1963 (ap. DRA). Gorputz melarrak zeuzkaten baña / belaun-buruetan
indar. Basarri 97. Oi gaupean kanposantua, / pinu melarraren gosea / ta zeru-min santua. Azurm HitzB 55. Lau
orma iaso, tellatu mear batez estali. Ibiñ Virgil 113. v. tbn. Elzb Po 206. Iraola 116. Zub 105. Lf Murtuts 47.
Medar: Arrantz 110. Melar: Ayerb EEs 1912, 17. NEtx LBB 124. Uzt Sas 356. BasoM 63.
� (Uso predicativo). � [Beiak] belar jaten ta jaten hari ta ere, beti arkitzen zirala igar ta mear. Mb IArg I 392.
Mari Joxepa beti melar. Peillo, berriz, alakotxe sabel zorroa erakusten. NEtx LBB 176.
� Zinion --Axular-- / [...] Eskuara bazen txar, / meharra, / zela zuelakotz / eskualdunen indar / [...] beharra. Ox
85.
� (Lar), medar (Dv, que cita a Bil). "Sutil", "tenue" Lar. � Nere biyotza dago esperantza medar baten gañian.
Bil 160. Ezin esan leike aize medar artan, otzak [...] bi lagunen biotzak zer zioten. JAIraz Bizia 49. Ai Zu, aize
mea, nola zer aize mei ta medarra; nola ukitzen gaituzu ain mearo, Iainko-Seme itza. Or QA 182.
� (Sonido, ruido) agudo, estridente. "Agudo" Lar. � [Sugeek] xixtu mehar bat egiten zuten. JEtchep 18.
� Afilado. � Baso galduen erdian / kare-arrizko mendiak / gorri, aizto ta mutur, iparrak / melar zorroztu
sarriak. 'Tenazmente afilados por el áspero norte'. Gand Elorri 38. Melarrak eta garratzak / bizi ditudan /
arantzak. 'Agudas y amargas'. Ib. 194.
� Euskal-idazleen familia mehar baina nabar xamarrean. MEIG I 234.
- MEHAR-MANKA. Parte delgada del hilo. "Ariaren "miar-mankaak" edo "me-unaak"; andik biurtuezkero
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
247