Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
pendiente entre el muslo y la tripa de la vaca y donde se la examina para ver si está gorda" Iz To.
- MEHAKAKO HEZUR (AN-ulz; m. izur R-is). Ref.: Iz Ulz, R 404. "Meakako ezúrre, el hueso de la cadera" Iz
Ulz. v. mehakezur.
- ZANGO-MEHAKA. v. zango.
meakari. "Efecto o mancha que deja la vena del hierro a los que andan con ella y se ve especialmente en los
meakaris o meatzalles de las herrerías" Lar (s.v. maca).
meaketa. � (Con ines.). Buscando mineral. � 700 langile meatze zuloetan, mea ateratzen eta meaketan. FIr
135.
mehakezur. � Cadera. � Baratzatik zetorren, esku bat meakezurrean, saskia bete barazkirekin. Or Mi 69.
Zutitu zen astiro, eskua meakezurrean. Ib. 75. Garbiketa-ontzia meakezurrean tinkaturik zeramakiala. TAg Uzt
164 (v. tbn. 12). Besoak meakezurretan eta buru zut. Eston Iz 48.
meaki. � Mineral. v. mea. � --Zer da bada [...]? --Al daiteken meakirik eder eta aberatsena. Alt EEs 1917, 44.
mehakizun. "Que l'on doit, qui est à amincir, aiguiser" H.
meako. v. 2 mehaka.
mehakoil (BN-mix-baig), mehankoil (BN-mix, S), meharakoil. Ref.: A (mehakoil, mehankoil); Lrq (mehankoil
[oxítona]). � "Esbelto, delgado" A. "Mehankoil, descarnado" Ib. "Maigrichon" Lrq. � [Burdin labettoen] khe
buru mehakoilak. Prop 1898, 182 (ap. DRA). Guzien aintzinean zohazkun gizon meharakoil arin batzu. Prop
1901, 84. Gure muthikoetarik bat aski gothorra zen gu bezalako bi Uropano mehakoilen aldizkatuz eremateko.
Prop 1909, 71.
mealkatu. "(R), hilvanar" A.
meamekeria. "Melindre, demasiada delicadeza" Lar.
meametsu. "Melindroso" Lar.
mean (G-azp ap. A), mian (G-azp ap. A). � "Ijada de peces" A. v. 2 mehaka.
mehankoil. v. mehakoil.
meao. v. 1 miau.
mehar (V-ger-m, G-to-nav, AN-egüés-ilzarb-olza, L, B, BN, Sal, S, R-uzt; Saug Voc, Ht VocGr 356, Lar, Lecl,
VocBN, Gèze, H, VocB, Mdg 163, ZMoso 67, Zam Voc), medar (G, AN; H (V, G)), meiar (AN-gip), miar (AN-
5vill-ulz), bedar (V; Añ, H (V)), berar (V; Aq), melar (G-azp-goi). Ref.: Bon-Ond 154; A (mear, medar, meiar,
melar, bedar, berar); Iz Als, To, Ulz (miar), ArOñ (bedar), R 292; Etxba Eib (bedar); Izeta BHizt. � Tr. En la
literatura septentrional sólo se documenta mehar. En la tradición guipuzcoana hay tanto mear (desde Lardizabal)
como medar (desde Iztueta; tbn. en Azkue (BeinB 91), Orixe (Tormes 33) y Erkiaga) y, menos frecuente, melar;
hay bedar en los vizcaínos Añibarro, Astarloa, Uriarte, Arrese Beitia, D. Agirre y Enbeita, y miar en un ej. de
AzpPr. En DFrec hay 2 ejs. de mehar.
�1. Estrecho, angosto; ajustado. "Bide meharra, chemin étroit. Ondoan zabal eta puntan mehar" SP. "Angosto"
Aq 965. v. estu, hertsi. � Tr. Documentado en autores de todas las épocas y dialectos desde la primera mitad del
s. XVII. � Eunce mearra. ms. Pamplona p. 279 XCIX. � Leze aho meharrak. EZ Man I 102. Gida nazazue / har
xidor meharrean. EZ Eliç 76. [Piramideak] ondoan zabal eta puntan mehar [ziren]. Ax 26 (V 15). Parabisura
ioaiteko bidea, bide hertsia, meharra eta gaitza dela. Ib. 483s (V 312). Ioan behar duzu muillatzerat [...]
lehenbiziko punta meharraren gerizerat. INav 135. [Igarenaren eta jitekoaren arteko] pundu eta momento bakoitz
hura hanbat da labur, mehar eta ezdeus, non [...]. Tt Onsa 99. Presondegi estu, mear, illun [...]. Mb IArg I 254.
Karzela guzis mear batera (B, s. XVIII). BOEans 838. Zuste lengo romanoek baso batzuk, ondoak mear, punta
zorrotz ta agoa lazki zabal. LE-Ir (s.v. ixuri). Estu-bedarra da zeruko atea. Añ EL 1 55. Gure animak dauzka /
igaro bearrak / zubi altu luzeak / eta txit melarrak. Izt Po 55. Baldin ordeka bazan medarra, deituko zioten
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
246