Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
barnean ibiltzen zuen. Prop 1876-77, 76. Tornuz egoki egiñak diruriten besoak, zeñaren itxurak duen egiaz
mauka estuaren [...] antza. Otag EE 1882c, 578. Bere besoetako mahongak altxaturik ukondoetaraino. Elsb
Fram 148. Eskutur maukiagaz ezpanak igortzi. Ag Kr 49. Idun-mauketan lerro gorriak. Ag G 93. Eror-erazi
zian godaleta sotena mahankalat. Const 18. Etxeko eun zuri-garbizko mauka zabal, gorontz urdiñ-arre. Mok 16.
Kolkoan eta mauketan. Or Tormes 77. Mainka luzeago ezik besoa (R). 'La manga más larga que el brazo'. A EY
III 108. Mahungak ukondoraino bildurik. Lf Murtuts 52.
�2. Colador. � Kidari itsuak, eltxobáten pasátzeko maunka billa, ta bitárteo irésten kamélloak. LE Urt ms. 86v.
�3. "Mahunga (BN-mix), remanga para pescar" A.
- MAHUKA-HAS (mahungahas L, BN, S, Sal, R; maukas B; maunkas B). Ref.: A Morf 12 LL; Izeta BHizt 590
y 593. "En mangas de camisa. Maukas gan ginen" Izeta BHizt. "Denbora ederrakin denak maunkas" Ib. 593. v.
ATORRA-MAHUKA-HAS.
- MAHUKADUN. "Alicula, haur jáka mahunkadúna" Urt I 488.
- MAHUKA ESEKI (H; maukeseki Lar). "Manga perdida" Lar.
- MAHUKA-GABE. Sin mangas. � Aphez handiak bazuen oraino arropa labur, mahunka gabe bat. Lg I 162.
- MAHUKAK GOITITU (L-ain, B), M. GOITU (AN-5vill). Ref.: A; Gte Erd 21. Remangarse.
- MAHUKAK JASO (G-to ap. A). Remangarse.
- MAHUKA-LARGO (BN-baig ap. A). Laxo, indulgente. � Haritchabalet, beste apezak oro bezala arauz,
mahanka largo zen bekatore txipien eretzeko. Const 29.
- MAHUKA-LAXO (AN ap. A � Aq 853 (AN)). Indulgente. "Absolvederas" Aq.
- MAHUKAN IZAN. "Norbait mahungan izatea (L), avoir quelqu'un dans sa manche" H.
- MAHUKA HUTSEAN (maukutsean V, G, AN ap. A; Zam Man 56; mankutsian AN-ulz ap. Iz Ulz). En mangas
de camisa. � Jatorritik dute oitura, txamarrak janzi bage bizkarretik zinzilika dituztela, mauka-utsean plazan
egotekoa. Izt C 253s. Otsailien gizona mauko utsean ikustea baño obe, otsoa arditan ikustea (AN-araq). Satr
CEEN 1969, 76.
- MAHUKA HUTSIK (V, G; maukutsik V, G, B; Zam Man 56; maunkutsik B; makutsik AN-larr, B). Ref.: A
(mahuka, maukutsik); Asp Leiz (makutsik); Izeta BHizt 590 y 593. En mangas de camisa. "Zu maunkutsik ibiltzen
zara" Izeta BHizt. � Sagardo asi-berria maukutsik (jakea erantzirik) edan nai luketela. A Ibaiz 11-5-1902, 1.
Gizon [...] bi zetozen enparantzara, makutxik. Ag G 97. Makutsik eta dituen apainduriak soñean ipiñita. Ib. 248.
Ikusiko dituk tokan jokatzen, maukutsik. A Ardi 40. Io ta ke ari dirade maukutsean arnaska. Zait BGold 10.
Maukutsik eta lepokorik gabe. JAIraz Bizia 64. Makutsik leio aldera egiten du. NEtx LBB 107. v. tbn. Lab
EEguna 108 (makutsik). Anab Poli 56 (maukutsik).
- MAHUKA-ZABAL (V, G, B ap. A; Aq 853 (G); mainka- R ap. A). Indulgente. "Absolvederas" Aq.
� Etim. Para su origen en un lat. *manuca (no manica), v. FLV 1974, 189.
2 mahuka. � Aullido. � Abre guzien orroak, marrumak eta mahukak. Iratz 137. Amonatxoa dute Bilbaon
ehortzi... / Zer oihu, zer mahukak zaizkioten jauzi! Iratz GH 1967, 236.
mahuka-haste, mokhaste. � (Precedido de atorra). Acción de ponerse en mangas de camisa. � Athor
mokhastea aiphatu ginuen, bainan ez ginen hortaratu, frango fresko baitzen barne hartan. GH 1959, 309.
mahukada. "Mangonada" Lar.
maukagile. � Mugidor. � Arroka aundi baten puntatik erortzen dan ujol maukagilleak. Otag EE 1882c, 511.
mauka-mauka. � "(G), voz onomatópica que denota el ruido de devorar. Mauka-mauka ari zera jaten (G-goi)"
A (s.v. mauka). v. mauta-mauta, mauska-mauska, mausta-mausta. � Beregandu zituan iaki guztiak mauka
mauka iaten ziarduan. Ag AL 82. Gezur-agindun apaiz burutxuriak ere mauka-mauka ari ziran beti. A Ardi 47.
Zakurrak mauka-mauka irentsi baño len. Zait Sof 166. Mauka-mauka jaten ari zen motiko bat. Etxde JJ 197.
Mauka-mauka ari dira bertan millaka ardi-buru. Eston Iz 159. � (Fig.). � Joran bat mauka-mauka ausnartuten
neban bidean. Azurm in Gand Elorri 71.
maukari (Lar, Dv � A, H). � "Maullador" Lar.
maukera (Lar, H (G)). � "Impertinencia" Lar. Se trata sin duda de una inferencia de Larramendi, a partir del
refrán (ya recogido por Isasti) aukeraren maukera, atzenean okerra, que traduce (s.v. elección) "el que es
impertinente en sus elecciones, al cabo escoge lo peor". En realidad se trata de un mero eco de aukera. Cf.
naukera. v. AUKERAREN MAUKERA. � Beren palta, utsaldi eta maukera gogaikarriak onez eramanaz. Arr
Bearg 403 (ap. DRA).
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
233