Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
matxura (H), matxure (Lar � H, Dv ). � Accidente. "Azar", "desgracia" Lar. La -e final del tema está
apoyada por el der. matxureti. � (V, G, AN-larr; VocZeg 287), maxura (G-azp, AN-gip), maetxuri (V-m). Ref.:
A; A Apend (maetxuri); Asp Leiz (moldakaitz); Gte Erd 284. Avería; (hablando de animados) achaque, mal,
enfermedad, herida. "Matxure au moldakaitze da" Asp Leiz. "Zahartzera azaltzen dira maxurak eta ajeak" Gte
Erd 284. Cf. ExtJG 1785, 100: "Han tenido repetidas maechuras los barquines". � Ezagutuko dute / agudo,
ordea, / burni ta mandoaren / matxura gordea. Izt Po 138. Matxurarik etzaio / azaldu berari [fogonerurari]. PE
121. Miñ zion beatza, iñolako matxura gabe [...] agertu. Arr May 152. Matxuretan biar egiteebenean
irebazteeben itzelak eta urtzalleak zortzi errial egunean. R. Murga EE 1895b, 518. Ogetabost egunetan egon
zirean kalte edo matxura guztiak zuzenduten. Echta Jos 205. Egun batian gelditurikan [erlojua] / zeguen
matxurarekin. Tx B I 70. Erropari urraldi, zirritu ta gañerantzeko maxurak konpontzen ari zen. Etxde JJ 79.
Ezin-konponduzko matxurak sortzen eta gehitzen ari gara, gutxieneko kontuan. MEIG VII 43. � (H, que cita a
Izt)). Maldad. � Zirriki marraka asi zan [Napoleon] bere barrunpe lizunean zeukan matxura gordea
agertaratzen. Izt C 404.
matxurati (H), matxureti (Lar). � "Azaroso" Lar.
matxuratu (AN-gip, -ure- AN-larr). Ref.: Asp Leiz; Gte Erd 125. � Estropear(se), averiar(se). "Makina
matxuratua dago (AN-gip)" Gte Erd 125. � Juan zan kotxian matxuratu ta / etorriya da bestian. Auspoa 73, 34.
matxurka. "Matxúrka bat, tabla sobre la cual se prensa el queso" Iz ArOñ.
matxusta. v. 2 masusta.
matxutx. v. 1 masusta.
matzail. v. masaila.
matzar. � Ez duk Satan ez bertzerik izanen haren jabe / ez eta ere matzarrik, izanik ere lizun / Josepen barne
argia ezar lironik ilun. (Interpr?). Iratz Othoizlari 1958, 193.
matzarratu. v. 1 matxarratu.
matzatondo (Lh). � Planta de roble melojo, rebollo. v. ametzondo.
matzdui. v. mahasti.
matzer. v. 1 matxar.
matzertu (SP), matxartu, matsertu (SP). � Desportillar(se). "Matzertua, puska bat saietsetik idekirik" SP. v.
makestu. � Eltze matzertu edo makhestu batzuekin. Prop 1894, 79. Suan ere bazuten, [...] eltze zahar bat dena
matzertua. Prop 1895, 162. Usu ithurrira doan pagarra hausten da edo matzertzen. Zerb GH 1936, 416. � (Dv
� A). "Deformar" A. � Ez az galantu, ez az matxartu, sortu ezkero, / beti bardiña, beti, beti bat az egunero. AB
Olerk 91 (dirigiéndose al Sol).
matzikatu. v. matxikatu.
matzinpelat (Dv, A). � "Manchas en las piernas por haberse calentado demasiado cerca del fuego" A.
matzitu. "(L-sar), tajar, hacer muescas, por ej. en una mesa" A.
matzoan. � En masa. � Etsaia matzoan heldu da. Barb Piar II 179.
matzuzta. v. 2 masusta.
1 mau (Vc, S ap. A). �1. Mordedura. �2. "(V-ple, B), acción de comer (voc. puer.)" A.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
231