Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
ilzarb-olza), maskui (G-to-nav), maskurio (G-bet), maskuilo (-ullo H), maskuilu (-ullu H), maskulli (AN-gip),
maskulu (H), maskulo (H), maskilo (-illo AN-araq), maxkuri. Ref.: Bon-Ond 140; A (mazkuri); Garate BAP
1949, 361; VocNav (axeri-danza); Iz Als (maskui), To (maskuiye); Satr VocP (maskillo); Zt (comunicación
personal; maskurio). � Vejiga. "Maskullo haizez hantua" H. Cf. VocNav: "Mascuri, nombre que dan a la vejiga
del cerdo inflada (Cirauqui)". v. 1 bixika; cf. maskuilo. � Sagardoak [...] maskuri edo puxiga bizkortu eta
gernua edo usuria eragiten du. Ayerb EEs 1916, 15. Arraien mazkuri ala bixigak. Anab EEs 1920, 68. Esanbearrik
eztago Etxegurenen maskuri urduriak, abagune oni eskar, artu bide-duan lasa-aldia. Ldi IL 47. Garrian
maskuri (puxika) bat eukan odolez beteta [...], ezkutuan (V-m). A EY II 283. Bere maskuriko gaitz orrekin [...]
uxuria odolakin nastutzen asi zaion itxura daukala. JAIraz Joañixio 164. Mutikoer zarta zarta ez zen, ez,
"mazkuri". Gurbindo "Kilik, Zaldiki-Maldikik" (ap. DRA; parece referirse a la vejiga inflada con la que pegan
los cabezudos). Orratza sarturiko puxika edo mazkuri arro arola lez. Erkiag Arran 95. Koipez betetako maskuri
bat, puxika bat. NEtx LBB 186. Globoa ez da nolanahikoa, gaurko gure begiek ikusten dituztenen antzeko
maxkuri haizatua. MEIG I 170.
- MASKURIA HUSTU. "Hacer aguas menores, maskuria ustu [...] (G-goi, AN-larr)" A EY III 241.
maskuri. v. maskuilo.
maskurikada. "Vexigazo" Lar.
maskurio. � "Chirlo de mar (FSeg)" A. � Iateko arrain, txirla, maskurio-ta ao-gozagarriak ugari ziran bertako
itsasoan. Zait Plat 14.
maskurio. v. maskuri.
maskurtu. � Ampollarse. "Hacerse ampollas en la mano, maskurtu" Izt 11r. Sg. Azkue, que cita el ej. de
Axular, "encallecer", aunque 'ampollarse' parece convenir mejor al texto. Sg. Oihenart (O-SP 230), a quien
siguen Pouvreau, Duvoisin y Azkue, y que seguramente lo toma del mismo texto, "s'endurcir. Eskuak
maskurtzen dira, quand on ne peut les plier". Larramendi (Sup), que traduce "(hacerse) gafo", tiene tbn. muy
probablemente como fuente a Axular. Cf. maskuilo. � Halakoari eta haiñari [usatuari] etzaitza hain fite eskuak
maskurtzen, ikhorzirinak egiten, eta ez haragiak ethentzen eta ez minberatzen. Ax 90 (V 61).
masma, masmau. v. marasma.
masoi, masoe. � Masón. v. framazon. � Protestantia zeinda masoi artekua. AB AmaE 347. Lur-erbesteko
masoiak. Azc PB 363. Masoen kontrakoak. Itz Azald 212. Masoi-arpegia eukala. A BGuzur 114. Masoien
eskumakil izan zala. Or SCruz 139. Masoiak eta protestanteak / alkar arturik dabiltza. Tx B I 52. Masoiak
zirala-ta. Enb 36. Ez masoiak baizik tripazaiak besterik ez zeratela. Lab EEguna 65. Halako masoi usaina edo
dariolako [Durkheim-i]. MIH 396. � + mazoin. Masón, albañil. � Erdi Aroko hargin-igeltseroek, hots masoi
edo mazoinek. MEIG V 110.
masoitzar. � Aum. de masoi. � Habanatiko masoitzar amurratu baten itzulpena. A Ardi 122.
masoka (SP � Dv y A). � "Masoka , instrument de ferrerie" SP (Azkue interpreta como palatal la
doble s de Pouvreau).
masokista. � Masoquista. � Masokistak: --Min egidak! Sadikuak: --Ez! Mde Pr 68.
mason (Sal, R ap. A), masun (Sal ap. A Apend), mazon (Lh). � "Pan de comuña con un poco de harina, se hace
para los perros" A.
masoneria. � Masonería. � Zer da masoneria? Itz Azald 54.
masopa (Izt C 206 � H), mazopa (V-ger-m, G-bet ap. A; Lar, H), mazopla (AN-gip ap. A), marsopla (Elizdo
EEs 1926, 34), marzupla (Lh). � Marsopa. "Peces grandes, negros, malos, vulg., arroaque" A. "Marzupla (L;
Lf), dauphin, orque, souffleur (pois.)" Lh. "Marzupla, dauphin" Lf GAlm 1957, 33. Harriet, para la forma
mazopa, cita a Pouvreau, pero no lo encontramos. � Izurdia ta masopa. Inzag RIEV 1923, 504. Mazopak ere
txikiyak janaz / bokoia añako aliak. Tx B II 97. Masopak / mendebalderuntz / ihesi joan direla. Lasa Poem 108.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
207