Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
gordiña ta mazkara da [Rabelais], mamiz besterik da, ordea. Zait EG 1954 (5-8), 92. �4. mazkara (Sal ap. A).
"Ganado vacuno de hocico negro" A. En Garral EEs 1918, 122 aparece Maxkara como nombre propio de una
vaca. v. maskaro.
maskarada (S), maskada (GH 1933, 233), maxkada. Ref.: Lh; Lrq. � "Mascarade, cavalcade" Lh. � Hasten
die hitzartzen ihautiko nula xüti ahal litiuen maskadak. J.B. Mazéris GH 1933, 298. Oraiko maskadetan
kantiniersak lekhia hartü deie. Id. ib. 307. Huna maxkada horietan pharte harzaliak. Herr 24-2-1955 (ap. DRA).
Zuberoako maskaradak eta pastoralak nahasten dutelako. Arti Ipuin 58. En DFrec hay 2 ejs. de maskarada, 1 de
maskaada, 1 de maxkarada y 7, septentrionales, de maskada.
maskaradakan, maskadakan. � Haciendo mascaradas. � Nuiz hasi da Uskal-Herriko gazteria maskadakan?
J.B. Mazéris GH 1933, 308. Erauntsi zien maskadakan. Id. ib. 309.
maskaradakari, maskadakari, maskadakai. � Participante en una mascarada. � Jaun-anderen dantzako aidia
khanbiatü ahal ükhen die maskadakari zunbaitek. J.B. Mazéris GH 1933, 309. Maskadakaiak behin edan eta
hasten dira. Id. ib. 300.
maskaratu (B; H), mazkaratu (Ae, R). Ref.: A (maskaratu, mazkaratu); A Aezk 296. � Tiznar(se) la cara;
disfrazarse, enmascararse. "Tiznar. Ikatzez mazkaratua dago ene begitartea" A. Cf. VocNav s.v. mascarar y
mazcarar. � Bata eror-araztea, berzea maskaratzea edo tintaztalzea, aldekoari ximiko egitea. He Phil
330 (SP 329 beltztea; Harriet deduce de la forma maskaratza, sin duda errata, un verbo maskaratzatu).
Maskaratu zan Andaluziyako kontrabandisten modura. Iraola 54. Gero lurrari aztaparka eta musuika hasten
(Bernadeta), bisaia guzia iztilez maskaratzen duela. Sokorri Gazte (Dic.) 1961, 1 (ap. DRA).
maskaro (S; H, Foix ap. Lh) maxkaro (L-ain, BN, S, R-uzt; Dv, H), mazkaro (S, Ae, R; VocBN, Gèze, Dv).
Ref.: A (maxkaro, mazkaro); A Aezk 296; Lh; Lrq. �1. "Qualité d'une bête à laine qui a le museau bigarré, de
plusieurs couleurs" VocBN. "Il se dit d'un mouton, d'un brebis à tête plus ou moins noire et de petite taille" H.
"Maxkaro: 1.º animal abigarrado de pintas negras y blancas; 2.º animal que tiene pintas cerca del ojo" A.
"Mazkaro (R), [...] tiznado, manchado" Ib. "Barbouillé" Lh. "Qui a la figure barbouillée" Lrq. � Galduak: [...]
hiru maxkaro, bat pindarra adarkari, soinburu beltz. Herr 9-2-1956 (ap. DRA, s.v. adarkari). [Ardiari] beltzez
tintarratu zaio bere buru xuria. Hortarik izena: maxkaroa, pinttoa. Gatxitegi Laborantza 182. � mazkaro (S?
ap. A; Gèze). "Qui a la figure sale" Gèze. "(S?), sucio" A. �2. maxkaro. Adefesio. "Personne de petite taille, de
figure brune tirant fortement sur le noir. Ago ixilik maxkaro txarra!, tais-toi, petit noirot!" H. � Gure maxkaro
hortarik egin "haur muñuñu bat" paregabe. Etcheb MGaric 46 (ap. DRA). �3. mazkaro. Máscara. � Garai
erromantiko bateko alaba zen --pozoin eta mazkaro eta ezkutunen garaikoa--. Mde Pr 183.
maskarotu, maxkarotu (Dv). � "Bigarrer d'une façon bizarre" Dv.
1 maskatu (Urt I 543, Dv, H). � Enmascarar(se). � Hargatik maskatu eta danzatu izatu naiz. EZ Eliç 161.
Ihautirian deboxak egiten dituzten jendez, maskaturik karrikaz karrika dabilzanez. CatLav 381 (V 184). --Zer
behar nuke egin maskatzeko? --Ontsa ikuzi ta atorra xuri bat ezarri. Egunaria 22-2-1959 (ap. DRA). Langile
askok behar dute mozorrotu, maskatu, beren sailari jarraikitzeko. Herr 16-6-1960, 1. v. tbn. Herr 10-12-1998
(pie de foto).
2 maskatu (Lcc (-du), Lar, Añ, H (V, G)), maxkatu (Sal ap. A), mazkatu (AN-gip ap. BU Arano). �1. Mascar,
masticar. � Dozenaka tragatzen / zituen aleak, / maskatu ere gabe / tripazai jaleak. Bil 124. Ogi latz gogor
artatik apur bat aoan maskatu. Arr GB 24. �2. "Mâcher avec le râteau le foin en petits tas (S)" Lrq.
maskatzaile, maskazale (S). � "Qui fait des maska" Lrq.
maskel. v. 1 maskal.
maskelu (V-arr-gip; Lar, H), maskilo (-illo V-arr), maskilu (Añ (V)), maskulu (V-gip), mazkelo (V-ger-m),
mazkilo (V-arr-oroz), mazkilu, mazkulu. Ref.: A (maskelu, maskillo, mazkelo, mazkilo); P. Urkia EEs 1930, 8;
Iz ArOñ (maskelua, maskúlu). �1. "Caldera" Lar. "Caldera [...] si es pequeña como sartén" Añ. "Calderilla en
que de ordinario se cuece la leche" A. � Maskelua, pertza, burni-pertza. Ag AL 60n. Artzen dabez andik sarten
bi ta mazkillu bat, onek be zarata egiteko. Kk Ab I 57. Gure eskaratzeko maskeluak. Otx 147. Pertzean edo
maskeluan egosten ari dan bei-esnea. JMB ELG 86. Kobrezko mazkulua (galdarea) (V-gip). A EY I 174.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
204