Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
marzuzer. v. masuster.
mas. v. mahats.
1 masa (V-gip; Lcc). Ref.: Etxba Eib; Elexp Berg. �1. Masa. "Amasar, masea egin" Lcc. "Morokilla da arto
urunakin eiñdako masia" Etxba Eib. "Bezperako masiakin einddako ogixak eztie ain gozuak" Elexp Berg. �
Irabiatuaz ore edo masa bat egiten danean. Cocinan 24. Laugarren pisotik kalera jausi zan, beste biargin
batzuek masia eiten euazen askara. SM Zirik 75. �2. "Abondance" VocBN. �3. "Masse de biens à partager"
VocBN. �4. Masa(s) (de gente). � Orixek erabiltzen ez zuen hizkera batetara itzuliaz, jendea, "masak", dira
egiazko protagonista, ez izaki bakun batzu. MIH 263.
2 masa (Michel LPB 145, J.M. de Oyarbide EEs 1921, 131, Barb GH 1970, 35), maza (Lh). � Carne (en el
habla de los gitanos vascos).
masa. v. 1 mazi.
masaier (Ht VocGr), maseje. � "Messager" Ht VocGr 385. � Neska urgulutsua, Mariaren sustengua, /
protestanten masejentzat satanez hautatua. AstLas 70.
masaila (V-arr, G, AN-gip-araq; VocCB, Dv, Zam Voc (G); -alla det., Lar, Añ (G), H), mazela (G, AN-5vill, L,
B, BN-baig; Volt 88 y 93, SP, Urt III 414, Aq 1096, VocBN, Hb ap. Lh, Dv, H (L, BN)), matsail (-all Izt 101v),
matzail (VocCB � Dv), matzeil (VocCB � Dv), maxaila (-alla Aq 604 (AN)), mazaila (Dv (G), H), maxela
(Sal, S, R; Gèze, Hb ap. Lh, Dv (S), H (BN, S)). Ref.: VocPir 226; A (masailla, mazela, maxela); Lrq (maxela);
ContR 521; Iz R 401; Echaide Nav 130; Izeta BHizt (mazela); Gte Erd 226. � Tr. Documentado desde Etcheberri
de Ziburu. La forma masail(a) es propia de la tradición meridional (en vizcaíno sólo se encuentra en Erkiaga);
mazela se documenta en textos septentrionales y maxela en suletinos, mixanos y roncaleses (además de en algún
meridional moderno, como Aresti). En DFrec hay 3 ejs. de masail y 2 de mazel. Para el posible valor expresivo
(sg. Azkue) de maxela, v. matela.
�1. Mejilla, carrillo. "Ezkerreko mazelan zaurthua da zaldia" H. v. matraila, matela. � Gutizia erho batez /
hek gidatzen direla. / Hargatik mazelak brida / banaz zaiztela hersten. EZ Eliç 322. Bethi finik gabe [Iainkoa]
lauda / haren aho mazelek. Hm 94. Mazelak xuri-gorri. O Po 32. Batean mazelan, bertzean sudurretan
ausikitzera. SP Phil 455 (He 459 mazela). Apezküpiak konfirmatiari emaiten derio maxelan eskü khaldi bat. Bp I
65. Maxeletan behera arrollak egin [nigarrek]. AR 170. Lengo antzik ez dute / gaur gure masallak. It
Fab 97. Norbaitek iotzen bazaitu eskuineko mazelan. HeH Mt 5, 39 (Ur (G), Or, IBk e IBe masail, Ip y Hual
maxela, Echn mazel, Ol matsail; Lç, TB y Dv mathela, He, Ur (V) y Ker matraila). Esku-tzarrak masallaetan
ezartzen ziozkaten. Lard 448. Masaill zuri gorri, sagar panpandoja bezelakuakiñ. Alz STFer 117. Masallak
puztutuaz asnasa artzeko. Iraola 26. Gorrituxe egin zitzaizkion emazteari masailak. A Ardi 69. Urlia dago
negarrez, / masaila llortu bearrez (G-azp). A CPV 803. Eri-handiek kolore zuri-ilun dute eta mazelak sartuak
sudur saetsetako zimurdura batean. FIr 191. Masailaren azpilduran. Or QA 176 (v. tbn. Eus 178). Masaileko
zimur bakanetan. Mde Pr 119. Masailletan beera [malkoak]. Erkiag Arran 186. Musu bat eman zion maxelan.
Arti Ipuin 84. Orratz luzeak masalletik masallera pasa. Anab Aprika 31s. Eskua masaillari emana zualarik
buru-austeren bat duanaren antzera. Berron Kijote 202. Ukitzen du ezpainez aitaren masaila. MEIG IX 111.
v. tbn. AA I 536. Arr GB 69. Camp EE 1883b, 523. Apaol 33. AzpPr 86. Muj RIEV 1907, 207. EEs 1920, 175.
Ldi UO 54. Ir YKBiz 124. JAIraz Bizia 113. Lek SClar 134. Masail: Otag EE 1882c, 447. ABar Goi 16. Uzt Sas
279. Etxde JJ 263. Txill Let 68. Ugalde Iltz 33. Mazela: Hb Egia 12. Maxela: UskLiB 38. Mdg 162.
�2. mazela (Hb ap. Lh, Dv, H), maxaila (Aq 604 (AN)). Nalga. v. ipurmasail.
�3. mazela (AN, L, BN-baig ap. A; Dv, H), maxela. Ladera, vertiente; cresta. "Croupe de montagne" Dv.
"Penchant d'une colline, d'une montagne. Iguzkira dagoen mazela" H. v. MENDI-MAZELA. � Ardiak hortxet
berean ditugu, mazela xoko hortan. Barb Sup 54. Lerdoinen mazelak bethi ta buluziago agertzen zaizkigu. JE
Ber 17. Errekaren mazelak. Ib. 14. Joan nintzen Baigurako mendira, mazelaz mazela nere ardiak eremaiten
nituela. "D'une croupe à l'autre". Barb Leg 149. Mondragon eta Eibar-en igaran gira ibar hersi batetarik, eta
maxela harrigarri batzutan ikusi tugu mahaña bezain zabalko alhorrak. Herr 12-6-1958, 4. Atalaiko lapitzmazelean
17 urteko mutil bat lerratu da eta itsas egiko arroketan lehertu. Herr 14-7-1966, 2. Montmartreko
mazelan bazen kaperatto bat. Ardoy SFran 113.
�4. mazela. "Larre-mazela (L-ain), lindero de un pastizal" A. � Nagusiak, sierraren ondoan aziya jarri zuen
mazela (zati) aundi batian (AN-5vill). S. Etxarte in Auspoa 77-78, 268.
�5. "(AN-gip), hoja de hacha" A.
�6. "Maxela , tocino (Ochagavía)" VocNav.
- MASAILA-HANDI. "Carrilludo, [...] masallandi" Lar.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
199