Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
martosa, -txa, -za. v. martutz.
martris. "(S; Foix), marquis" Lh.
martroitu (G-nav ap. A Apend), martxoitu (A DBols). � "Tronzar" A Apend.
martso. v. martxo.
martsuka. v. martxuka.
martta. v. marta.
marttinhar. v. martinar.
martu. v. marratu.
marturio. "Agonistica [= agonal, relativo al certamen] corona, marthurio khoróa" Urt I 460.
martusa. v. martutz.
martusera (L ap. A; Lcq 30 (L)). � "Mora" A.
martutz (SP), martuts (AN; -tus AN-ulz), martosa (AN-araq-erro, B, Sal), martotxa (B; -th- Dv (L) s.v.
martzoka), martxutx, martuza (AN-ulz-erro-olza; -th- H (+ -thutza)), martzutza (AN-olza), martoza (-th- det.
H), martutxa (L-sar; -th- det. H), martux (AN-ulz-erro), martusa (Lcq 30). Ref.: Bon-Ond 150; A (martusera);
A Apend (martus); Satr VocP (martosa); Iz Ulz (martux); JMB At (martutxa); Izeta BHizt (martotxa). �1. Mora.
"Martotxak gustetzen zaizkit" Izeta BHizt. Cf. VocNav s.v. martusa. v. martxuka, masusta. � Biltzen baitituzte
arregak, martutsak edo marsokak hezien bazterretan. SP Phil 244 (He 246 marzuza). Udan sagar, martutz eta
adan basaka. Ox GH 1922, 369. Zer uste duk? Dolarrek, sasitan martxutxek bezala, pusatzen dutela? Larz Iru
28. v. tbn. Amez Plat 32 (ap. DRA, martuts). �2. "Rampojo, racimo ya desgranado, martutsa" Lar. �3. martotx
(B ap. A; -th- L ap. A), martotxa (-th- Dv (L) s.v. martzoka), martoza (-th- det., H), martutxa (-th- det., H),
martutza (-th- H (+ -thuza)). "Mûrier" Dv. "Zarzamora" A. �4. "Zarza. [...] Los labortanos le llaman marthotxa
y martzoka" Lcq 79. �5. "Martuza, quien lloriquea sin fundamento (Ulzama)" Inza RIEV 1928, 153.
- MARTUTZ-PIKO, MARTOTZA-PIKO. Morera. � Igan zen marthotza-piko baten gainerat haren ikhusteko,
ezen handik iragan behar zuen. TB Lc 19, 4 (Leon pikhondo-basa).
- MARTUTZ-TXORI. "Marthotxa-xori, mûrier, oiseau" Dv. � Martutx-xori eper, kalla denboran, / zu segadan
edatzen astean, / ni, lorea naiz sorturen bet-betan, / ta gordeko lan-soroetan. A. Etxeberri in Onaind MEOE 447.
martutzondo, martotsondo. � Morera. v. martxukaondo, masustondo. � Mustarda bihi phikorraren bethe
fede bazinute, marthots-ondo huni erran zinezokete. Leon Lc 17, 6 (Ol, Ker masustondo).
martux. v. martutz.
martuxa (BN-baig ap. A (s.v. martusera)). � Dim. de martutz. � Ama latza ta umea beltza, asmatu erraza. Zer
ote da? Masusta, martuxa; baita gaztaña ere (AN-larr). Inza NaEsZarr pág. 48.
martuza. v. martutz.
martxa (Lar (+ -ea det.), Añ), martxe. � Tr. Documentado en textos meridionales desde mediados del s. XIX y
en Bordel y Revol. La forma general es martxa; hay martxe en Bordel. En DFrec hay 32 ejs., meridionales. �1.
Marcha, recorrido. � Bitoria aldera / berehala martxe, / uste ginuen hiltzen / ginuztela hantxe. Bordel 48.
Esnatu ginduzten sarjentoak, esanaz, [...] presta gindezela martxarako. Zab Gabon 54. Onerañokoa zan / gaurko
nere martxa, / biyar arte, etxekoandre, / mallo ori altxa. Tx B 49. Etzan gaitz igartzen tenore aietan norako
martxa zeraman. Etxde JJ 216. � Procedimiento. � Justiziaren martxa. "Procédure". Revol 64. Gazte zerala
ikasi dezu / murmuraziyoko martxa, / zure esana sinistekotan / geienak badegu tatxa. Tx B I 266. Gaia nahikoa
bildu nuen, bai paperean eta bai casette-tan, baina gero, bilduak edo bildu ustekoak argitaratzerakoan, ez nuen
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 193
mende.