Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
da martirio eta martir izaitea. Ax 399 (V 260). Iesusen bizitze guzia izan da gurutze eta martirio ardurako bat.
SP Imit II 12, 7 (Ch, Mst, Ip martirio; Leon oinhaze). Andre batek gizon nagi, jokalari, edale edo tabernarekin
amanzebatu bat baldin badu, zer martirio gogorragorik? Cb Eg III 376. Bizi dira animako martirio gogor baten.
Mg CC 227. Izan diteke gurutze pisuago ta martirio luzeagorik bizimodu au baño? AA III 377. Martirijoko
instrumentubak. Astar II 51. Jesus-gatik martirioa artu zuen. Lard 534. Logratzen ez bazaitut / zer martiriyua.
Bil 137. Bere etsaiak eman zioten / txit martirio portitza. Ud 113. Gure Jaungoikuak beste martirio modu bat
zeukan bere serbitzari Franziskorentzat. Bv AsL 219. Zer bizitzea edo hobeki errateko, zer martirio luzea! Jnn
SBi 42. Martirioen koroia. Azc PB 361. Aita San Martin mundu onetan / martirio asko pasea. Tx B I 44. San
Estebanek mundu onetan / pasa zun zenbat martiri / ta geroztikan ezagutzen det / erri ontako zaindari. Uzt LEG
II 285. v. tbn. Arg DevB 19. Gç 90. Bp II 123. SermAN 3v. CatLav 75 (V 46). He Gudu 143. Lg II 92. CatLan
123. Añ LoraS 65. LE Ong 56r. Dh 172. Jaur 390. Izt C 471. Laph 96. CatS 109. Xe 356. Apaol 95. Lap 272 (V
124). Itz Azald 104. Balad 239. Arrantz 145. SMitx Aranz 144. Mde Po 101. Vill Jaink 160.
- MARTIRIOKO. De martirio. � Errezibitu zuen martirioko khoroa. CatLav 416 (V 199). Torkuatok martiriko
tormentuz bizia galtzeko beldurrez galdu zuen bataiko fedea ta bere anima. Mb IArg I 73. Martirioko neke
arrigarri gogor artan. Ib. 271. Jesu-Kristoren fedeagatik, martirioko eriotza zeramaen kristauak. Ub 117.
- MARTIRIOZ. Martirizando; mediante martirio(s). � Milla martirioz ditu nekhaturen prestuak. EZ Man I 67.
Azkenean martirioz / dute hillaraziren. EZ Noel 35. Zer martirioz hil erazi zien? Bp II 122. Jaunak ekusi zuen
bere Eliz hau lenbizian guztiz aurra ta txikia, andik laster nekez, tormentuz ta martirioz erdi urratua. Mb IArg I
180.
- MARTIRIOZKO. De martirio. � Galdatzen darokuzuna martiriozko tresna bat da. Laph 16.
martirio. v. martiri.
martirisa. v. martiriza.
martirisatu. v. martirizatu.
martiritegi. � Martirologio. v. martirologio. � Aor bada eta Euskalerri osoko martiritegi ortan, beti agertuko
da, zure izen maitagarri ori ere, goren-gorengo mailletan. Alt LB 113.
martiritza. � Martirio. � Bere martiritzaren gibelean, bere hasarrearen gibelean, arima oso beltz bat
ezkutatzen da. Arti Tobera 282. En DFrec hay 4 ejs.
martiriza, maritirisa.� Martirio. � Synforosaren marthirisaren irakurtza. Birjin 246. Batzuetan marthirisa bat
bezala pairatzen dudala gabetasun hortaz. Ib. 400. Bere haurren marthirisaren gainean. Ib. 244.
martirizatu, martirisatu (Gèze), martiriztatu. � Martirizar. � Iainkoaren zerbitzari egiazkoak [...] esteiari
hiltzen edo martirizatzen dakuskigunean. Lç Adv ** 7r. Lagundu baitzen Jondoni Esteberen martirisatzen.
CatLav 428 (V 202). Izantzen bertze ek bezala martirizatua (B, s. XVIII). BOEans 895. [San Martin de Loinaz]
martirizatu zuten Japongo Ugarteetan. Izt C 458s. Fr. Anjel Franziskok aurrez esan bezela, izandu zan Zizilian
martirizatua. Bv AsL 172. Il baiño len otso odol-zalerik amorratuenek egingo eluketen bezela martiriztatu zuten.
Alt LB 104 (v. tbn. 119). v. tbn. Xe 367. Martirisatu: CatS 108. Elsb Fram 168. � (Part. en función de adj.). �
Urthuki zeizien zure khorpitz martirisatün gainerat eskarlatazko manto bat. UskLiB 39.
martiro. v. martiri.
martirologio. � Martirologio. v. martiritegi. � Martirologio Erromakoaren kontura. Ber Trat 42v. Otxallarén
azkén egunéan martirologio romanoak ematen dú fakultáde zelebrátzeko mártir bekála ánitz sazerdote. LE Ong
67v.
martisen, -titxen. v. martitzen.
martitz. �1. Soldado. � Arako Kaio Flaminiok bere martitz edo soldadu igesi juazanak batu gura zituzanian.
Astar II IV. Oitu zituzanian bere martitzak kartagotarren bildurrik ez eukitera. Ib. XII (v. tbn. XIII). Aurra, gero,
zutik jaikitzen da illunpean sutara joateko egun berriyaren zai dagoen martitzaren antzean. Etxeg EE 1884a,
549. Donostiarrai Erregek ematen dioten eskubide ta gallaldia da, ez dutela martitzakin gudara joan bearrik
izango. Etxeg RIEV 1908, 113. �2. (Adj.). Marcial. � Eta gerozti soñu / martizbat auturik / kanta ta kanta nago
/ sisne biurturik. Ast in X. Altzibar Bizkaierazko idazle klasikoak (Bilbao, 1992), 227.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
191