Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
torpeza produciendo ruido" A (se trata, obviamente, de una expr. adv., no de un verbo). "Mutikuak marra-marra
jaten zittuan sagar berdiak" Elexp Berg. � Belar-bakoitzak marra marra, / nola zaldi batek garagarra, /
apurtzen zuen bere ortzetan, / biurtzen zuela iriñetan. Mg in VMg 98 (v. tbn. el mismo ej. en Zav Fab RIEV
1909, 29).
marramaska (BN-baig ap. Satr VocP), marramiska (BN-baig ap. Satr VocP). � "Arañazo" Satr VocP. v. 1
harramazka.
marramiska. v. marramaska.
marranga (G, AN ap. A; Lar, vEys, Dv, H (V, G)), marranka (AN ap. A). �1. "Enronquecimiento" Lar.
"Ronquera" Ib. "Enrouement" H. v. marranta. �2. (G, AN ap. A), marranka (AN ap. A � Aq 1200).
"Ronquido" Aq 1200. � Gari-lasto batekin / ez intzan ibiltzen / marrangaz jendeari / iges eragiten? It Fab 188.
� (Fig.). "Ronflement. Beribilaren marranga, le ronflement de l'automobile" Lh. �3. Gemido, grito de dolor. v.
1 marraka (2). � Ama guzia da lamentu, negar ta marranga sentimentuz. LE Urt 142 (ms. 50r marráka).
marrangai. v. marrankai.
marrangaro. "D'une manière enrouée, rauque" H, que cita a Larramendi, pero no lo encontramos.
marrangatsu. � Ronco, bronco. � Eman zaiezu nere ezpañai zure itzera marrangatsua, egin dezaten [...]
deadar ikaragarriya. Etxeg EE 1884a, 547.
marrangatu (Lar, Añ (G, AN), H (s.v. marrantatzea)), marrankatu (Aq 1200 (AN)). � "Enronquecer",
"ronquear" Lar y Añ. � Gizon da emakumeak beingoan pilotuten dira, ta marrangaturik osenduten dabe.
Euskalduna 1899, 95. � (Part. en función de adj.). "Enronquecido, marrangatua" Lar. "Ronco, de ronquera, [...]
marrangatua" Ib. � Ots marrangatuaz deadar egiñaz. Arr EE 1882c, 556.
marranka. v. marranga.
marrankai (Lar), marrangai (H). � "Roncón, en la gaita, es aquel cañón largo que hace el bajo cuando se toca
su flauta" Lar.
marranko. "(Voz, sonido) grave, bajo. Organo batean armonia dago izatean kañon bat lodia, bertze bat mea,
bat txintxo, bertze bat marranko, bat luzeago bertzea baño (126)" LE-Ir.
marrankotasun. � Ronquera. � Txintxurriko miñ ta ertxidúra S. Bernardok. Marrankotasúna S. Bernardinok,
zein sendatu baizue ortaik Ama Birjinak milágros predikazezangátik. LE Ong 68r.
marrant. � Ronco, ruidoso (?). � Liztorrak dira marrant eta ausikilari. ES 196s. Bertze presuna hauk ere bada
gisa berean marrant dira ezbaitakite gaizki baizik mintzatzen. Ib. 197.
marranta (G, AN-gip, L, B, BN-ciz-arb-baig, S; Ht VocGr, Lar, Dv, H, VocB), maranta (SP; -rh- S; VocBN,
Gèze, Dv (L, s.v. marranga), H), barranta (Casve), parranta (Ae; A Apend). Ref.: A; A Aezk 297; Lrq
(marhanta); Izeta BHizt; Gte Erd 149s, 172, 193. � Tr. Documentado en textos septentrionales desde el s. XVII,
y al Sur en Azkue (Ardi 2) y Enbeita (199). La forma marhanta se encuentra en Duvoisin, Inchauspe, Althabe,
Barbier, J. Echepare (junto a marranta) y en un ej. de Miroir de la Soule, y marrhanta en Atheka. �1. Ronquera,
carraspera; constipado, catarro. "Enronquecimiento" Lar. "Ronquera" Ib. "Marranta tzar batek hartua naiz, je
suis pris d'un mauvais enrouement" H. "Katarroa hartu dut: [...] marranta daukat (AN-gip), [...] marranta bildu
dut (BN-arb, S)" Gte Erd 149s. "Zintzurrian marranta dut (B), [...] eztarrian marranta ederra daukazu (ANgip),
marranta bildu dut (BN-ciz)" Ib. 172. "Bronchite, barranta, marranta" Casve. Cf. VocNav: "Marrantxa,
voz ronca (Vera de Bidasoa)". � Marhanta denean hartzen da eztia urarekin nahaste. Dv Dial 11 (Ip marhanta;
It kostoma, Ur katarrua). Osto eta liliak tizana huna egiten dü marhantan eta eztül zahartian. Alth Bot 4. Hogoi
egunez mafrundi-marhanta izigarri batekin egon zela Piarres. Barb Sup 49. Nekeak iragaiten ditugu negu
hitsean, beti marranta meatxuaren azpian. Zub 121. Marhanta mardotü zitak. Miroir de la Soule 15-7-1967 (ap.
DRA, s.v. mardotu). v. tbn. Mde Pr 107.
�2. (B, BN-arb; Lar, Añ (G), Dv, H), marhanta (S; Gèze, vEys), marranto (AN-5vill). (Adj.). Ref.: Lrq
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
170